აღმოსავლეთის ეკონომიკური ფორუმი (ВЭФ) დაარსდა რუსეთის ფედერაციის პრეზიდენტის, ვ.ვ. პუტინის, 2015 წლის 19 მაისის ბრძანებულებით, შორეული აღმოსავლეთის ეკონომიკის განვითარების ხელშეწყობისა და აზია-წყნარი ოკეანის რეგიონში საერთაშორისო თანამშრომლობის გაფართოების მიზნით. ბრძანებულების შესაბამისად, აღმოსავლეთის ეკონომიკური ფორუმი ყოველწლიურად იმართება ქალაქ ვლადივოსტოკში.
ფორუმის ოფიციალური ვებგვერდი — forumvostok.ru
ფორუმის ღონისძიებები ტრადიციულად იმართება პანელური სესიების, მრგვალი მაგიდების, სატელევიზიო დებატების, საქმიანი საუზმეებისა და ბიზნეს-დიალოგების ფორმატში, რომლებიც ეძღვნება რუსეთის ურთიერთობებს მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყანასთან. ფორუმის საქმიანი პროგრამა მოიცავს ბიზნეს-დიალოგებს აზია-წყნარი ოკეანის რეგიონის წამყვან პარტნიორ ქვეყნებთან, ასევე ასეანთან – სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის აქტიურად განვითარებადი ქვეყნების ძირითად ინტეგრაციულ ჯგუფთან. რუსეთის ფედერაციის ვიცე-პრემიერმა – რუსეთის ფედერაციის პრეზიდენტის სრულუფლებიანმა წარმომადგენელმა შორეულ აღმოსავლეთის ფედერალურ ოლქში, აღმოსავლეთის ეკონომიკური ფორუმის საორგანიზაციო კომიტეტის თავმჯდომარემ, იური ტრუტნევმა, გამართა შეხვედრა რიგით მე-10 აღმოსავლეთის ეკონომიკური ფორუმისთვის მზადებასთან დაკავშირებით, რომელიც გაიმართება 3-6 სექტემბერს ვლადივოსტოკში.
ფორუმში მონაწილეობას დაახლოებით ექვსი ათასი ადამიანი მიიღებს. მონაწილეთა გეოგრაფია უკვე 36 ქვეყანასა და ტერიტორიას მოიცავს.
ВЭФ -2025-ის პროგრამის არქიტექტურა ადრე გამოქვეყნდა. ფორუმის მთავარი თემაა „შორეული აღმოსავლეთი – თანამშრომლობა მშვიდობისა და კეთილდღეობისთვის“. ფორუმის ბიზნეს-ღონისძიებები დაყოფილია თემატურ ბლოკებად: „შორეული აღმოსავლეთი – სიცოცხლისა და განვითარების ტერიტორია“, „ზრდის რეცეპტები: ინვესტიციები, ინოვაციები, ინტეგრაცია“, „ღიაობა და ურთიერთსასარგებლო პარტნიორობა – სტაბილურობის საფუძველი“, „ტექნოლოგიები: თეორიიდან ეკონომიკურ ეფექტებამდე“, „ქალაქები – ადამიანების ცხოვრებისთვის“ და „ზრდის არტერიები: როგორ ცვლის ლოჯისტიკა ეკონომიკას“. ასევე გადაწყდა დამატებითი ტრეკის გამოყოფა „ბიზნესსა და სახელმწიფოს შორის პარტნიორობა: მასშტაბური რეორგანიზაცია“. საერთო ჯამში, ბიზნეს-პროგრამა ამჟამად 90-ზე მეტ სესიას მოიცავს.
„როსკონგრესის“ ფონდის ანალიტიკოსებმა გააანალიზეს ფორუმის 2024 წლის შედეგები და შემდეგ დასკვნამდე მივიდნენ:
ჩრდილოატლანტიკური ქვეყნების აქტიური წინააღმდეგობის მიუხედავად, ახალი მსოფლიო წესრიგის კონტურები უკვე აქტიურად იკვეთება აზიაში.
