ბოლო დროს განვითარებულ მნიშვნელოვან მოვლენებზე «საქართველო და მსოფლიოს» ესაუბრება პოლიტიკურ მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი ჯიმი ჯალიაშვილი.
_ ბატონო ჯიმი, ვლადიმერ პუტინის იდეას ევრაზიული კავშირის შექმნის თაობაზე მთელ მსოფლიოში დიდი აჟიოტაჟი და მითქმა-მოთქმა მოჰყვა. საუბრობენ იმაზეც, რომ ამით რუსეთმა დასავლეთთან ერთგვარი ცივი ომი დაიწყო. თქვენი აზრით, რას ნიშნავს ეს ინიციატივა საქართველოსთვის?
_ დავიწყოთ იმით, რომ ამ ეტაპზე ჯერ კიდევ ბოლომდე არ არის ცნობილი, კონკრეტულად რა იგულისხმება ამ იდეაში, რა ინტერესები დგას ამ ყველაფრის უკან და, აქედან გამომდინარე, დღესდღეობით რაიმე ცალსახა დასკვნის გამოტანა ძნელია.
…ზოგადად, იდეა _ ევრაზიული კავშირის შექმნა, მიმაჩნია, რომ საფუძვლიანია და არავისთვის მოულოდნელობა არ უნდა ყოფილიყო, ვინაიდან დღევანდელ ვითარებაში, როცა მსოფლიოში, ფაქტობრივად, არც ერთი მტკაველი მიწა თავისუფალი არ არის და მიმდინარეობს გეოპოლიტიკური გადანაწილების შეუქცევადი პროცესი, ეს უზარმაზარი სივრცე, რომელსაც ევრაზია ჰქვია, ლოგიკურად მოითხოვს მსგავს პოლიტიკურ და ეკონომიკურ კავშირს, გაერთიანებას.რაც შეეხება კითხვას, _ რას ნიშნავს საქართველოსთვის ეს იდეა, ერთმნიშვნელოვნად შეიძლება ითქვას, რომ, მიუხედავად იმ დაძაბული ურთიერთობისა, რომელიც დღეს რუსეთ-საქართველოს შორისაა, ჩვენი გეოგრაფიული მდებარეობიდან, ისტორიული როლიდან და ფუნქციიდან გამომდინარე, მსოფლიო პოლიტიკურ ასპარეზზე, საქართველოსთვის ამ სივრცის წევრობა სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია, რადგან, ვაღიარებთ ამას თუ არა, საქართველო ამ სივრცის განუყოფელი ნაწილია ისტორიულად. სხვა საკითხია, რა პოლიტიკას გაატარებს ჩვენი ხელისუფლება მომავალში, რაზეც, ბუნებრივია, ბევრი რამ იქნება ამ კავშირთან ურთიერთობის თვალსაზრისით დამოკიდებული…
_ ხელისუფლების პოლიტიკა არის ის, რომ მან უკვე საბჭოთა კავშირის ხელახლა შექმნის მცდელობად შერაცხა ეს ყველაფერი.
_ ხელისუფლებას როცა ვამბობ, მხედველობაში მაქვს მომავალი ხელისუფლება, ამ პოლიტიკური კურსის პირობებში კი ყველაფერი ნათელია, _ ჩვენ ვერასოდეს გამოვნახავთ საერთო ენას რუსეთთან და, შესაბამისად, ვერც ერთ კავშირში, გაერთიანებაში, სადაც კი რუსეთი იქნება წარმოდგენილი როგორც წამყვანი სახელმწიფო, ბუნებრივია, ვერ შევალთ. რომც შევიდეთ, ეს ჩვენთვის არანაირად არ იქნება მომგებიანი, პირიქით, გამუდმებულმა ჭიდილმა ისეთ სახელმწიფოსთან, როგორიც რუსეთია, შეიძლება საბოლოოდ მოშალოს ჩვენი ეკონომიკა და ქვეყანა აღმოჩნდეს გაცილებით უფრო სერიოზული პრობლემების წინაშე, ვიდრე დღესაა. არაფერს ვამბობ პრობლემებზე სხვა თვალსაზრისითაც; ასე რომ, ვიმეორებ, როცა საუბარია თანამშრომლობასა და პარტნიორობაზე რუსეთთან, თავისთავად ეს მოიაზრება იმ პირობებში, როცა ქვეყნის საგარეოპოლიტიკური კურსი იქნება ძირეულად შეცვლილი და შეთავსებული იმ გეოპოლიტიკურ რეალობასთან, რომელიც დღესდღეობით ჩვენს სამეზობლოშია შექმნილი.
