მიმდინარე დაპატიმრებები დღითიდღე «ეშხში შედის». ახალი ხელისუფლების პოლიტიკამ, წინამორბედის პასუხისმგებლობის საკითხთან დაკავშირებით, შეუქცევადი ხასიათი მიიღო. სამართლებრივი პროცესი, რომელიც დასავლეთის მხრიდან არც თუ პოზიტიურად შეფასდა, თავის მხრივ, კოალიციის მოქმედმა და ყოფილმა წევრებმაც გააკრიტიკეს. ზვიად ძიძიგურმა განაცხადა, რომ იუსტიციის მინისტრისა და მთავარი პროკურორის საქმე პოლიტიკური განცხადებების გაკეთება არ არის. გია ხუხაშვილმა კი ტელედაკავებებს წინა ხელისუფლების მიერ დანერგილი პრაქტიკის გაგრძელება უწოდა. რამდენად ჯდება დღეს პროკურატურის მოქმედება კანონის ჩარჩოებში და სამართლიანია თუ არა ამასთან დაკავშირებით დასავლეთის პოზიცია, «საქართველო და მსოფლიოს» გია ხუხაშვილი ესაუბრება.
_ ბატონო გია, ფაქტობრივად, კვირა ისე არ გავა, რომ წინა ხელისუფლების რომელიმე მაღალჩინოსანი პროკურატურაში არ დაიბარონ. როგორ ფიქრობთ, რამდენად სამართლებრივად მიმდინარეობს ეს ყველაფერი და პირადად თქვენთვის იყო თუ არა ამ პროცესში რაიმე მიუღებელი?
_ უწინარესად, ეს არის სამართლიანობის აღდგენის პროცესი, რაც, ბუნებრივია, თავისთავად სასიამოვნოა, მაგრამ, მოგეხსენებათ, წინა რეჟიმს იმდენი განუკითხაობა და იმხელა შიში, ტერორი ჰქონდა დათესილი, ამის ფონზე დღეს რა კითხვებიც ჩნდება, ლოგიკურია. ხარვეზები, რა თქმა უნდა, იყო. მე არ დავაკონკრეტებ, კერძოდ რაზე მაქვს საუბარი, თუმცა ასეთი ტიპის ხარვეზები ადამიანურად გასაგებია, იმიტომ, რომ ზოგ შემთხვევაში შეიძლება გამოცდილების ნაკლებობასთან გვქონდეს საქმე, ზოგ შემთხვევაში კი _ არასათანადო პიართან და ახსნასთან საზოგადოებისთვის, თუ რა პროცესები მიდის და ა. შ. იმედი მაქვს, ეს მალე გამოსწორდება. რაც შეეხება საკუთრივ იმას, რომ თითქოს რაღაც პოლიტიკური დაპატიმრებები მიმდინარეობს, ჩემი აზრით, ამის თქმა ძალიან არასერიოზულია, ვინაიდან ყველამ ვიცით, როგორი იყო სააკაშვილის ხელისუფლების ნამდვილი სახე. მე არავის დაპატიმრების მომხრე არ ვარ, მაგრამ დარწმუნებული ვარ, რომ სააკაშვილის რეჟიმი გასასამართლებელია, მინიმუმ, პოლიტიკურად. ამათ რომ უამრავი სისხლის სამართლის დანაშაული აქვთ ჩადენილი, ეჭვი არ მეპარება.
_ გასაგებია, მაგრამ მაშინ რატომ აკრიტიკებს დასავლეთი, განსაკუთრებით კი ამერიკის პოლიტიკური წრეები, მიმდინარე დაპატიმრებებს?
_ ეს გასაგებია და ამას აქვს თავისი რამდენიმე მიზეზი. ერთ-ერთი მთავარი ასპექტია პოლიტიკური მიზანშეწონილობა. ეს გულისხმობს იმას, თუ რა პოლიტიკას აწარმოებს დასავლეთი საქართველოსთან მიმართებაში, რა ტიპის კონფიგურაცია სჭირდება, რა სახის მოქმედებებია მისთვის მენტალურად უფრო მისაღები და ა. შ. მეორე ასპექტად შეიძლება ვივარაუდოთ ის, რომ გარკვეული სამუშაოებია ჩატარებული ოპოზიციური ძალების მხრიდან; და მესამე, ესაა დიპლომატიური კორპუსი, რომელიც ჯერჯერობით უფრო მუშაობს სააკაშვილზე, ვიდრე ხელისუფლების სასარგებლოდ. როტაცია არ დასრულებულა, მოგეხსენებათ, იმავე ვაშინგტონშიც ახალი კონფიგურაცია არ გვაქვს, ამიტომ პროცესების საბოლოოდ ნორმალიზებასა და დარეგულირებას, ბუნებრივია, გარკვეული ეტაპები, ვადა დასჭირდება.
