ერეკლე დეისაძე: მართლმადიდებელი ვარ!

«ღმერთი ჩემი მეგობარია», _ აცხადებს სკანდალური ნაწარმოების _ «საიდუმლო სირობის» ავტორი ერეკლე დეისაძე. თავს არა მწერლად, არამედ «სათაურის დამწერად» მიიჩნევს და ამბობს, რომ მისთვის ტაბუდადებული თემა არ არსებობს. ვისთვის წერს, რატომ სურს პოლიტიკოსობა და მიაჩნია თუ არა, რომ უღირსი გზით მოიპოვა პოპულარობა, ჩვენი ინტერვიუდან შეიტყობთ.

_ ცოტა ხნის წინათ ერთ–ერთ ტელეგადაცემაში განაცხადე, რომ იოლი გზა აირჩიეთ. «არ მინდოდა წლები დამეკარგა იმისთვის, რასაც ერთ დღეში მოვახერხებდი. ეს ვიცოდი. ამიტომ ჯობია, დავტკბე იმით, რაც მაქვს»… როგორ ფიქრობთ, რა გაქვთ დღეს და რისთვის სჭირდებოდა პოპულარობა ერეკლე დეისაძეს?

_ «საიდუმლო სირობის» გამოსვლის შემდეგ უფრო მეტი მეგობარი შევიძინე, ამას გარდა, ჩემი სექსუალური პარტნიორების რაოდენობაც გაიზარდა, უფრო მეტ გოგოს მოვწონვარ, თუმცა ბევრი ადამიანიც დავკარგე. «საიდუმლო სირობა» არ ყოფილა ერთჯერადი აქტი. მსგავსი ხმაურის გამოწვევას მომავალშიც ვაპირებ, თუმცა, ეს შეიძლება უკვე სულ სხვა კუთხით მოხდეს. უბრალოდ, სოციალური სტატუსი უნდა შევიცვალო.

_ ის იმიჯი, რომელიც ახლა გაქვთ, სოციალური სტატუსის შეცვლაში ხელს არ შეგიშლით?

_ მე, პირველ რიგში, საკუთარი თავისთვის მაქვს დასამტკიცებელი, თუ რამდენად შემიძლია რაღაცის შეცვლა და ცხოვრების ახალ ეტაპზე გადასვლა. მაგრამ მე ერთი რამ ვიცი: რაც არ უნდა გავაკეთო, მაინც «საიდუმლო სირობის» ავტორ ერეკლე დეისაძედ დავრჩები, რადგან ხალხს ის ამახსოვრდება, რაც შოკში აგდებს.

_ მიიჩნევთ თუ არა საკუთარ თავს წარმატებულ ადამიანად?

_ მიუხედავად იმისა, რომ ხან მაქვს ფული და ხან არა, საკუთარ თავს წარმატებულად მივიჩნევ. მატერიალურ ფასეულობებს დეპრესიაში არასდროს ჩავუგდივარ. საერთოდ, დეპრესია ძალიან იშვიათად მაქვს, მაგრამ, თუ შევატყვე, რომ მეწყება, საკუთარი იმიჯით ტკბობას ვიწყებ. საკუთარი წარმატებით კმაყოფილი ვარ, იმიტომ დავწერე ეს წიგნი, რომ ამიერიდან რაც არ უნდა გავაკეთო, «საიდუმლო სირობის» სახელი გაყიდის ყველაფერს, ყველაზე ცუდსაც კი. ესეც წარმატების ერთგვარი ფორმულაა. ნებისმიერი იმიჯი საინტერესოა, თუ ხალხი ამაზე საუბრობს. მაგალითად, ამ საუკუნეში ჩემთვის ერის მამობა გოიმობაა, მე უბრალო აღმწერი ვარ.

_ აცხადებ, რომ კარგი მარკეტოლოგი ვარო. ვისთვის წერს ერეკლე დეისაძე, მოსახლეობის რა სეგმენტზეა გათვლილი თქვენი ნაწარმოებები?

