გელა ნიკოლაიშვილი: ხათუნა კალმახელიძე უკვე მოხსნილია და რამდენიმე დღეში ეს ოფიციალურად გამოცხადდება

GEWORLD.GE:
ხელისუფლების მიერ განხორციელებულ უკანონო ქმედებებსა და ზოგადად, ადამიანის უფლებების დარღვევის ბოლოდროინდელ ფაქტებზე “საქართველო და მსოფლიოს” ესაუბრება ადვოკატი და უფლებადამცველი გელა ნიკოლეიშვილი.
_ ბატონო გელა, იმ დღიდან, რაც ბიძინა ივანიშვილმა პოლიტიკაში მოსვლის შესახებ განცხადება გააკეთა, ამ ადამიანის მიმართ უფლებაშემლახველი ქმედებები არ წყდება: ჯერ იყო და, მოქალაქეობა ჩამოართვეს, შემდეგ რუსეთის აგენტად შერაცხეს, ბანკის ფული მოსტაცეს და ბოლოს დაცვაც განაიარაღეს. თქვენ, როგორც ადვოკატი და უფლებადამცველი, კონკრეტულად რა სახის დანაშაულებებს ხედავთ ამ ყველაფერში?

_ დავიწყოთ იმით, რომ ბიძინა ივანიშვილის მიერ თავისი განზრახვების გამჟღავნებისთანავე ხელისუფლება ჩავარდა პანიკაში და ბოლომდე თვითონაც არ აქვთ გააზრებული, რას აკეთებენ ან რა შედეგი შეიძლება მოჰყვეს მათ ამა თუ იმ ქმედებას. შესაბამისად, თუ გავითვალისწინებთ, ზოგადად, იმ მოქმედების სტილსაც, რომელიც ამ რეჟიმს ახასიათებს ოპონენტებთან მიმართებაში, გასაკვირი და მით უფრო მოულოდნელი იმაში, რაც ბიძინა ივანიშვილის მიმართ განხორციელდა, ნამდვილად არაფერია.
რაც შეეხება კონკრეტულ კანონდარღვევებს, სამართლებრივად თუ შევაფასებთ, რა თქმა უნდა, აქ იკვეთება დანაშაულის ნიშნები, მაგრამ, მეორეს მხრივ, როგორ გინდა, ეს ნიშნები გამოკვეთო იმ ხელისუფლების პირობებში, რომელიც თვითონ სჩადის ამ დანაშაულს და მერე თვითონვე იძიებს ამ ყველაფერს? თავისთავად ცხადია, ის თავის ქმედებებზე არ იტყვის, რომ ეს დანაშაულია, სხვა მართლმსაჯულების ორგანოები კი ჩვენ ჯერჯერობით არ გვაქვს, მიუკერძოებლად რომ გამოიძიოს ეს საქმეები და ხელისუფლების ან ცალკეული პიროვნებების პასუხისმგებლობის საკითხი დააყენოს; თუმცა დარწმუნებული ვარ, რომ ადრე თუ გვიან მოვა დრო, როცა ამ ყველაფერზე იმსჯელებს ობიექტური სასამართლო და დადასტურდება ყველა ის დანაშაული, რომელთაც ადგილი ჰქონდა არსებული ხელისუფლების პირობებში…
_ წმინდა სამართლებრივი თვალსაზრისით, კონკრეტულად რა სახის სამართალდარღვევა განხორციელდა ბიძინა ივანიშვილის მიმართ?
_ მაგალითად, ბანკის თანამშრომლებისთვის ფულის წართმევა; ეს იყო ტიპური ყაჩაღობა, რომელიც ნორმალურ სახელმწიფოში, ჯერ ერთი, არ მოხდებოდა, მაგრამ, თუ მოხდებოდა, დაისჯებოდა კანონის სრული სიმკაცრით იმ მუხლების თანახმად, რომლებიც კონკრეტულად ამ ტიპის დანაშაულს მიესადაგება. რაც შეეხება დაცვის განიარაღებას, ეს უკვე არანაირი კანონმდებლობის ფარგლებში არ ჯდება, ვინაიდან ამ ადამიანს ჰქონდა ხელშეკრულება დადებული, რომ მას უნდა ჰყოლოდა დაცვა და ამ ხელშეკრულების დარღვევის სამართლებრივი საფუძველი არ არსებობდა.
