ხალხი ამბობს, რომ 2014 წლის 15 ივნისს ჩატარებულმა თვითმმართველობის არჩევნებმა კიდევ ერთხელ ნათლად დაგვანახა, რომ წინა ხელისუფლებასა და «ქართულ ოცნებას» შორის დიდი განსხვავება არც არჩევნების ჩატარების ხარისხშია, არც პიარში, არც რიტორიკაში და არც საშინაო თუ საგარეო პოლიტიკის კურსში. ქვეყანაში მიმდინარე პროცესებზე «საქართველო და მსოფლიოს» ექსპერტი კავკასიის საკითხებში _ მამუკა არეშიძე ესაუბრა.
_ 2014 წლის თვითმმართველობის არჩევნებში მოსახლეობის უდიდესმა ნაწილმა მონაწილეობა არ მიიღო. თქვენ, როგორც «ქართული ოცნების» ერთ–ერთი დამფუძნებელი, ამ ფაქტს როგორ შეაფასებთ? თან, მგონი, პრემიერმა რეალობის შეგრძნებაც დაკარგა…
_ ხალხში ძალიან მაღალია ანტაგონიზმი პოლიტიკოსების მიმართ და ნიჰილიზმი პოლიტიკური ცხოვრების მიმართ. ამ არჩევნებში ეს ნათლად გამოჩნდა.
_ პრემიერი ირაკლი ღარიბაშვილი ამ ფაქტს სულ სხვაგვარად აღიქვამს…
_ ვიცი, ის თვლის, რომ ხალხი მშვიდად არის და ამიტომ არ გამოდის არჩევნებზე, მაგრამ სინამდვილეში ისეა, როგორც ვთქვი და, უიმედობის გარდა, არის კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორი _ ხალხს პოლიტიკური ცხოვრება აღარ აინტერესებს. ხალხი აღარ არის ორიენტირებული იმაზე, ხვალ რა იქნება. საქართველოში არიან პოლიტიკოსები და არ არიან სახელმწიფო მოღვაწეები, ანუ ადამიანები, რომლებიც ხვალინდელ დღეზე იზრუნებენ. ხალხიც ასეთად იქცა.
_ თვლით თუ არა, რომ ღარიბაშვილმა მთავრობაში ცვლილებები უნდა მოახდინოს?
_ მთავრობის ერთი ნაწილი დისკრედიტებულია. ხალხი საუბრობს მათ არაპროფესიონალიზმზე. ამბობენ, რომ საქმეს თავს ვერ ართმევენ და მაღალ პრემიებს იღებენ. ასეთი ადამიანები კი მთავრობაში არ გვინდა. მინისტრები, რომლებმაც თავიანთი უწყების ორგანიზება ვერ მოახერხეს, აუცილებლად უნდა ჩამოშორდნენ პროცესებს, აუცილებლად უნდა შეიცვალონ. ფულის უკანონო ხარჯვისთვის ყველა უნდა დაისაჯოს, მინისტრიც და რიგითიც, თანაც ნებისმიერ სამინისტროში.
ჩვენ ერთი უკიდურესობიდან მეორე უკიდურესობაში გადავვარდით და ეს ბიძინა ივანიშვილის დამსახურებაა. «ნაციონალები» სამჯერ ხსნიდნენ ერთსა და იმავე ქარხანას, ხოლო მას შემდეგ, რაც ივანიშვილმა თქვა, ჩვენ «ნაციონალები» არ ვართ და იმავეს არ გავიმეორებთო, ხელისუფლების არანაირი პიარი აღარ არსებობს.
_ იქნებ არსებობს, მაგრამ ისინი პროფესიონალები არ არიან?
_ ეს მეორე საკითხია. ეს სამსახურებიც, ისევე, როგორც ბევრი სხვა სამსახური და უწყება არაპროფესიონალებით არის დაკომპლექტებული. ხანდახან მიწევს ზოგიერთ მათგანთან შეხვედრა და მინდა, გითხრათ, რომ არიან ადამიანები, რომელთაც არ იციან, სად არის აფხაზეთი და სამხრეთ ოსეთი რა ტიპის წარმონაქმნია. ასეთი ადამიანებით ჩვენ არათუ ტერიტორიას ვერ დავიბრუნებთ, საერთოდ, სახელმწიფოსაც ვერ შევქმნით, არსებულსაც ვერ შევინარჩუნებთ.