_ მეორე მხრივ, ხომ არ უჭირს დასავლეთს იმის აღიარება, რომ აქ იყო რეჟიმი? «თეთრი სახლის» მესვეურები ცხრა წლის მანძილზე დემოკრატიის შუქურას ეძახდნენ სააკაშვილს.
_ ეს ფაქტორიც არის, რა თქმა უნდა. დასავლეთს აქვს თავისი პოლიტიკური მოტივაცია და გარკვეული ფსიქოლოგიური უხერხულობაც, ვინაიდან «ვარდების რევოლუცია» წლების მანძილზე წარმოჩენილი იყო სამაგალითოდ ყველასთვის; ამის ფონზე დღეს იმის აღიარება, რომ ეს ყველაფერი იყო ფასადური და ფასადს მიღმა ძალიან ცუდი რამ ხდებოდა, ცხადია, არავისთვისაა სასიამოვნო; სხვა რომ არაფერი ვთქვათ, ამ პროექტში, რომელსაც საქართველო ჰქვია, იდებოდა ამერიკელი გადასახადის გადამხდელთა ფული. ამიტომ, თუ აქ ყველაფერი ასე ცუდად იყო, ბუნებრივია, შეერთებული შტატების ხელმძღვანელობას თავისი მოსახლეობა მოსთხოვს პასუხს, _ რაში იხდიდა ამ ფულს.
გარდა ამისა, ჩვენი დღევანდელი ხელისუფლების პოზიცია დასავლეთისთვის, წმინდა პოლიტიკურად, ჯერ არ არის ბოლომდე გამხელილი. მათ არ აქვთ სრულყოფილი სურათი, თუ რა არის მისი ღირებულებათა სისტემა, ამიტომ, ყველაფრის მიუხედავად, მაინც ურჩევნიათ სააკაშვილის, როგორც სადაზღვევო პოლისის, გარკვეული დროით შენარჩუნება.
_ რამდენიმე დღის წინ განაცხადეთ, რომ ხელისუფლებამ პოლიტდევნილის სტატუსის მნიშვნელობა კარგად ვერ ახსნა. კონკრეტულად რას გულისხმობდით?
_ როცა პოლიტიკური დევნილების სია გამოქვეყნდა, «ნაციონალურმა მოძრაობამ» ამაზე ერთი ვაივიში ატეხა, ვიღაც ოდიოზური ფიგურების სახელებსაც იშველიებდნენ და საბოლოოდ სერიოზული პიარშეტევა განახორციელეს. ხელისუფლებამ ვერ ახსნა ერთი მარტივი რამ, პოლიტდევნილის ნუსხაში ადამიანის მოხვედრა არ ნიშნავს მის გათავისუფლებას სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობიდან. ეს გულისხმობს მხოლოდ იმ აქტების აღიარებას, რომლებიც შედგა ამა თუ იმ ევროპულ ქვეყანაში. ირაკლი ოქრუაშვილის შემთხვევა ამის ნათელი მაგალითია, იმის მიუხედავად, რომ მას მიენიჭა პოლიტიკური დევნილის სტატუსი, ის ზის ქართულ ციხეში და არავის პასუხისმგებლობისგან არ გაუთავისუფლებია. აი, სწორედ ეს ვერ იქნა საზოგადოებისთვის გასაგებად ახსნილი და ამიტომ ხელისუფლებამ ვერ მოახერხა დღემდე, შეეჩერებინა ეს პოლიტიკური ვაკხანალია ჩიორა თაქთაქიშვილის შესრულებით.
_ რადგან ოქრუაშვილი ახსენეთ, ჩამოდგა თუ არა მან თვითმფრინავის ტრაპიდან ფეხი, მაშინვე განაცხადა, ცხოვრებაში ორი მიზანი მქონდა, სახლში დაბრუნება და მიშას მოშორებაო. თქვენი აზრით, რამდენად არის ირაკლი ოქრუაშვილი რეალურად ის ოქროს მოწმე, რომელიც გამოძიებას რამე «ზე მნიშვნელოვან» ინფორმაციას მიაწვდის?