სხვათა შორის, როცა დაცვის განიარაღებაზე იყო საუბარი, ითქვა, რომ ივანიშვილი არ არის საქართველოს მოქალაქე და არამოქალაქის დაცვა არ უნდა უზრუნველყოს სახელმწიფომ, ეს, რა თქმა უნდა, არ არის არგუმენტი, რადგან, მაგ ლოგიკით თუ ვიმსჯელებთ, არამოქალაქეები არიან ყველა ის დიპლომატიური კორპუსის წარმომადგენლები, რომლებიც საქართველოში იმყოფებიან და, შესაბამისად, მაშინ სახელმწიფომ ასევე არ უნდა უზრუნველყოს მათი დაცვა და მათი უსაფრთხოება. მოკლედ, იმის თქმა მინდა, რომ, ცხადია, ივანიშვილის მიმართ ადგილი აქვს უხეშ კანონდარღვევას, რისთვისაც, რა თქმა უნდა, პასუხი უნდა აგონ კონკრეტულმა პიროვნებებმა, მაგრამ, მეორეს მხრივ, როცა ამ უკანონობას სჩადიან ფორმიანი ადამიანები, რომლებიც გველაპარაკებიან ვითომდა კანონის სახელით, ბუნებრივია, იქ რამე დასჯაზე და პასუხისმგებლობის დაყენებაზე საუბარი ზედმეტია.
_ მოქალაქეობის ჩამორთმევის ფაქტს როგორ უყურებთ, რას ნიშნავდა ეს ყველაფერი?
_ პირდაპირ შემიძლია გითხრათ, რომ ეს იყო წმინდა ვოლუნტარისტული, უკანონო მოქმედება, ვინაიდან, საქართველოს კანონმდებლობა არ იცნობს ისეთ სიტუაციაში მოქალაქეობის ჩამორთმევის პრეცენდენტს, როგორც ეს მოხდა ბიძინა ივანიშვილის შემთხვევაში. ერთი საკითხია, რომ ჩვენი კონსტიტუცია კრძალავს ორი ქვეყნის მოქალაქეობას ერთდროულად, მაგრამ, თუკი ამ უფლებას უშუალოდ პრეზიდენტი მიანიჭებს ადამიანს, მაშინ ეს შესაძლებელია. საქმეც ისაა, რომ ივანიშვილისთვის პრეზიდენტს უკვე ჰქონდა ეს უფლება მინიჭებული, რაც იმას ნიშნავს, რომ მას შეუძლია საქართველოს მოქალაქეობასთან ერთად კიდევ სხვა ქვეყნის მოქალაქეობაც მიიღოს; ამდენად, კიდევ ერთხელ ვიმეორებ, რომ ის, რაც ამ შემთხვევაში ბიძინა ივანიშვილის მიმართ განხორციელდა, არის ამ ხელისუფლების ვოლუნტარისტული პოლიტიკისა და, ზოგადად, ადამიანებისადმი დამოკიდებულების კიდევ ერთი ნათელი მაგალითი, რომლის მსგავსიც აქამდეც არაერთი გვინახავს, ოღონდ სხვა ფორმით გამოხატული…
_ თუმცა ხელისუფლების წარმომადგენლებს რომ ჰკითხოთ, არანაირი პოლიტიკური სარჩული ივანიშვილისთვის მოქალაქეობის ჩამორთმევას არ ჰქონია.
_ მარტივ მაგალითს მოგიყვანთ, არის ასეთი მოქალაქე _ ნუგზარ ბოჭორიშვილი, რომელზეც სისხლის სამართლის საქმეა აღძრული და სასჯელიც გამოტანილია დაუსწრებლად. ეს ადამიანი ამჟამად საბერძნეთში ცხოვრობს, იქაური მოქალაქეობაც მიიღო და, დიდი ხანია, ითხოვს, რომ გაუუქმონ საქართველოს მოქალაქეობა, მაგრამ დღემდე არ უკმაყოფილებენ ამ მოთხოვნას. არ უკმაყოფილებენ იმიტომ, რომ მისი ექსტრადირება უნდათ. არადა, კანონის თანახმად, მას უკვე არ უნდა ჰქონდეს საქართველოს მოქალაქეობა. ერთი სიტყვით, ეს ფაქტიც ადასტურებს სწორედ იმას, რომ ხელისუფლების გადაწყვეტილებები მსგავს შემთხვევებში ყოველთვის არის სუბიექტური და მისივე ინტერესებიდან გამომდინარე. ასე რომ, რაც უნდა ამტკიცონ, ივანიშვილის შემთხვევაში პოლიტიკა არაფერ შუაშიაო, ფაქტია, რომ ამ ადამიანს მოქალაქეობა ვიღაცის პირადი ინტერესების გამო ჩამოერთვა.