_ თავიდან ბავშვებისთვის, ახალგაზრდებისთვის ვწერდი. მაგრამ დღეს ჩემთვის საინტერესო არ არის ხელოვანი, რომელსაც კონკრეტული წრე ჰყავს. მინდა, ჩემ შესახებ ყველამ იცოდეს. საქართველოში დღეს ხელოვანები ერთ ადგილს ტკეპნიან. ყველაზე მთავარი პრობლემა კი ის არის, რომ ქვეყანაში კრიტიკის კულტურა არ არსებობს. თუნდაც ჩემი ნაწარმოების შესახებ კრიტიკულ თვალსაზრისს სიამოვნებით მოვისმენდი, ოღონდ არა ისეთ გარჩევას, როგორიც მოჰყვა ამ წიგნს, ეს რა დაწერაო.

_ ფიქრობთ, რომ «საიდუმლო სირობა» მაღალმხატვრული ნაწარმოებია?

_ ვფიქრობ, ეს არის საშუალო დონის ნაწარმოები, იმიტომ, რომ უარესიც იწერება და მათ სკოლებშიც კი ასწავლიან. მაგალითად, «ჰაკი აძბას» რატომ ასწავლიან სკოლაში, ვერ ვხვდები. როცა გავიგე, რომ აკა მორჩილაძის ტექსტი შეიტანეს სასკოლო სახელმძღვანელოებში, ეს ფაქტი ჩემთვის მისასალმებელი იყო.

ვფიქრობ, დღეს ბევრი კარგი მწერალი გვყავს და მათ აქვთ შანსი, უცხოეთშიც გაიცნონ. იმიტომ, რომ სირცხვილია, როცა 21-ე საუკუნეში მსოფლიოს კიდევ რუსთაველით «ებლატავები». თუ კარგი ქვეყანა ხარ, რაიმე ღირებული ამ დროში შექმენი.

_ არ მოგწონთ «ვეფხისტყაოსანი»?

_ შინაარსობრივად არ მომწონს, მაგრამ ფორმით მშვენიერია, თუმცა ცოტა დამღლელია.

_ რატომ დამკვიდრდა თანამედროვე ქართულ ლიტერატურაში ჟარგონი, უხამსობა, როგორ ფიქრობთ, ასე უნდა წერდეს და საუბრობდეს მწერალი?

_ როცა საქმე ლიტერატურას ეხება, ვფიქრობ, ეს პრობლემა არ არის. ყველაფრის უფლება გაქვს. თუ მწერალი საკუთარ თავს ტაბუს უწესებ, ვერ განვითარდები. ლიტერატურა ხომ ტაბუების მსხვრევაა, პოეზია კი _ დამაჯერებელი ტყუილი.

მწერალი, რომელსაც კომპლექსები არ აქვს, მწერალი არ არის. მე ვწერ ჩემს შიშებსა და კომპლექსებზე. სწორედ ამის დაძლევის საშუალებაა ლიტერატურაა.

_ არ გიფიქრიათ, რატომ უნდა იყოს ვიღაცის კომპლექსებისა და შინაგანი აგრესიის გამოვლინება მკითხველისთვის საინტერესო?

_ მკითხველი «ჭორიკანაა». კარგი გაგებით, მას უყვარს სხვისი რაღაცების გაგება.

 _ ამბობთ, რომ არ გიყვართ გამეორება. თუმცა გზა, რომელიც აირჩიეთ, პოპულარობის მოპოვების ნაცადი ხერხია. მაგალითად, თავის დროზე ლაშა ბუღაძის «გიორგი რუსს» ასეთივე უარყოფითი რეაქცია მოჰყვა, რამაც შემდგომში ბუღაძის პოპულარობა განაპირობა. არ ფიქრობთ, რომ საქართველოში ნებისმიერი მიაღწევს პოპულარობას, თუ სხვების გრძნობებს შეურაცხყოფას მიაყენებს?

_ ლაშა ბუღაძის ნაწარმოების გამოქვეყნებიდან ათი წელი გავიდა და, წესით, ჩემს ნაწარმოებზე ხმა არ უნდა ამოეღოთ, მაგრამ, რადგან «საიდუმლო სირობას» უფრო დიდი პროტესტი მოჰყვა, დავრწმუნდი, რომ სწორად მოვიქეცი, როცა ეს ნაწარმოები დავწერე. მე საზოგადოების მაჯისცემას ვუსმენ და ნებისმიერ სიტუაციაში შემიძლია მისი სუსტი წერტილი დავინახო და თითი დავაჭირო. ეს საქმიანობა ძალიან მიყვარს.

საქართველო ისეთი პატარა ქვეყანაა, ნებისმიერი, ვინც თავის შიშს დაძლევს, პოპულარობის მოპოვებას შეძლებს.