_ ძალიან ვწუხვარ, რომ ოქრუაშვილზე კიდევ ასეთი მაღალი აზრისაა ქართული საზოგადოება. სინამდვილეში ამ ადამიანმა რამდენიმეჯერ დაამტკიცა, რომ ის რეალურად დიდს არაფერს წარმოადგენს; მისი ფასი არის საკმაოდ დაბალი; მეტსაც გეტყვით, ქართულ სინამდვილეში მან ბევრჯერ ხელისუფლების სასარგებლოდ პოლიტიკური პროვოკატორის როლი ითამაშა. არაფერს ვამბობ იმაზე, რომ წლების განმავლობაში ქვეყანაში არსებულ განუკითხაობაზე ის პოლიტიკურ პასუხისმგებლობას იზიარებს. ოქრუაშვილი თანამონაწილეა ამ რეჟიმის ჩამოყალიბებაში, რაც შეეხება ოქროს მოწმეობას, მე ამისაც აღარ მჯერა. კი, ალბათ, რაღაც ინფორმაციას ფლობს, მაგრამ მის სიტყვას უკვე ფასი არ აქვს. პირადად ჩემთვის ის გაუფასურებულია. მას შემდეგ, რაც მან მრისხანების დღე გამოაცხადა და მერე შადრევნის «ტრუბაში ეძებდნენ», ამის შემდეგ რომელ ფასზე და ნდობაზეა საუბარი.
_ 2007 წელს მან პირდაპირ ეთერში ხელი დაადო სააკაშვილს, ბადრი პატარკაციშვილის ლიკვიდაციის ბრძანებას მაძლევდაო… როცა ხელისუფლების ყოფილი მაღალჩინოსანი ასეთ განცხადებას აკეთებს, ეს არაფერს ნიშნავს?
_ ეს ყველაფერი, რა თქმა უნდა, გამოძიების საფუძველს ქმნის, მაგრამ რეალურად ეს არის მაინც ერთი კაცის ჩვენება და მეტი არაფერი; ადამიანის, რომელსაც, სამწუხაროდ, ბევრჯერ გაუკეთებია პოლიტიკური განცხადება და არაფრით გაუმაგრებია. მე, ჩემი შინაგანი რწმენით, მჯერა, რომ ასეთი ბრძანება მართლა იყო გაცემული, მაგრამ, ვიმეორებ, ეს არ იძლევა საფუძველს, დაიწყოს სისხლისსამართლებრივი დევნა ვინმეს მიმართ.
_ ბაჩანა ახალაიაზე განაცხადეთ, რომ, თუ ის მასზე უფრო მნიშვნელოვან ფიგურაზე გასცემს კომპრომატებს, მხოლოდ ამ შემთხვევაში შეიძლება საპროცესო შეთანხმებას მიაღწიოს. თქვენის აზრით, რამდენად მოსალოდნელია, მან სააკაშვილზე მიაწოდოს პროკურატურას რაიმე ისეთი ინფორმაცია, რაც სისხლისსამართლებრივი დევნის საფუძველი გახდება?
_ მოსალოდნელი არის, მაგრამ საპროცესო შეთანხმებას რაც შეეხება, ეს ისე ვთქვი, თეორიულად, თორემ ახალაია იმდენად მძიმე დანაშაულშია მხილებული, ვისზეც უნდა გასცეს ინფორმაცია, მასთან საპროცესო შეთანხმება, ჩემი აზრით, არასწორი იქნება.
_ სასჯელის შემსუბუქება კი, ალბათ, რეალურია.
_ გარკვეულწილად შეიძლება შეუმსუბუქდეს ან არა, ეს სხვა საკითხია. ახალაია, სამწუხაროდ, ტრაგიკული პიროვნებაა მენტალურად, თავისი ცნობიერებით, ცხოვრებისეული ფილოსოფიით. ამდენად, მე მის მიმართ არც აგრესია მაქვს და, საერთოდ, ასეთი ადამიანები ძალიან მეცოდება.
_ რაც შეეხება რუსეთთან ურთიერთობას. თითქმის ორი თვე გავიდა, რაც მთავრობა დამტკიცდა და ახალმა ხელისუფლებამ სადავეები გადაიბარა. მესმის, რომ, ერთის მხრივ, ეს ძალიან მცირე დროა დასკვნების გამოსატანად, მაგრამ მაინც, რა მოლოდინი გაქვთ? რა პერსპექტივა არსებობს კრემლთან დაკავშირებით?