_ როგორ ფიქრობთ, მომავალში უნდა ელოდეს თუ არა ბიძინა ივანიშვილი ხელისუფლებისგან რაიმე პროვოკაციას?
_ ჩემი აზრით, დღეს ამ ხელისუფლების მთავარი მიზანია, ბიძინა ივანიშვილის ფიზიკური ლიკვიდაცია, ან, უარეს შემთხვევაში, დაპატიმრება და დიდი ხნით (სანამ ესენი იქნებიან ქვეყნის სათავეში), მისი იზოლირება საზოგადოებისგან…
_ გამომდინარე იქიდან, რომ ბიძინა ივანიშვილი საფრანგეთის მოქალაქეა, შეუძლია თუ არა საფრანგეთს ან უნდა მოახდინოს თუ არა მან რაიმე რეაგირება იმაზე, რაც ამ ადამიანის მიმართ ხორციელდება?
_ საერთოდ, როცა საქმე ეხება კანონდარღვევას ისეთი მნიშვნელობის ადამიანის მიმართ, როგორიც ბიძინა ივანიშვილია, არამარტო რომელიმე ერთმა ქვეყანამ უნდა მოახდინოს ამაზე რეაგირება, რომლის მოქალაქეც ის არის, არამედ ასევე საერთაშორისო საზოგადოებამაც; მაგრამ ისეთ ეტაპზეა, როცა ესენი აცხადებენ, რომ ვითომდა რაღაც ეკონომიკურ დანაშაულს იძიებენ, ნაადრევი დასკვნების გამოტანას და, მით უფრო, ჩარევას, ყველა ერიდება. ისე, მე დარწმუნებული ვარ, ამ ყველაფერს ძალიან დიდი ყურადღებით ეკიდება იმავე საფრანგეთის საელჩოც, რომლის წარმომადგენლებიც და პირადად ელჩიც უკვე იმყოფებოდნენ ივანიშვილთან შეხვედრაზე, და ასევე დიპლომატიური კორპუსის სხვა წარმომადგენლებიც, რომელთა კონკრეტულ განცხადებებს, იმედია, მომავალში მოვისმენთ, თუ კი ამ ადამიანის მიმართ არ შეწყდება მსგავსი უკანონო ქმედებები.
_ 7 ოქტომბერს, სარკოზის ვიზიტის შემდეგ, გავრცელდა ინფორმაცია, რომ საფრანგეთის პრეზიდენტი შესაბამის პირებს აეროპორტში არ გაუცილებია. აქედან გამომდინარე, საუბრობენ იმაზეც, რომ სააკაშვილმა თავისი კოლეგისგან დახურულ კარს მიღმა მწვავე კრიტიკა მოისმინა. თქვენი აზრით, რამდენად შეიძლება ეს ფაქტი ივანიშვილის მიმართ განხორციელებულ ქმედებებთან დავაკავშიროთ, მით უფრო, რომ სარკოზის ვიზიტი და ივანიშვილის განცხადების გამოქვეყნება დროში დაემთხვა ერთმანეთს?
_ არ ვიცი, რამდენად სარწმუნოა ის, რომ სარკოზი აეროპორტში არ გაუცილებიათ, მაგრამ, თუ მართლა ასე იყო, მაშინ ყოველგვარი გადაჭარბების გარეშე შეიძლება ითქვას, რომ ეს დიპლომატიური სკანდალია. როგორც ჩანს, სააკაშვილს მართლა ჰქონდა გარკვეული გულისწყრომის მიზეზი საფრანგეთის პრეზიდენტის მიმართ, რადგან სარკოზი, ალბათ, შეეხო ამ ხელისუფლებისთვის ყველაზე მტკივნეულ საკითხებს, თუმცა ჯამში ეს ყველაფერი მათთვის მოულოდნელობა არ უნდა ყოფილიყო, ვინაიდან, როცა ქვეყანაში ამდენი უკანონობა ხდება და აბსოლუტურად ყველა სფეროში, დაწყებული ადამიანის უფლებებიდან, დამთავრებული სხვა ფუნდამენტური ღირებულებებით, ავტორიტარიზმი ბატონობს, არ უნდა გქონდეს იმის მოლოდინი, რომ ცივილიზებული სამყარო ამას მოიწონებს და ტაშს დაუკრავს…
_ რაც შეეხება პატიმართა უფლებებს, ამასწინათ ხათუნა კალმახელიძე გამოვიდა და თქვა, რომ წინა წლებთან შედარებით, მსჯავრდებულებს გაცილებით უკეთესი პირობები აქვთ შექმნილი. რა ხდება დღეს რეალურად საპყრობილეებში და რა გარემოში უწევთ პატიმრებს სასჯელის მოხდა?