ყბადაღებული კოაბიტაცია, რომელიც სიმბიოზში გადავიდა, საშინელებაა. ეს იმ ადამიანებს შორის ხდება, რომლებიც არაფრის გამკეთებლები არ არიან, მაგრამ ფულის ხარჯვა უყვართ, ასეთი კი 50-60%-ია.
თვალყურს ვადევნებდი არჩევნების პროცესს ქვემო ქართლში. იქ არჩევნებს სუს–ი აწარმოებდა. კომისიის წევრები, რომლებიც მანამდე «ნაციონალები» იყვნენ, ახლა «ქართული ოცნებიდან» არიან. გარდაბანში კენჭი ახლაც ვიყარე, არჩევნებს ისევ ის ადამიანები მიყალბებდნენ, რომლებიც მანამდეც ამას აკეთებდნენ. საოლქოს უფროსი, ვიღაც რეზო, ახლაც აყალბებდა არჩევნებს, ცოტა შეცვლილი მეთოდოლოგიით.
ამ არჩევნებზე ერთი ძალიან ცუდი რამ მოხდა. მინდა, ამაზე გაამახვილოთ ყურადღება. ქვემო ქართლსა და ჯავახეთში ის ხალხი აღარ არის, რომელიც შევარდნაძისა და სააკაშვილის დროს ხმას იმას აძლევდა, ვისაც დაავალებდნენ, დღეს მათ პოლიტიკური ამბიცია გაუჩნდათ, აქ არ არის საუბარი სეპარატიზმზე. ჩვენ კი რა ვქენით? ავდექით და ამ ადამიანებს არჩევნები გავუყალბეთ. წარმოუდგენელი რაოდენობის ბათილად ცნობილი ბიულეტენი აღმოჩნდა ამ ორ რეგიონში და ამას კომისიის წევრები აკეთებდნენ. ჩვენი ასეთი ქმედებით სომხებსა და აზერბაიჯანელებს ვუთხარით, რომ თქვენი პოლიტიკური ნება არ გვაინტერესებს, თქვენ არ ხართ ამ ქვეყნის პოლიტიკური ნაწილი და გადით ამ სივრციდან-თქო. სწორედ ამიტომაც დღეს მთელი ახალქალაქი ქუჩაში გამოვიდა, თბილისში კი ეს ამბავი არ ესმით. მარნეულსა და ახლაქალაქში არც «ქართული ოცნების» მხარდაჭერა მოისურვეს და არც «ნაცების», რადგან მიხვდნენ, რომ მოტყუვდნენ, ამიტომ სხვა ძალების გვერდით დადგნენ, თუმცა ხელისუფლებამ არაფერი გაითვალისწინა.
_ რა ფორმით იჩენს ეს ყველაფერი თავს?
_ ისინი, ალბათ, გვეტყვიან, თუ არ გჭირდებით, მაშინ ჩვენ შევქმნით პარტიებს, რომელთაც თქვენ სეპარატისტულს დაარქმევთ. ჩვენც გაგვიკვირდება და ვიკითხავთ _ რატომ არიან ასეთი უმადურები ეს აზერბაიჯანლები და სომხები? ისინი უმადურები არ არიან, ღირსებაშელახულები _ კი; მათ ჩვენთან ერთად სახელმწიფოს შენების უფლებას არ ვაძლევთ. აი, ეს ფაქტები ჩემთვის ამ არჩევნებში ყველაზე საგანგაშო იყო. «ვაჰაბიტები», რომლებიც უკვე ფეხმოკიდებულები არიან ქვემო ქართლში, პოლიტიკურ ცხოვრებაში ჩაბმულ აზერბაიჯანელებს ეტყვიან, ჯობია, ჩვენთან იყოთო.
