ვალერი ხაბურძანია: ვინ გვექაჩებოდა, პირველებს დაგვედასტურებინა, რომ თითქოს სირიაში ასადმა ქიმიური იარაღი გამოიყენა

გასულ კვირას სააკაშვილის ბოლო გამოსვლა პირველი პირის რანგში გაეროს გენერალურ ასამბლეაზე რიხითა და ზემკაცრი რიტორიკით წარიმართა. «მეოცნებეებთან» კოაბიტაციაში მყოფმა პრეზიდენტმა ამჯერად, მართალია, კოალიციის კრიტიკას ნაკლები დრო დაუთმო, მაგრამ სამაგიეროდ «ჯოხი» დიდ რუსეთზე გადატეხა. მან რუსეთის მართლმადიდებლური ეკლესიის  შეურაცხყოფაც მოასწრო და მეზობელი სახელმწიფოს «მარტივ მამრავლებად» დაშლის გეგმაც დასახა. მოკლედ, «ნაციონალებს» თუ დავუჯერებთ, ჰალსტუხჭამია მთავარსარდალმა მაღალი ტრიბუნიდან მთელი ცივილიზებული მსოფლიოს რეალური პოზიცია გაახმიანა; რამდენად ადეკვატური იყო ეს გამოსვლა და როგორ აისახება იგი რუსეთ–საქართველოს სამომავლო ურთიერთობებზე, «საქართველო და მსოფლიოს» ესაუბრება უშიშროების ყოფილი მინისტრი ვალერი ხაბურძანია.

_ ბატონო ვალერი, სააკაშვილის გამოსვლა გაეროს გენერალურ ასამბლეაზე ექსპერტებმა სხვადასხვაგვარად შეაფასეს. ზოგმა მას ადეკვატური უწოდა, ზოგმა _ ხატოვანი და ემოციური. თქვენ რა აზრის ხართ ამაზე?

_ რაც სააკაშვილმა ილაპარაკა, დაახლოებით იმას ნიშნავდა, ჩემს შემდეგ ქვა ქვაზე არ დარჩენილაო. საპრეზიდენტო ვადის დასასრულს მან კიდევ ერთხელ მიზანმიმართულად გააფუჭა და გაამწვავა ყველაფერი, რისი გაფუჭებაც შეეძლო. კარგია, რომ რუსეთის დელეგაცია ხვდება, რომ ეს სააკაშვილის ბოლო გამოსვლა იყო პრეზიდენტის რანგში, რადგან ამ ფორმით ქვეყნის ლიდერები არ საუბრობენ.

_ თქვენ თქვით, რომ ამ გამოსვლით სააკაშვილმა ყველაფერი გაამწვავა. კონკრეტულად რა გავლენას მოახდენს ის რუსეთ–საქართველოს ურთიერთობაზე?

_ რუსეთის მოსახლეობის აბსოლუტურმა უმრავლესობამ სააკაშვილის გამოსვლა აღიქვა უარყოფითად, რუსოფობიურად. და ეს ორ ქვეყანას შორის უამისოდაც რთულ ურთიერთობაზე, რა თქმა უნდა, ძალიან მძიმე, არსასურველ გავლენას მოახდენს. მართალია, სააკაშვილი მიდის და დღეს სხვა ხელისუფლება ჰყავს საქართველოს, მაგრამ იმ დანაშაულებრივი შეცდომების აღმოფხვრა, რომლებიც «ნაციონალურმა მოძრაობამ» დაუშვა, მოკლევადიან პერსპექტივაში არ იქნება ადვილი. ამიტომ რუსეთთან ურთიერთობების მარტივად მოგვარების თაობაზე რაღაც განსაკუთრებულ ილუზიებს ნუ შევიქმნით.

_ ახალი ხელისუფლება ახსენეთ და მან ერთ–ერთ პრიორიტეტად რუსეთთან ურთიერთობის მოგვარება ჯერ კიდევ 1 ოქტომბრის არჩევნებამდე დაისახა. როგორ ფიქრობთ, დღემდე რამდენად ქმედითი ნაბიჯები გადაიდგა იმისთვის, რომ ეს განხორციელებულიყო?

_ ხელისუფლებამ, უბრალოდ, რიტორიკა შეარბილა და ლოდინის რეჟიმში გადავიდა. სამწუხაროდ, ამან რუსეთის მხრიდანაც ბუნებრივად გამოიწვია ანალოგიური რეაქცია და დღეს ორივე მხარე ლოდინის რეჟიმშია. არაერთხელ მითქვამს და კიდევ ერთხელ ვიმეორებ, რომ, სანამ ასეთ მდგომარეობაში ვიქნებით, შედეგს ვერ მივიღებთ…

_ რა გაძლევთ იმის თქმის საფუძველს, რომ საქართველო მოცდის რეჟიმშია?