_ იოლად მოპოვებული პოპულარობა, შესაძლოა, ასევე იოლად დაკარგოთ და ხვალ აღარავის ახსოვდეს ერეკლე დეისაძე. ღირდა უღირსი გზით მოპოვებული პოპულარობა?

_ მე არ მიმაჩნია, რომ პოპულარობა უღირსი გზით მოვიპოვე, პირიქით, ძალიან კარგი ნაბიჯი გადავდგი. პოპულარობის დაკარგვის არ მეშინია, უკვე ორი წელი გავიდა და დღემდე იმ 90-გვერდიან ბროშურაზე საუბრობენ, რომელიც ლიტერატურული თვალსაზრისით დიდ ღირებულებას არ წარმოადგენს. ეს ნაწარმოები არის სოციალური მოვლენა და გარკვეული ცვლილებები გამოიწვია ქვეყანაში _ ვიღაცებმა ღიად დაიწყეს ტაბუდადებულ თემებზე საუბარი. მე მწერალი კი არა, სათაურის ავტორი ვარ. უბრალოდ, ვერთობი.

_ თან საზოგადოებას ნერვებს უშლი?

_ კი, ეგეც მართობს, რადგან საზოგადოება მეც ნერვებს მიშლის.

_ რა გიშლით ნერვებს ყველაზე მეტად, რაც თქვენს პროტესტს იწვევს?

_ მესმის, რომ მშიშარა ადამიანები არსებობენ და ყველას თავისი არჩევანი აქვს, მაგრამ მაინც ძალიან მაღიზიანებს, როცა ქვეყანაში რაღაც უსამართლობა ხდება და ამაზე ხმას არავინ იღებს. როცა საკითხი რელიგიასა და საპატრიარქოს ეხება, გამოვა მრევლი და აპროტესტებს. არადა, სჯობს, ის უსამართლობა გააპროტესტონ, რომელიც ქვეყანაში ხდება.

ამას გარდა, ქართველებს პროტესტის კულტურა არ გააჩნიათ. მაგალითად, როცა გამოსულია ადამიანი ქუჩაში და ქვეყანაში შექმნილ მძიმე სოციალურ ვითარებას აპროტესტებს, მიდის მასთან ჟურნალისტი და ეკითხება, თუ რატომ დგას აქციაზე. ის პასუხობს, რომ თურმე მამულს და სარწმუნოებას ართმევენ. არავინ არაფერს არ გვართმევს, ვის რაში სჭირდება ჩვენი ქართველობა? ჩემი წილი ქართველობაც მიჩუქნია, ვისაც უნდა. არ მესმის, ვისი ეშინიათ.

_ იქნებ გლობალიზაციის ეშინიათ? გლობალიზაცია განსაკუთრებით მცირე ერებს უქმნის საფრთხეს…

_ მაგ შიშმა დაღუპა ბევრი ქვეყანა და საბჭოთა კავშირიც სწორედ მაგ ჩაკეტილობამ დაანგრია. ეროვნულობა საერთოდ რას ნიშნავს, არ ვიცი. ფეხებზე მკიდია ქართველობა და ეგეთი რაღაცები. ჩემთვის ყველა ადამიანი ძვირფასია და ხანდახან ჯიბრზე მინდა, რომ, მაგალითად, სომეხი გავხდე.

ადამიანების ეროვნებისა და რელიგიური ნიშნით დაყოფა არ შეიძლება, ვინაიდან ყველა ქვეყანას თავისი კულტურული თუ ისტორიული ღირსება გააჩნია.

_ ღირსება, რომელიც, ალბათ, ნებისმიერმა ერმა უნდა დაიცვას?

_ დაიცვას, არა! საკუთარი გამოცდილება სხვა ერებს უნდა გაუზიაროს. მაგალითად, როცა ვაჟა-ფშაველას შემოქმედებით ვამაყობთ, ის არ არის მხოლოდ საქართველოს საკუთრება, ის მთელი მსოფლიოს საკუთრებაა.

იმდენი პრობლემაა გასაპროტესტებელი, ესენი რასაც აპროტესტებენ, ჩემთვის ძალიან სასაცილოა. ან კიდევ: ამ ფორმულირებას რომ არიან ჩაბღაუჭებულები, «მამული, ენა, სარწმუნოებაო» _ ეს ჩემთვის მიუღებელია.