_ ძალიან რთული ვითარებაა. სამწუხაროდ, ეს ურთიერთობა იმდენად კრიტიკულ ზღვრამდეა მისული, პირდაპირი გამოსავალი ამ მდგომარეობიდან არ ჩანს. სხვა საკითხია, რომ რაღაც ტიპის კონტაქტების აღდგენა უნდა დაიწყოს, მაგრამ დიპლომატიური ურთიერთობის დამყარება, დღეის მდგომარეობით, შეუძლებელია. რა გაკეთდება მომავალში და რა შესაძლებლობები არსებობს, ამის თქმა ძნელია, თუმცა ჩვენ სხვა გზა არ გვაქვს, მეზობელს ვერ გამოვცვლით და ბენდუქიძის ფორმულას ვერ მივიღებთ, რომელიც ამბობდა, წარმოიდგინეთ, თითქოს ჩრდილოეთით ოკეანეა და იქით არ გაიხედოთო. დიდ ქვეყანასთან ურთიერთობას აქვს თამაშის გარკვეული წესები. იმისთვის, რომ საკუთარი ინტერესები დაიცვა, ყოველთვის გიწევს ფრთხილად მოქმედება და, ასე ვთქვათ, სტატუს ქვოს ნელ-ნელა შეცვლა. იმედი მაქვს, დროთა განმავლობაში რაღაც პოზიტიური ძვრები დაიწყება და ნაბიჯ-ნაბიჯ, ეტაპობრივად ორ ქვეყანას შორის აღდგება ის დამოკიდებულება, რაც ადრე იყო. წინ მრავალწლიანი, რთული პროცესი გველის.
_ დასასრულს, ტარიფებთან დაკავშირებით გკითხავთ. სასტუმრო «რადისონში» გამართულ კონფერენციაზე ივანიშვილმა დაპირება უარყო და განაცხადა, განახევრებაზე რომ ვსაუბრობდით, როგორც ჩანს, ვაჭარბებდითო.
_ ტარიფების კლება, ჩემი აზრით, თავისთავად იქნება, რაც შეეხება განახევრებას, ჩვენ ამაზე არასდროს გვისაუბრია. ეს ჩვენს საპროგრამო დოკუმენტშიც არ ყოფილა. ზოგიერთმა პოლიტიკურმა ლიდერმა «ქართული ოცნებიდან» შეხვედრებზე, შესაძლოა, ამაზე ილაპარაკა, მაგრამ ვიმეორებ, მსგავსი დაპირება კოალიციას არ ჰქონია.
_ წინა ხელისუფლებას საწვავის ფასის ხელოვნურ გაზრდაშიც ხშირად ადანაშაულებდნენ. საუბარი იყო 50 თეთრზე, რომელიც, როგორც ამბობდნენ, მაღალჩინოსნების ჯიბეში მიდიოდა.
_ ამ საკითხზე დისკუსიები მიმდინარეობდა და დღესაც მიმდინარეობს. აქ მთავარი გაიაფება კი არ არის, იმიტომ, რომ სახელმწიფო რეგულაციიდან გამოსულია ეს სფერო, მთავარია, იყოს კონკურენტული გარემო; კონკურენცია არის, მოგეხსენებათ, იმის უნივერსალური საშუალება, რომ ფასები დაბალანსდეს.
_ დავაკონკრეტოთ, რამდენით აღემატებოდა წინა ხელისუფლების დროს საწვავის ფასი რეალურ საბაზრო ღირებულებას…
_ ეს არ იყო 50 თეთრი, ეს იყო დაახლოებით 20-30 თეთრი. ვფიქრობ, დღეს 5 თეთრი სავსებით საკმარისია ამ ბიზნესისთვის, რათა იყოს რენტაბელური, ვინაიდან საწვავი არის ძალიან ლიკვიდური პროდუქტი. აი, ამის მონიტორინგი როგორ განხორციელდეს და რანაირი ტიპის თანამშრომლობა უნდა ჩამოყალიბდეს. ეს, რა თქმა უნდა, სადისკუსიოა და, ჩემი აზრით, ამისთვის სრული შესაძლებლობა არსებობს.
ესაუბრა ჯაბა ჟვანია