_ გაიხსენეთ, რა უქნა უმცირესობამ პარლამენტში ანგარიშის ჩასაბარებლად მისულ ზურაბ აბაშიძეს. ის ჰგავდა შეშინებულ დიპლომატს, რომელსაც პასუხს სთხოვდნენ თითის ქნევით. ჩემი აზრით, ამ ყველაფრის მიზეზი თვითონ აბაშიძის სისუსტეც არის, იმიტომ, რომ ფაქტია, ეს ადამიანი პასიურობს. ის უკვე რუსეთში ნამყოფი უნდა იყოს და აქტიურ შეხვედრებს მართავდეს. ამ დროს რა ხდება: გამოდის და იძახის, ვიღაცებმა სალაპარაკოდ რომ არ გამხადონ, ამიტომ მოსკოვში არ მივდივარო.

_ ზურაბ აბაშიძე პრემიერმინისტრის სპეციალური წარმომადგენელია და რა მითითებებსაც ცენტრალური ხელისუფლებიდან იღებს, იმას ასრულებს.

_ არ ვიცი, რა მითითებებს იღებს, მაგრამ კიდევ ვიმეორებ: თუ ჩვენ რეალური შედეგი გვინდა, ზურაბ აბაშიძე ახლა მოსკოვში უნდა იყოს, ხვდებოდეს რუს ჩინოვნიკებს, რომ გამოარკვიოს, რა სურს მეზობელ სახელმწიფოს ჩვენგან. ამის გარეშე მოქმედების ადეკვატური გეგმა ვერ გექნება და, როგორც გითხარით, იქნები მუდმივად ლოდინის რეჟიმში. მე მგონი, ჩვენ ეს ხელს არ გვაძლევს. მუდმივად სხვის ამოცანებს ხომ არ შევასრულებთ?! ბოლოსდაბოლოს, ვართ თუ არა სახელმწიფო? თუ ვართ, მაშინ საბოლოოდ უნდა განისაზღვროს, რა გვინდა, რა გვჭირდება და ამის შესაბამისად დაიგეგმოს პოლიტიკა. გავიგოთ, რომ პოლიტიკური რომანტიზმის დრო წავიდა, თანამედროვე მსოფლიოში ყველა მოქმედებს საკუთარი ინტერესებით.

_ მიგაჩნიათ თუ არა, რომ რუსეთთან ურთიერთობის დასარეგულირებლად ასევე აუცილებელია ნატოზე უარის თქმაც?

_ მოდი, ძალიან მარტივად მივუდგეთ ამ საკითხს, იყო დასავლეთისა და განსაკუთრებით ამერიკის შეერთებული შტატების პარტნიორი, ნიშნავს, რომ მათი ინტერესების გამტარებელი ხარ. ეს კი დღევანდელ გეოპოლიტიკურ რეალობაში პირდაპირ წინააღმდეგობაშია რუსეთის ინტერესებთან. ახლა თქვენ თვითონ განსაჯეთ, რამდენად ადეკვატურია ის არჩევანი, რომელსაც საქართველო აკეთებს, რას გვაძლევს ეს ჩვენ და რით არის ხელსაყრელი.

_ თქვენი აზრით, რით?

_ ჩემი აზრით, ნატო, როგორც კოლექტიური უსაფრთხოების სისტემა, საქართველოსთვის არ არსებობს, ამიტომ ჩვენ რა შარშიც უნდა გავყოთ თავი ალიანსში შესვლის სურვილით, კარს მაინც არავინ გაგვიღებს.

_ ერთი ასეთი უშედეგო «შარი» 2008 წლის აგვისტოს ომი აღმოჩნდა. როგორ ფიქრობთ, კიდევ რა შეიძლება იყოს მომავალში?

_ შარში სხვის ინტერესებს ვგულისხმობ. მაგალითად, ვინ გვექაჩებოდა, პირველებს დაგვედასტურებინა, რომ თითქოს სირიაში ასადმა გამოიყენა ქიმიური იარაღი და რომ მის წინააღმდეგ აუცილებლად უნდა იქნეს სამხედრო ზომები მიღებული?! რა აუცილებლობა ითხოვდა ჩვენგან ამას?! ისევ და ისევ სხვისი ინტერესები; ასე რომ, სანამ ამ პრინციპით ვიმართებით, ყოველთვის ვიქნებით კონფრონტაციაში ვიღაცასთან. დღესდღეობით ეს ვიღაც არის რუსეთი…

_ თქვენ თქვით, რომ ნატო, როგორც უსაფრთხოების სისტემა, საქართველოსთვის არ არსებობს, მაგრამ დასავლელი პარტნიორები სრულიად საპირისპირო განცხადებებს აკეთებენ, მოლოდინს გვიქმნიან. როგორ ფიქრობთ, ეს განცხადებები რა მიზანს ემსახურება?

