დავით გოგიშვილი: 1659 წელს ქართველთა აჯანყების ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი იყო ის, რომ ყიზილბაშებმა ქართველი სასულიერო პირი გააუპატიურეს…

საქართველოს წინა ხელისუფლება, ანუ “ნაციონალური მოძრაობა” მამაკაცებს რომ აუპატიურებდა, ერმაც იცოდა და ბერმაც, მაგრამ დღემდე ვერავინ ხვდება, რატომ ვითვალისწინებთ ხალხიც და ხელისუფლებაც, ყველა ერთად, ამერიკის სახელმწიფო დეპარტამეტის რჩევას, რომ “ნაცებს” ხელი არ ვახლოთ?! რამდენიმე კვირაა, უფროსებიცა და ბავშვებიც სოციალურ ქსელში, ქუჩაში, სკვერში თუ ბულვარში ვუყურებთ ორგიებისა და ძალადობრივი სექსუალური ურთიერთობების ამსახველ კადრებს. რა დაგვემართა ქართველებს _ გავირყვენით? მამათმავლობა ჩვეულებად ვაქციეთ? ჩვენ ხომ ის ერი ვართ, ერთი მღვდლის გაუპატიურების გამო ათიათასობით ყიზილბაში ცხენიანად რომ ავკუწეთ? საქართველოს ისტორიის ერთი პატარა, მაგრამ მნიშვნელოვანი მონაკვეთის გასახსენებლად და დღევანდელობასთან შესადარებლად ისტორიკოს დავით გოგიშვილს ვესაუბრეთ.

_ რამდენიმე კვირაა, ისედაც გაუსაძლის მდგომარეობაში მყოფი საქართველოს მოსახლეობა “ნაცმოძრაობის” მიერ ჩადენილ ჯალათობას უყურებს. უკვე მერამდენედ გავრცელდა ფარული ჩანაწერები, რომლებიც საზარელი და შეურაცხმყოფელია თითოეული მოქალაქისთვის. ხალხი აღშფოთებულია, ხელისუფლებაში კი აზრი ორად გაიყო: ზოგი ამბობს, დანაშაულის ჩამდენი დაისაჯოსო, ზოგი _ კადრების გამავრცელებელიო. როდემდე აიტანს ამას ხალხი?

_ თავიდანვე, როდესაც ფარული ჩანაწერები გავრცელდა, არ იყო შესაბამისი ზომები გატარებული. იმ საზარელი საქციელის ჩამდენები სათანადოდ არ დაისაჯნენ.

ის, რასაც ჩვენ ვუყურებთ, შეიძლება, სხვა ქვეყანაშიც მომხდარა, მაგრამ საქართველოში ამას მასობრივი ხასიათი ჰქონდა, რაც იმაზე მეტყველებს, რომ დანაშაული სისტემური იყო და საქართველოს ხელისუფლების მაღალი ეშელონების პოლიტიკის განუყოფელი ქვაკუთხედი.

მსოფლიოს საზოგადოებრიობა ქართველ ერს იცნობს, როგორც ერთ-ერთ კულტურულ ერს. დიდი ხანია, იუნესკოს კულტურული მემკვიდრეობის ფონდში ჩვენი ადგილი ღირსეულად დავიმკვიდრეთ, თანაც _ საპატიო, ამიტომ ქართველი საზოგადოება უნდა გაემიჯნოს ამ სისასტიკეს და ეს უნდა გავაკეთოთ საერთაშორისო სამართლისა და საერთაშორისო პროპაგანდის დონეზე. ყველას უნდა მივაწვდინოთ ხმა და ვუთხრათ, რომ ქართველები იმას, რაც იმ ფარულ ჩანაწერებში ხდება, სასტიკად ვგმობთ. თუ ასე არ გავაკეთებთ, საქართველოს არაკეთილმოსურნე სახელმწიფოები ამ მასალებს დააარქივებენ, შეინახავენ, გავა წლები და ოდესმე, როდესაც ქვეყანა ფეხზე წამოდგება და შევძლებთ, სხვას მივუთითოთ შეცდომებზე, ჩვენს გამოცდილებასა და მიღწევებზე ვესაუბროთ, სწორედ მაშინ ამოგვადენენ ცხვირში ძმრად. ამ სიბინძურის სათანადოდ შეუფასებლობა ქართველ ხალხს უდიდეს პრობლემას შეუქმნის მომავალში. როგორი ქვეყანაც უნდა გახდეს საქართველო, ვერასოდეს გავკიცხავთ ვერავის, რადგან ყოველთვის შეგვახსენებენ _ იმ ქვეყნიდან არ ხართ, სადაც ქვეყნის ხელისუფალნი მამაკაცებს აუპატიურებდნენ და ეს მიღებული ფორმა იყოო? შეგვახსენებენ, რომ საქართველოს იმდროინდელი პრეზიდენტი საზარელი კადრებით ტკბობას განიცდიდა და ხალხი ხმას არ იღებდა, პასუხს არ აგებინებდა.