_ კალმახელიძისა და ხელისუფლების სხვა წარმომადგენელთა განცხადებებზე საუბარი, მე მგონი, არ ღირს, ვინაიდან ყველამ ვიცით, რომ მათი არც ერთი სიტყვის არ დაიჯერება. რაც შეეხება მდგომარეობას საპყრობილეებში, სამწუხაროდ, სიკვდილიანობა კატასტროფულად იზრდება, იზრდება ავადმყოფობის მაჩვენებელიც და ეს ბუნებრივიცაა იმიტომ, რომ, ჯერ ერთი, თვითონ პატიმრების რაოდენობაც იზრდება, და მეორეც, პირობებია საპყრობილეებში იმდენად გაუსაძლისი, რომ, ფაქტობრივად, შეუძლებელია, იქიდან ადამიანმა ჯანმრთელმა გამოაღწიოს. ერთი სიტყვით, უმძიმესი მდგომარეობა ამ თვალსაზრისით და, რაც ყველაზე დამაფიქრებელია, ეს მდგომარეობა დღითიდღე უარესდება…
_ ბოლო დროს არ მსმენია უფლებადამცველებისგან, რომ პატიმართა უფლებები უხეშად ირღვეოდეს.
_ ჯერ ერთი, უფლებადამცველებს, აგერ უკვე ხუთი წელია, საპყრობილეში არავინ უშვებს და, შესაბამისად, მსჯავრდებულებთან ურთიერთობის საშუალება, ფაქტობრივად, არ გვაქვს და კიდევ _ თვითონ პატიმრები ისე არიან დაშინებული, რომ ვერც გაბედავენ, ვინმეს თავიანთი მდგომარეობის შესახებ უამბონ. ასე რომ, თუ კი დღესდღეობით გარკვეულწილად მიჩუმათებულია ეს ყველაფერი, ნურავის ეგონება, რომ ქვეყანაში წესრიგია. ვიმეორებ, გაუსაძლისი პირობებია საპყრობილეებში და მსჯავრდებულთა ოთხმოცი პროცენტი  განწირულია სწორედ ამ პირობების გამო…
_ იმ ახალაშენებულ საპყრობილეებშიც ასეთი მდგომარეობაა, ხელისუფლება რომ გვიმტკიცებს, ევროსტანდარტების შესაბამისიაო?
_ არავითარი ევროსტანდარტების შესაბამისი ციხე საქართველოში არ აშენებულა და ამას მოწმობს ის სტატისტიკაც, რომელიც რეალურად არსებობს და რომელიც გვიჩვენებს, რომ პატიმართა სიკვდილიანობა კატასტროფულად იზრდება. ამასთან, ყველა ის ცვლილება, რომლებიც რეფორმის ფარგლებში განხორციელდა პენიტენციარულ სისტემაში, იყო მხოლოდ ფასადური და, ბუნებრივია, შედეგი ამას ვერ მოჰყვებოდა. პირველ რიგში კი ეს ეხება საკადრო ცვლილებებს, ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში რომ განხორციელდა ამ მიმართულებით. სხვათა შორის, ცვლილებას რაც შეეხება: მაქვს ინფორმაცია, რომ ხათუნა კალმახელიძე უკვე მოხსნილია და რამდენიმე დღეში ეს ოფიციალურად გამოცხადდება. მის ადგილზე კი ყოფილი პროკურორის, გიორგი ღვინიაშვილის დანიშვნა იგეგმება…
_ და რას გეუბნებათ ეს ფაქტი?
_ არაფერს. ყველამ ვიცით, რომ რეალურად ხათუნა კალმახელიძეს დეკორაციის ფუნქცია ჰქონდა და სინამდვილეში ის იქ ვერაფერს წყვეტდა, მაგრამ ეს არის ამ ხელისუფლების პოლიტიკა _ ხან ვიღაცას ხელს შეაწმენდენ, ხან მოხსნიან, მერე ისევ დანიშნავენ და ა. შ. რეალურად კი ცვლილების მოლოდინი არ უნდა გვქონდეს, ვინაიდან არსებულ რეჟიმს შესაბამისი არც გეგმები აქვს და არც რესურსი…
ესაუბრა
ჯაბა ჟვანია