_ სწორედ ენა, მამული და სარწმუნოება რომ არ დაეცვათ, ჩვენ, შესაძლოა, დღეს საერთოდ არ ვყოფილიყავით.

_ იმ დროში დასაცავი იყო, როცა მართლა მოდიოდნენ და გვართმევდნენ.

_ დღესაც ხომ ბევრი მტერი ჰყავს საქართველოს?

_ მტერი გვყავს, მაგრამ, როცა კომპიუტერს და ინტერნეტს აღიქვამ მტრად, და ინგლისური ენის სწავლება ენის წართმევასთან ასოცირდება, ჩემთვის ეს გაუგებარია.

_ დღეს სასულიერი პირები თავად სარგებლობენ და რეგისტრირდებიან სოციალურ ქსელებში.

_ ბევრ სასულიერო პირს ინტერნეტი და ინგლისური დიდ საფრთხედ მიაჩნია. დღეს საქართველო ორ ნაწილად არის გაყოფილი: ერთი მრევლია და მეორე ნაწილს სახელი ჯერ ვერ მოვუძებნე. გამოდიან და აბსურდულ რაღაცებს აპროტესტებენ. მაგალითად, მეჩეთის მშენებლობას აპროტესტებს ხალხი და არავის გაუპროტესტებია, როცა პოლიციის შენობაში კაცი მოკლეს. ეს ჩემთვის სამარცხვინოა. ვფიქრობ, მეჩეთების მშენებლობაზე უფრო დიდი პრობლემებია საქართველოში. აშენდეს მეჩეთი, რატომ არ უნდა აშენდეს?

_ გითქვამს, რომ გინდა პოლიტიკოსობა. «ფეისბუქში» გვერდიც კია შექმნილი _ «ავირჩიოთ ერეკლე დეისაძე პრეზიდენტად». რატომ გინდათ პოლიტიკოსობა, ისევ მხოლოდ საკუთარი თავის პოპულარიზაციისთვის?

_ მინდა რაღაც შეიცვალოს. რადგან ამ ქვეყანაში დღევანდელი პოლიტიკოსები ვერაფერს აკეთებენ, ამიტომ ქვეყანაში მიმდინარე პოლიტიკურ პროცესებში ხელოვანმა ხალხმა უფრო აქტიური მონაწილეობა უნდა მიიღოს. პარლამენტში იმდენი გოიმი ზის, საჭიროა, ხელოვანი ხალხი მივიდეს და რაღაც შეცვალოს.

_ თუმცა ბევრის აზრით, რომ ხელოვანმა თავისი საქმე უნდა აკეთოს და პოლიტიკაში არ უნდა ჩაერიოს.

_ აპოლიტიკური ხელოვანი დეგენერატია. ეს შეხედულება საბჭოთა გადმონაშთია, რადგან კულტურა იყო სისტემის შესანარჩუნებელი მანქანა. შეიძლება გლობალურ საკითხებში არ ჩაერიო, მაგრამ, როცა «მარშრუტკით» მგზავრობაში 80 თეთრს იხდი, ხომ ნიშნავს, რომ ეს შენც გეხება? ჩვენთან კი რა ხდება? ახლო წარსულში ჩვენთან ჯანსუღ ჩარკვიანი კი იჯდა პარლამენტში, მაგრამ ამან უფრო «დაურხია» ქვეყანას. მე ვისურვებდი, მაგალითად, პარლამენტში ყოფილიყო ირაკლი ჩარკვიანი, თუმცა მიმაჩნია, რომ ხელოვანი პარლამენტში პარტიული ნიშნით არ უნდა იყოს.

_ მომავალ პოლიტიკოსს რჩეული პარტია თუ ჰყავს?

_ არა, ყველა პარტია მეზიზღება, რადგან ვერ ვხედავ ახალ სახეებს, ახალ იდეებს. ჩემთვის მიუღებელია ქვეყნის კულტურული პოლიტიკა, როცა ორი-სამი კაცი წყვეტს, ვინ უნდა ჩამოვიდეს საქართველოში და იმღეროს. მარტო საკუთარი გემოვნება არ უნდა დაიკმაყოფილონ, ეს საკითხი კომპეტენტური ხალხის გადასაწყვეტი უნდა იყოს. დღეს ყველაზე მთავარი პრობლემა უგემოვნობაა. რაღა დროს ტოტო კუტუნიოა? დედაჩემი აღარ უსმენს მაგას.