არაფრით შეიძლება ამ საზიზღრობაზე თვალის დახუჭვა. არავის შეურაცხვყოფ, მაგრამ “ვარსკვლავებს”, რომლებსაც ჰგონიათ, რომ საქართველოში კულტურა მათით იწყება, ვეტყვი, თავიანთი აზრი თავისთვის შეინახონ და ლოიალურობისკენ ნუ მოგვიწოდებენ. საქართველოს ჯერ კიდევ ჰყავს ადამიანები, რომლებსაც ქვეყნის განვითარებაში დიდი წვლილი აქვთ შეტანილი, მათი აზრის გათვალისწინება გვირჩევნია.

საჭიროა, მსოფლიოს მედიასაშუალებების მოწვევა, განგაშის ატეხვა და ყოფილი ხელისუფლების წევრების გადაცემა ჰააგის სასამართლოსთვის. სჯობს, ჩვენ, ხალხმა, გადავცეთ სასამართლოს ეს ადამიანები, წინააღმდეგ შემთხვევაში, ამას სხვა გააკეთებს და შევრცხვებით. საქართველო სააკაშვილით არ დაწყებულა და არც დასრულდება. ჩვენი ახლანდელი ინდიფერენტულობა შთამომავლობას წაამტვრევინებს ფეხს. ხომ გსმენიათ, _ ბაბუის ნაჭამმა ტყემალმა შვილიშვილს მოჭრა კბილიო. ბერძენი ფილოსოფოსი სოკრატე ამბობდა: “ჩვენი შვილები ნაკლებად უნდა ვატიროთ, რომ ჩვენს საფლავებზე ბევრი ცრემლი ღვარონო”.

ხალხს ჯერ კიდევ არ აქვს გაცნობიერებული, რა საშინელებასთან გვქონდა საქმე. კადრებს, რომლებიც ყოველდღე ვრცელდება, რომლებზეც გაუგონარი სისასტიკე და სიბინძურეა აღბეჭდილი, ჩვენი შვილებიც ნახავენ, და, თუ სათანადოდ არ შევაფასეთ, არ დავსაჯეთ ამის ჩამდენები, ხვალ შვილებს ვერ ვეტყვით, რომ ეს ცუდი საქციელია, რომ კაცი კაცთან არ უნდა წვებოდეს. გაუკუღმართებული სქესობრივი ცხოვრება, მამათმავლობა ჩვენი შვილებისთვის მისაღები გახდება; გვეტყვიან, მამათმავლობით მთავრობა იყო დაკავებული, ხალხი და “ინტელიგენცია” კი გაგებით ეკიდებოდაო.

ძალადობის კატეგორიული წინააღმდეგი ვარ, ამიტომ მოვითხოვ და ხალხსაც და ეკლასიასაც მოვუწოდებ, რომ წინა ხელისუფლების წევრები, ადამიანები, რომლებიც მამაკაცებს აუპატიურებდნენ, ყველა კანონის დაცვით, საერთაშორისო სამართალს გადავცეთ და მსოფლიოს დავანახვოთ, რომ ვემიჯნებით მამათმავლობას.