_ ბატონო მამუკა, რამდენიმე დღის წინათ გრიგორი კარასინმა განაცხადა, რომ საქართველომ თავად უნდა გადმოდგას ნაბიჯები რუსეთისკენ, რომ რუსეთ–საქართველოს შორის დიპლომატიური ურთიერთობა როგორმე აღდგესო. ქართულმა მხარემ კი მათ «ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ» დადებული დოკუმენტიდან რამდენიმე პუნქტის შესრულება მოსთხოვა. რამდენად სწორია ასეთი ულტიმატუმის წაყენება დღეს, როდესაც რუსეთი ასეთ ვითარებაშია?
_ ჩემი გამოცდილებიდან გამომდინარე, ყველა საკითხს, ნებისმიერ სახელმწიფოებრივ ნაბიჯს, პოლიტიკური მიზანშეწონილობის პრინციპით ვუყურებ. საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრის პასუხი კარასინისადმი მომგებიანია თუ წამგებიანი? არაფერიც არ არის, არაფერს ნიშნავს, ქვეყნისთვის არაფერი მოაქვს. ვერაფრით ვისწავლეთ პოლიტიკური მიზანშეწონილობის მიხედვით მოქმედება.
სახელმწიფოს უნდა ჰქონდეს ქვეყნის ხვალინდელი დღის გეგმა, რომელსაც თან უამრავი ვარიანტი უნდა მოჰყვებოდეს. არ ვიცი, ასეთი გეგმა თუ ვინმეს გააჩნია, მაგრამ, ასეთი გეგმა რომ არსებობდეს, მას მყარად უნდა მისდიონ.
ვსვამ კითხვას: რას ვაპირებთ აფხაზეთთან დაკავშირებით? აფხაზეთი ჩვენი არ არის, ხვალ უფრო დავშორდებით. ამისთვის რაიმე გეგმა არსებობს? არა. რა უნდა ამ ხალხს, _ ჩემთვის გაუგებარია. ის, რასაც საქართველოს ხელისუფლება აკეთებს, ზვავის თითებით შეჩერების ტოლფასია.
_ ხელისუფლება ამბობს, რომ რუსეთთან ურთიერთობა დალაგდა. რა ფორმით დალაგდა, თქვენ რას ამჩნევთ?
_ დალაგდა და გეტყვით, როდესაც რეკავენ რაღაცაზე, მათ ზარებს ვიღაც მაინც პასუხობს, მანამდე ასეთი რამ არ ხდებოდა. ახლა ყურმილს იღებენ. კარასინის განკარგულების საფუძველზე საზღვრის გავლებაც შეჩერდა. მთავრობამ უნდა იზრუნოს და ეს პროცესები წინ უნდა წაწიოს. ჩვენი პატრონი არავინ არის, უკრაინის მაგალითზე ბევრი რამ ნათელი გახდა.
_ თავდაცვის მინისტრის შეთავაზებაზე, რომ საქართველოში საჰაერო თავდაცვის სისტემები განთავსდეს, რა აზრის ხართ?
_ ალასანიას ბევრი განცხადება არ მომწონებია, მაგრამ ამ განცხადებაზე უარყოფითი დამოკიდებულება არ მქონდა და გეტყვით რატომაც. სახელმწიფო საიდუმლოებაზე საუბარს ვერ დავიწყებ, მაგრამ ის, რაც საჰაერო სისტემების დაყენებას ეხება, რუსეთის სპეცსამსახურებმა მშვენივრად იციან, რომელი ქვეყანა და, კერძოდ, სად ახორციელებს საქართველოში საჰაერო თავდაცვის სისტემების განლაგებას, ალასანიამ უბრალოდ გაახმოვანა ის, რაც კეთდება.
_ თქვენ ფიქრობთ, რომ ეს მართლაც მოხდება?
_ მეტს ვერაფერს გეტყვით. ამ განცხადებით, ალასანია არავის დამუქრებია, მან მომხდარი ფაქტის კონსტატაცია მოასხდინა, რაც დაინტერესებული პირებისთვის უამისოდაც ცნობილია.