_ ეს მოლიდინი სრული აბსურდია. ვინმემ იცის, რა არის ის სტანდარტები, რომლის დაკმაყოფილების შემთხვევაშიც მიგვიღებენ ალიანსში?! ჩვენ თუ კარგი, მძლავრი სახელმწიფო გავხდით, რომელიც თვითონ უზრუნველყოფს თავის უსაფრთხოებას, რად გვინდა მერე ნატოში შესვლა?! რად გვინდა ავღანეთში, ერაყსა და სხვა ცხელ წერტილებში მონაწილეობა?! ვიქნებით რეგიონული ტიპის ძლიერი ქვეყანა და ჩვენ თავს თვითონ მივხედავთ.

_ ევროკავშირიც ანალოგიურ პოზიციას გვიფიქსირებს, _ კარი ღიაა, მაგრამ ვერ მიგიღებთო.

_ აქაც იმავეს თქმა შეიძლება: თუ ჩვენ ეკონომიკურად გავძლიერდებით, ევროკავშირში შესვლა არაფერს მოგვცემს, გარდა იმისა, რომ დისბალანსურ ორგანიზაციაში ვიქნებით, სადაც თავის სიტყვას ამბობენ გერმანია და საფრანგეთი, სხვები კი მხოლოდ სატელიტები არიან. აქ კიდევ ცალკე პრობლემაა ის, რომ ჩვენი პოლიტიკური ელიტის დასავლური ფრთა არ იცნობს რუსეთს ან თუ იცნობს, ძალიან ცუდად. კი, ზურაბ აბაშიძე წლების მანძილზე ელჩი იყო, მაგრამ მაშინდელი და დღევანდელი რუსეთი სხვადასხვა რამაა. ექსპერტი მუდმივად უნდა ჩამოდიოდეს, შედიოდეს ჩინოვნიკურ ლაბირინთებში და გებულობდეს, რა ხდება იქ. ამის შემდეგ შეიძლება ჩვენ დასკვნები გამოვიტანოთ, _ რა პოლიტიკაა საჭირო, თორემ ბლოგებით ან «ფეისბუქითა» და ინტერნეტით შესწავლილი რუსეთი, დამერწმუნეთ, რეალურ ურთიერთობაში ვერ გამოგვადგება.

_ თუკი ევროკავშირი და ნატო ჩვენს სამომავლო გეოპოლიტიკურ ოჯახად არ უნდა მოვიაზროთ, მაშინ სად წარმოგიდგენიათ საქართველოს უსაფრთხოების გარანტიები?

_ დღესდღეობით ჩვენთან არის ძირითადად ორი ფრთა: პროდასავლური პოლიტიკოსები, რომლებსაც მიაჩნიათ, რომ სწორედ ევროკავშირი და ნატოა ერთადერთი სწორი გზა, და ე.წ. ეროვნული ძალები, რომლებიც ამბობენ, _ არც ერთი გვინდა, არც მეორე, ჩვენი თავი ჩვენადვე გვეყუდნესო. ჩემთვის ორივე მცდარია, ამიტომ ახლა ჩვენი სახით აპირებს გამოჩენას რუსული ვექტორი, რომელიც ქვეყნის მომავალს ხედავს ევრაზიულ კავშირში, ანუ ყოფილ საბჭოთა სივრცეში ინტეგრირებასა და დაბრუნებაში. ამ ვექტორმა თუ არ იმუშავა, საქართველოში პოლიტიკური სისტემა ვერ ჩამოყალიბდება, სტაბილური გარემო ვერ შეიქმნება და მუდმივად გვექნება ერთ კაცზე ჩამოკიდებული რაღაც ბუტაფორიული სახელმწიფოებრივი წარმონაქმნი.

_ ეს ყველაფერი გასაგებია, მაგრამ მთავარია, ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის კუთხით რას მოუტანს საქართველოს ამ ორგანიზაციაში შესვლა?

_ უწინარესად, ეს შექმნის ახალ რეალობას იმ თვალსაზრისით, რომ ერთ სივრცეში აღმოვჩნდებით აფხაზებთან და ოსებთან. ამით თავისთავად გადაილახება უამრავი ბარიერი და გაჩნდება სხვა პერსპექტივები ერთმანეთთან მისასვლელად. რაც შეეხება ევროკავშირსა და ნატოს, ამ ორგანიზაციებში გაწევრიანების შემთხვევაში, ტერიტორიების დაბრუნების ერთადერთი გზა არსებობს _ რუსეთი უნდა დაიშალოს და მისი პოზიციები მნიშვნელოვნად შესუსტდეს. ახლა ვისაც ამის სჯერა, შეუძლია, მთელი ცხოვრება სჯეროდეს, მაგრამ, ჩემი აზრით, ეს არის ილუზია და ბევრად უფრო ეფემერული მოდელი, ვიდრე ევრაზიულ კავშირში ჩვენი ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენა. დანარჩენი უკვე საზოგადოებასთან ერთად პოლიტიკურმა ხელმძღვანელობამ უნდა გადაწყვიტოს. ამ პროცესში არჩევანის გაკეთებას ვგულისხმობ, გარე ძალების ჩარევა ჩვენი ეროვნული ინტერესებისთვის ყოველთვის საზიანო იქნება.

ესაუბრა ჯაბა ჟვანია