_ “ქართული ოცნებაში” “ნაცმოძრაობიდან” ე.წ. პორტირებული პერსონები საზოგადოებას ხშირად ამუნათებენ ფარისევლურად _ უმადურები ნუ ხართ, ბიძინა ივანიშვილმა 320 ათას ქართველს უკანალიდან ცოცხი გამოუღოო. 320 ათასი შეურაცხყოფილი ქართველი ცოტა არ არის. საქართველოს მუდამ აურაცხელი მტერი ჰყავდა, ბევრი ჭირ–ვარამი გამოიარა, ისტორიას ბევრი რამ შემორჩა, მაგრამ მამაკაცის გაუპატიურება თითქმის არ გვახსოვს, არც მომხვდური მტრისგან. ასეთი ერთადერთი შემთხვევა იყო… როგორც ისტორიკოსი ხომ არ გაიხსენებთ საქართველოს ისტორიის ამ პატარა მონაკვეთს?

_ კი, იყო საქართველოს ისტორიაში ასეთი რამ და მინდა, მკითხველს ეს შევახსენოთ. შევახსენოთ, როგორი მიუღებელი იყო ქართველი კაცისთვის მამათმავლობა, მამაკაცის გაუპატიურება.

საქართველო ხშირად იყო დაპყრობილი სასტიკი და დაუნდობელი მტრისგან. წელში წყვეტდნენ ქართველ გლეხებს გადასახადებისგან. შრომისგან ქანცგაცლილებს ბრძოლაც ბევრი ჰქონდათ, მაგრამ დაუნდობლები და სასტიკები ხდებოდნენ მაშინ, როცა მომხდური ისეთ სისასტიკეს ჩაიდენდა, როგორიც “ნაცმოძრაობამ” საკუთარ ხალხს, ქართველ მამაკაცებს გაუკეთა.

გავიხსენოთ ბახტრიონის ბრძოლა, რომელიც 1659 წელს მოხდა _ სპარსი დამპყრობლების წინააღმდეგ კახეთის აჯანყების გმირული ეპიზოდი. ამ აჯანყებას სათავეში ზაალ არაგვის ერისთავი, მისი ვაჟი ზურაბი, შალვა და ელიზბარ ქსნის ერისთავები და ბიძინა ჩოლოყაშვილი ედგნენ.

კახელების გარდა, ამ აჯანყებაში მონაწილეობდნენ თუშები, ფშავლები და ხევსურები. ისტორიაში მცირე ცნობებია შემონახული ამ ბრძოლის შესახებ, ზეპირსიტყვიერებაში კი მდიდარი მასალაა დაცული. აჯანყებულთა თავდასხმა ბახტრიონის ციხეზე, სადაც ყიზილბაშთა მთავარი ჯარი იდგა, როგორც ჩანს, ღამით, მტრისთვის მოულოდნელად მომხდარა. აჯანყებულები, ამასთანავე, თავს დაესხნენ ალავერდის მონასტრის გალავანში გამაგრებულ ყიზილბაშებს და სასტიკად დაამარცხეს ისინი.

ბახტრიონის სასტიკი ბრძოლისა და ქართველთა აჯანყების ერთ-ერთი უმთავრესი მიზეზი, გარდა იმ მიზეზებისა, რომლებიც ყიზილბაშთა მრავალწლიან მმართველობას ახლდა, იყო ის, რომ გზად მიმავალი ქართველი სასულიერო პირი გააუპატიურეს ყიზილბაშებმა. ყველაფერი მოითმინეს ქართველებმა, მაგრამ ეს შეურაცხყოფა ბოლო წვეთი აღმოჩნდა. შეურაცხყოფათა იერარქიაში ყველაზე დიდი შეურაცხყოფა და სულში ჩაფურთხება იყო მღვდლის გაუპატიურება და ბახტრიონის აჯანყებაც დაიწყო. ქართველებმა ყიზილბაშები ცხენიან–კაციანად გაწყვიტეს. იმ ადგილს, სადაც ქართველებმა მღვდლის გამაუპატიურებელი ყიზილბაშების ჯავრი იყარეს, დღემდე “გაწყვეტილას” უწოდებენ.

ქართველებმა იცოდნენ, რომ შაჰის რისხვას ვერ გადაურჩებოდნენ და ამასაც ვაჟკაცურად შეხვდნენ, ქვეყანა რომ გადაერჩინათ, ბახტრიონის ბრძოლის გმირები თვითონ ეახლნენ შაჰს და თავი გაწირეს.

აი, ამ ერის შვილები ვართ, ამიტომ არ შეიძლება, გულგრილად ვუყუროთ მამაკაცების გაუპატიურებას.