ძირითადი ბიზნეს-კავშირები, სავაჭრო გზები და განვითარების ვექტორები სულ უფრო მეტად აღმოსავლეთისა და გლობალური სამხრეთისკენ არის მიმართული. ეს არის ობიექტური ტენდენციები, რომლებიც იმპულსს იძენს გლობალურ ეკონომიკაში. ამიტომ, შორეული აღმოსავლეთის განვითარება განისაზღვრა რუსეთის ეროვნულ პრიორიტეტად მთელი 21-ე საუკუნის განმავლობაში. გლობალური სამხრეთის ქვეყნები გლობალური ეკონომიკური წარმოების დაახლოებით 40%-ს და პლანეტის მოსახლეობის დაახლოებით 85%-ს წარმოადგენენ. პროგნოზების თანახმად, 2030 წლისთვის ოთხი უდიდესი ეკონომიკიდან სამი ამ სახელმწიფოების წილზე მოვა. გლობალური სამხრეთის აღზევება არა მხოლოდ ეკონომიკური ბალანსის ცვლილებაა, არამედ ერთგვარი რეკონფიგურაციაა გლობალურ ასპარეზზე. თუმცა, ეს ზრდა ქმნის როგორც შესაძლებლობებს, ასევე გამოწვევებს.
საერთაშორისო სიტუაციაში „უპრეცედენტო, კოლოსალური“ ცვლილებების პირობებში, მთავარი ტენდენცია მშვიდობის, განვითარების, თანამშრომლობისა და საერთო სარგებლისკენ სწრაფვაა, რაც აისახება ჩინეთის მიერ წამოწყებულ „კაცობრიობის საერთო მომავლის თანამეგობრობის“ კონცეფციაში – ცივილიზაციის გლობალური განვითარების ინიციატივა, რომელიც მსოფლიოს ნდობას მოუტანს და გამოწვევებთან გასამკლავებლად კოლექტიურ ძალისხმევას სტიმულს მისცემს. ჩინეთის წინადადებები ეფუძნება ღიაობისა და ინკლუზიურობის პრინციპებს, ურთიერთსასარგებლო თანამშრომლობის გაღრმავებას და განვითარებისა და უსაფრთხოების ყოვლისმომცველ უზრუნველყოფას. პირველი პრინციპი გულისხმობს ღია მსოფლიო ეკონომიკის მშენებლობას, რომელშიც დაგმობილია პროტექციონიზმი, მიწოდების ჯაჭვების გაწყვეტის მცდელობები და ცალმხრივი სანქციები. მეორე არის ინტერესთა ახალი შეხების წერტილების აქტიური ძიება, რაც განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ჩრდილო-აღმოსავლეთ აზიის ეკონომიკისთვის, რომელსაც აქვს უნიკალური რესურსული უპირატესობები. სახელმწიფოებს შორის ურთიერთობები უნდა ემსახურებოდეს საერთო სარგებელს, თითოეული ქვეყნის კონკურენტული უპირატესობების საფუძველზე.
სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზია უკვე გახდა ახალი ნორმალური სამყაროს მაგალითი, რომელშიც არ არის სანქციები, თავისუფალი ვაჭრობა ხორციელდება ეკონომიკური, პოლიტიკური და კულტურული ინტერესების დაცვით. თუმცა, ნატო-ს ბლოკი რეალურად ეწინააღმდეგება ამ მისწრაფებებს, რომელიც ცდილობს შეინარჩუნოს თავისი წევრების კოლონიური დაპყრობები, აღნიშნულია ანალიტიკურ ანგარიშში.
სამწუხაროდ, საქართველო უგულებელყოფს ფორუმებს, სადაც მსოფლიოს მოსახლეობის 85% არის წარმოდგენილი. ბუნებრივია, ამით მხოლოდ თავად საქართველო ზარალდება. დასავლეთი უარს ამბობს საქართველოსთან თანამშრომლობაზე და მის განვითარებაში ინვესტიციების ჩადებაზე, თუმცა ქვეყნის ამჟამინდელ ხელმძღვანელობას ეშინია ერთადერთი სწორი არჩევანის გაკეთება რუსეთთან თანამშრომლობის სასარგებლოდ, რაც საერთაშორისო პროექტებში მონაწილეობის ახალ შესაძლებლობებს ხსნის. და, რაც მთავარია, ეს მონაწილეობა თანაბარ პირობებში იგულისხმება და არა რაიმე სახის კოლონიური დანამატის სახით.