_ ანუ კულტურის მინისტრს გემოვნებას უწუნებ?

_ კულტურის მინისტრს ერთი ნაკლი აქვს _ ჯაზით ტვინი წაიღო. კარგია ჯაზმენების ჩამოყვანა, მაგრამ ბევრი ნიჭიერი ქართველ მუსიკოსია და სჯობს, მათ მისცენ ის თანხა. დღეს კი რა ხდება? ფულს მოგცემენ, თუ მათ მაისურს ჩაიცვამ, მაგრამ ამით უკვე დამოუკიდებლობას კარგავ. ასეთმა საქციელმა ბევრი ხელოვანი დაღუპა, მაგალითად, ზუმბა, ლექსენი, რომელიც ცოტა ხნის წინათ «კურტუმოს აქნევდა» და პატრიოტებს მიუძღოდა. ელემენტარულად, ქართული ესტრადაც არ არსებობს ჩვენთან, ყველაფერი ახლიდან გასაკეთებელია.

_ თუ პოლიტიკოსობა გსურთ, ალბათ, თვალს ადევნებთ ქვეყანაში მიმდინარე პოლიტიკურ პროცესებს. პარლამენტში პრეზიდენტის ბოლო, ხმაურიანმა გამოსვლამ თქვენზე როგორი შთაბეჭდილება მოახდინა?

_ თავიდან ბოლომდე ცირკი იყო. სულ ერთი და იგივე ხალხი ტრიალებს. არც ერთი მხარის არ მჯერა.

_ რაც შეეხება რელიგიას… თქვენ წერთ: «ღმერთი მარკეტინგულად შეფუთული წმინდა სახის პროდუქტია, მისით იმართება მასა, რომლის ცნობიერებაც სავსეა ნალექით». გყავთ თუ არა მართლმადიდებელი მეგობრები და თუ ფიქრობთ, რომ ამ ნაწარმოებით მათ რელიგიურ გრძნობებს, რწმენას შეურაცხყოფა მიაყენეთ?

_ მე თავადაც მართლმადიდებელი ვარ და ჩემი ნაწარმოებით, არა მგონია, შეურაცხყოფილები დარჩენილიყვნენ. რატომ ისაკუთრებენ რელიგიას ვიღაცები და მიაჩნიათ, რომ მათი საკუთრებაა, ვერ ვხვდები. ღმერთი ჩემი მეგობარია და მე არ მეშინია მისი, რადგან, თუ გეშინია, როგორ გეყვარება?

_ «საიდუმლო სირობის» გამოსვლას მოჰყვა პროტესტის ტალღა, რამაც 8 ახალგაზრდის დაპატიმრება გამოიწვია.  ღირდა ამად ეს წიგნი?

_ ისინი ხულიგნები იყვნენ, დააშავეს და კანონიდან გამომდინარე დაიჭირეს, თუმცა თავად ფაქტზე მაინც ვწუხვარ.

_ თუმცა თავად ნინო ჯანგირაშვილმაც განაცხადა, რომ დაპატიმრებული პირები დამნაშავეები არ იყვნენ.

_ უკეთესი იქნებოდა, ეს ახალგაზრდები კი არა, ისინი დაეპატიმრებინათ, ვინც ისინი შეცდომაში შეიყვანა. ისინი მხოლოდ მსხვერპლნი არიან.

_ რაზე მუშაობთ და რას ეტყვით ახალს საზოგადოებას, რაც აქამდე არ გითქვამთ?

_ ვწერ ნაწარმოებს, რომელსაც «დამლაგებელი» ჰქვია. საზოგადოება სულ სხვა დეისაძეს გაიცნობს. ამას გარდა, სხვა ინტერესებიც მაქვს, მინდა მუსიკალური ალბომი ჩავწერო, მასაჟისტობაც მინდა, შევისწავლო. ამას წინათ ხელში ჩამივარდა ძალიან საინტერესო წიგნი, სადაც საუბარია იაპონურ თერაპიაზე _ თითების დაჭერით, რამაც ძალიან დამაინტერესა. ასე რომ, მომავალში, შესაძლოა, მასაჟისტი ერეკლე დეისაძეც ვიხილოთ. ვფიქრობ, ადამიანებს ამ პროფესიის მეშვეობით უფრო მეტ სიკეთეს მოვუტან, მაგრამ ცოტათი ადამიანებმაც გამიგონ.

ესაუბრა შორენა ცივქარაშვილი