320 ათასი ქართველის წინაშე კი ხელისუფლებაა დამნაშავე, სწორედ ის არ აღმოჩნდა სათანადო დონეზე, არ გაამწვავა, არ დაინახა დანაშაულის სისასტიკე ისე, როგორც საჭირო იყო და ეს ფარული ჩანაწერები სავაჭრო, საჯილდაო ქვად აქცია. საქართველოს ხელისუფლებამ სათანადო შეფასება ვერ მისცა საუკუნის დანაშაულს, რადგან ამერიკის ელჩს ვერ გაუწია წინააღმდეგობა. კაცობრიობის წინაშე ჩადენილი სასტიკი დანაშაულისთვის “ნაცმოძრაობის”დასჯა ამ პოლიტიკური პარტიის მიწის პირისგან აღგვას გამოიწვევდა, ეს კი ამერიკის სახელმწიფო დეპარტამენტს ხელს არ აძლევდა, თუმცა ძნელია, ქართველ ხალხს აუხსნა, რა გარემოებების გამო არ დაისაჯნენ დამნაშავეები.

ყველა უნდა დაისაჯოს, მამაკაცის გაუპატიურება ინდაურის მოპარვა არ არის. ეს მიუტევებელი დანაშაულია!

_ მართალია, უცხო ქვეყნის გავლენის ქვეშ ვიმყოფებით და ბევრ რაღაცას ანგარიშს ვუწევთ, მაგრამ ის, რაც ჩვენ თვალწინ ხდებოდა, საშინელება იყო, ჩვენ კი აქამდე სათანადოდ არ შევაფასეთ ეს ყველაფერი. რა დაგვემართა _ გავფუჭდით, გავირყვენით?

_ 25 წელია, ქართველი კაცი იმედგაცრუებულია. სოციალური ფონი მძიმეა, უკიდურეს სიღატაკეში ვცხოვრობთ, სულში ჩაფურთხებულები ვართ, ამიტომ ინდიფერენტული გავხდით. ის, რაც ჩვენ გვჭირს, განეკუთვნება მორალურ პრობლემათა ისეთ კატეგორიას, რომელიც ადამიანის აზროვნების ისეთ კონცენტრაციას საჭიროებს, რომლის მობილიზაციასაც მშიერი ადამიანი ვერ შეძლებს.

მართალია, ქართველი საზოგადოება დაღლილია 25 წლის განმავლობაში არსებული ვითარებით, მაგრამ, თუ იმ სისაძაგლეზე, რაც მოხდა, თვალს დავხუჭავთ, უფრო დიდ და საზიზღარ შედეგს მივიღებთ. რიგითი ქართველის თვალში საქართველოს დამოუკიდებლობისა და სახელმწიფოებრიობის იდეა მნიშვნელობას დაკარგავს, გაუფასურდება. აი, მაშინ დავიღუპებით. მსოფლიოს თვალში ჩვენ უკვე საზიზღარ და ნეგატიურ მოვლენებთან ვასოცირდებით, რაც ქართული სახელმწიფოებრიობის ლეგიტიმაციის ხარისხს საფუძველშივე სპობს. ამ ყველაფერს ჩვენ, ხალხმა, უნდა მივხედოთ.

ქართველებს უამრავი წმინდანი გვყავს და უამრავი წმინდანის ნაწილებს რუდუნებით ვინახავთ. უფლისა და სრულიად საქრისტიანოს წინაშე ქართველებზე დიდი პასუხისმგებლობა არავის აკისრია. საქართველო წმინდა მიწაა და მას მსოფლიოს წინაშე სხვანაირი წარდგენა სჭირდება და არა _ მამაკაცებზე ძალადობით “სახელის მოხვეჭა”. საქართველოს 2003- 2012 წლებში დამნაშავე ხელისუფლება ჰყავდა და ეს დანაშაული მენტალური იყო, რაც აუცილებლად ყველას უნდა გავაგებინოთ. ერი, ბერი, მთავრობა უნდა დავირაზმოთ და ყველაფერი გავაკეთოთ იმისთვის, რომ “ნაციონალური მოძრაობა” საერთაშორისო სასამართლოს გადავცეთ, ჩვენვე მოვითხოვოთ მათი გასამართლება კაცობრიობის წინაშე ჩადენილი სასტიკი დანაშაულისთვის.

ესაუბრა

ეკა ნასყიდაშვილი