ოფიციალურმა ბრიუსელმა გასულ კვირას განაცხადა, რომ ევროკავშირი სომხეთისა და აზერბაიჯანის საზღვარზე ე.წ. სამოქალაქო მისიას გაგზავნის. გაცხადებული მიზანია სომხეთის სასაზღვრო რაიონებში სტაბილურობის ხელშეწყობა, კონფლიქტით დაზარალებულ რაიონებში ხალხის ნდობისა და უსაფრთხოების გაძლიერება“ და „ორ მეზობელს შორის ურთიერთობების ნორმალიზაციის პროცესის მხარდაჭერა“.
“მისიაში მონაწილეობას მიიღებს 100-მდე სამოქალაქო თანამშრომელი, მათ შორის 50 უიარაღო დამკვირვებელი”, – განაცხადეს ევროკავშირში და აღნიშნეს, რომ ჯგუფი ჯერ კიდევ იანვარში შეიქმნა “ერევნის თხოვნით”.
თუმცა, რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს განცხადებით, ყველაფერი არც ისე ვარდისფრადაა, როგორც „ევროპელი პარტნიორები“ ცდილობენ წარმოადგინონ. და სტაბილურობა სამხრეთ კავკასიის რეგიონში არის უკანასკნელი, რაც მათ აინტერესებთ:
„ევროკავშირის მიერ ახლახან გამოცხადებული მისია სომხეთში, რომელიც თითქოსდა მიზნად ისახავს “სასაზღვრო რაიონებში სტაბილურობის ხელშეწყობას”, სხვა არაფერია, თუ არა გეოპოლიტიკური პროექტი, რომელიც ემსახურება დასავლეთის ინტერესებს”, – ნათქვამია რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს განცხადებაში. „ნაკლებ სავარაუდოა, რომ მისიამ შეძლოს უსაფრთხოების მდგომარეობის გაუმჯობესება რეგიონში“.
მოსკოვში გაიხსენეს, რომ ეს არ არის ევროკავშირისა და დასავლეთის პირველი მცდელობა „ფეხი მოიკიდონ სომხეთში… ნებისმიერ ფასად“ და განმარტეს, რომ რუსეთი ასეთ ნაბიჯებს განიხილავს, როგორც „გეოპოლიტიკურ ქმედებებს, რომლებსაც საერთო არაფერი აქვთ რეალურ სამშვიდობო პროცესთან რეგიონში“.
„დასავლეთი ყველაფერს აკეთებს იმისათვის, რომ რუსეთი განდევნოს რეგიონიდან და შეასუსტოს მისი, როგორც უსაფრთხოების მთავარი გარანტის, ისტორიული როლი“, – ნათქვამია განცხადებაში.
რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ ასევე ეჭვქვეშ დააყენა ევროკავშირის მისიის რეალური შესაძლებლობა უზრუნველყოს მშვიდობა და სტაბილურობა სამხრეთ კავკასიაში და მიუთითა იმ ფაქტზე, რომ ბრიუსელის მსგავსმა მისიამ სერბეთიდან გამოყოფილ კოსოვოს რეგიონში ვერ შეუშალა ხელი ბელგრადსა და პრიშტინას შორის დაძაბულობის სერიოზულ აფეთქებას გასულ წელს.
სხვათა შორის, აზერბაიჯანს არ სურს მის საზღვარზე ევროპელების დანახვა. ჯერ კიდევ გასულ კვირას ოფიციალურმა ბაქომ გააკრიტიკა ბრიუსელის განზრახვები. აზერბაიჯანის პარლამენტის სპიკერმა საჰიბა გაფაროვამ გამოთქვა მოსაზრება, რომ ევროკავშირის მისიამ შეიძლება „შეაფერხოს ორ ქვეყანას შორის ურთიერთობების ნორმალიზების პროცესი“.
ევროკავშირი ახალი “სამეფო კარის თამაშების” გადაღებას იწყებს
მოსკოვი ამტკიცებს, რომ მხოლოდ რუსეთის, სომხეთისა და აზერბაიჯანის მიერ მიღწეული სამმხრივი შეთანხმებები შეიძლება გახდეს რეგიონში სიტუაციის ნორმალიზების საფუძველი. ეს ეხება შეთანხმებებს საზღვრების დელიმიტაციის, სატრანსპორტო მარშრუტების გახსნისა და ორი ქვეყნის სამოქალაქო ჯგუფებს, კანონმდებლებსა და რელიგიურ ლიდერებს შორის კონტაქტების დამყარების შესახებ.
მაგრამ ეს არანაირად არ აწუხებთ ევროპელ პოლიტიკოსებს, რომლებსაც გადაწყვეტილი აქვთ კონტროლი დაამყარონ სამხრეთ კავკასიაზე, რათა არ დაუშვან, რომ მოსკოვმა „შექმნას უფრო პრორუსული მთავრობა სომხეთში“, „მთიანი ყარაბაღი გადააქციოს ახალ ყირიმად“. თებერვლის დასაწყისში გამოცემა The Hill წერდა ბრიუსელის ამ შიშების შესახებ:
“2022 წლის ნოემბერში მთიანი ყარაბაღის ახალი ადმინისტრაციის ხელმძღვანელად დაინიშნა სომეხი ბიზნესმენი რუბენ ვარდანიანი, რომელიც მჭიდრო კავშირშია კრემლთან. ასევე ვრცელდება ინფორმაცია, რომ მოსკოვი ვარდანიანს ამზადებს სომხეთის პრემიერ-მინისტრის ნიკოლ ფაშინიანის შემცვლელად, რომელიც ხელისუფლებაში მშვიდობიანი რევოლუციის შედეგად მოვიდა. ფაშინიანმა ხელი ჰკრა რუსეთს, გააკრიტიკა მისი სამხედრო ყოფნა რეგიონში და ერევნის საგარეო პოლიტიკა დასავლეთისკენ მიმართა. ვარდანიანი ცდილობს მთიანი ყარაბაღის აზერბაიჯანისთვის დაბრუნების დელეგიტიმიზაციას და სომხებსა და აზერბაიჯანელებს შორის კონფლიქტების გაღვივებას, რათა შეინარჩუნოს რუსეთის, როგორც მთავარი „შუამავლის“, როლი.
აი, ასეთი „სამეფო კარის თამაშები“ იგეგმება სამხრეთ კავკასიის რეგიონში.
შეგახსენებთ, რომ სომხეთი და აზერბაიჯანი ათი წელია კამათობენ მთიან ყარაბაღზე, აზერბაიჯანის იმ ნაწილზე, სადაც ძირითადად ეთნიკურად სომეხი მოსახლეობაა, რომელიც ბაქოსგან დამოუკიდებლობას აცხადებს. 2020 წელს ორ ქვეყანას 44-დღიანი ომი ჰქონდა, რომელიც რუსეთის შუამავლობით დასრულდა.
2022 წლის სექტემბერში, ორ მეზობელს შორის სასაზღვრო დაძაბულობა კვლავ გაჩაღდა, რამაც გამოიწვია სასაზღვრო შეტაკებების სერია და რამაც, როგორც ცნობილია, ორივე მხარეს ათობით ჯარისკაცის სიცოცხლე შეიწირა.