რუსეთმა ძალიან კარგად იცის, რა ჰაერსაწინააღმდეგო თავდაცვაზეა საუბარი…
_ ხელისუფლება მორიგი «მაპზე უკეთესის” მიღებას ელოდება. მიუხედავად მსოფლიო ლიდერების განცხადებებისა, ალექსი პეტრიაშვილი ამბობს, რომ წიწილებს შემოდგომაზე ითვლიან და ვნახავთ, სექტემბერში მაპს თუ არ მოგვცემენო…
_ მაპს არ მოგვცემენ. აქაც პოლიტიკურ მიზამშეწონილობაზე უნდა ვილაპარაკოთ. ჩვენ ამ წუთში მაპი გვჭირდება? მაპი რაღაცასთან გვაახლოებს, მაგრამ არ გვიცავს, ის ჰგავს ძლიერ მეზობელს, რომელიც, როცა გჭირდება, არასოდეს არის შენ გვერდით.
_ მაშ, რაში სჭირდებათ ასეთი განცხადებები?
_ ვერ ატყობთ, პოლიტიკოსების ინერციით მსვლელობას? ევროკავშირთან ხელმოწერის შესახებ ხალხს სიმართლეს რატომ არ ეუბნებიან? როდესაც რატიფიკაცია მოხდება, როდესაც დაიწყება მუშაობა, პირველი 5-6 წლის განმავლობაში ქართული ეკონომიკა უმძიმეს მდგომარეობაში აღმოჩნდება.
_ საშინაო და საგარეო პოლიტიკაში «ნაციონალებისა» და «ქართული ოცნების» ხელისუფლებას შორის სხვაობას ხედავთ?
_ ვხედავ ნაკლებაგრესიულობას. ბევრი რამის კალკირება ხდება, მაგრამ სხვაობა მაინც არის. ამიტომაც ვლაპარაკობ პიარსამსახურებზე, დარწმუნებული ვარ, რომ ირაკლი ღარიბაშვილს ვიღაცამ უკარნახა «ნაცების» ექვსპროცენტზე საუბარიც, ხელმძღვანელს რომ აამო, არ არის აუცილებელი, სისულელეები ალაპარაკო.
_ ბატონო მამუკა, საქართველოს ჰყავს პრეზიდენტი, რომელსაც შოთა რუსთაველის პრემიით ადამიანების დაჯილდოების უფლებაც არ მისცეს, არადა, ის ქვეყნის მთავარსარდალიც არის. რატომ აქციეს ასე უმოქმედოდ, რატომ გარიყეს?
_ გიორგიმ თავიდან რამდენიმე დიდი შეცდომა დაუშვა, ეს არ იყო კონსტიტუციური შეცდომა, გუნდის შიგნით მოლაპარაკებები არსებობდა, რაც არ შეასრულა. ყველაფერს ვერ გეტყვით, მაგრამ ორი თემაა: ერთი სასახლეში არშესვლა, რაზეც თავადვე საუბრობდა, და მეორე, ოჯახური საკითხი, რომელიც განსჯის საგანი არ უნდა გამხდარიყო. თუ ტრადიციული ქვეყანა გვქვია, ასეთი ტიპის ურთიერთობები მიუღებელია. ეს მარტო ჩვენთან არ არის, ბევრ სხვა ქვეყანაშიც ასეა. ეს თემა უნდა მოგვარებულიყო და არ მოგვარდა. დიდი ამბავი იყო ვანო მაჭავარიანზეც, შთაბეჭდილება დამრჩა, რომ გიორგიმ სპეციალურად დანიშნა მაჭავარიანი, ვიღაცებისთვის რომ ეწყენინებინა. თუ ძმაკაცი უნდოდა გვერდით, მას ისეთი კარგი კლასელები ჰყავდა, შეეძლო სხვა შეერჩია. სააკაშვილიც კი, რომელიც ყველას თავზე ეჯდა, გუნდის წევრების მოსაზრებებს ხანდახან იზიარებდა.
შეცდომები იყო, მაგრამ ახლა ეს დავა პატარა ბიჭების დავას დაემსგავსა, რაც შორიდან ცუდი სანახავია. მომავალი თაობებისთვის ცუდი მაგალითია.
ესაუბრა
ეკა ნასყიდაშვილი