_ ანუ ის მოსაზრება, რომ თითქოს რუსეთის მიზანია, აღადგინოს საბჭოთა კავშირი, თქვენი აზრით, უსაფუძვლოა?
_ უსაფუძვლო, ცოტა არ იყოს, რბილად ნათქვამია. მე ვიტყოდი, რომ ეს არის აბსურდი, რომელიც იმ მიზანსაც ვერ ემსახურება, როგორც საჭიროა, რა მიზნითაც მსგავსი შეფასებები კეთდება ხოლმე…
პუტინის განცხადება, საბჭოთა კავშირის დაშლა იყო მე-20 საუკუნის უდიდესი გეოპოლიტიკური კატასტროფაო, ბევრმა არასწორად გაიგო, ბევრი შეგნებულადაც ამახინჯებს და სასაცილოა, როცა დღეს ამ განცხადებით ხდება მანიპულირება. საერთოდ, მრჩება შთაბეჭდილება, რომ იმ ადამიანების უდიდეს ნაწილს, ვინც მუდმივად გაიძახის, რუსეთი ოცნებობს საბჭოთა კავშირის აღდგენაზეო, წარმოდგენაც კი არ აქვთ, რა იყო ის სისტემა. არც წაუკითხავთ, არც უნახავთ და აკეთებენ რაღაც გაუაზრებელ, აუწონ-დაუწონავ განცხადებებს, რითაც, პირველ რიგში, ქვეყნის ინტერესები ზარალდება. ასეთი ადამიანების ყოფნა ხელისუფლების სათავეში არის სწორედ ის საფრთხე და მთავარი შემაფერხებელი ფაქტორი, რის გამოც ჩვენი, როგორც სახელმწიფოს, სრულყოფილად ჩამოყალიბება და განვითარება დღემდე ვერა და ვერ ხერხდება…
_ ამერიკის მიერ აღმოსავლეთ ევროპაში ანტისარაკეტო სისტემის განთავსების მცდელობას ჩვენი ხელისუფლება იმედის თვალით შეჰყურებს. საუბრობენ იმაზე, რომ ამით რუსეთის პოლიტიკა მნიშვნელოვნად შერბილდება, რომ კრემლი უკვე ვეღარ იქნება ისეთი მკაცრი და ა. შ. თქვენ რა აზრის ხართ ამაზე?
_ მე მგონი, ამას კომენტარი არ სჭირდება, ისედაც ცხადია, რომ საქმე გვაქვს ისეთ პოლიტიკასთან, რომელიც რაციონალიზმის არანაირ ჩარჩოებში, პრინციპებში არ ჯდება. სანამდე შეიძლება მიიყვანოს საბოლოოდ ქვეყანა ასეთმა არაადეკვატურმა მიდგომამ, ამას უკვე ვხედავთ და, სამწუხაროდ, მომავალში გაცილებით უფრო მძიმე შედეგები გარდაუვალი იქნება, თუ, რა თქმა უნდა, არ შეიცვლება ქვეყნის პოლიტიკური ხელმძღვანელობა და ზოგადად ის კურსი, რომელიც დღეს აქვს საქართველოს აღებული.
_ გასულ კვირას თბილისში რონალდ რეიგანის ძეგლი დაიდგა და გაიხსნა მისი ცენტრიც. თქვენი აზრით, რა პოლიტიკური დატვირთვა აქვს ამ ყველაფერს?
_ მარტივად შეიძლება ითქვას, _ ეს არის აგონიაში მყოფი ხელისუფლების პოლიტიკური ლაქიაობა თავის ბოლო იმედთან, ამ შემთხვევაში ამერიკასთან მიმართებაში. სამწუხაროდ, ჩვენ ამ ლაქიაობაში ძალიან დიდი ისტორიული გამოცდილება გაგვაჩნია და დღეს, უბრალოდ, ეს ყველაფერი გრძელდება. თავის დროზე ასეთი ლაქიაობა იყო ის, რომ ქუჩას დაერქვა ბუშის სახელი, კაცის, რომელიც მთელმა მსოფლიომ, მათ შორის ამერიკელებმაც, აღიარეს, რომ იყო ყველაზე გაუწონასწორებელი, არაადეკვატური და არაპროგნოზირებადი პრეზიდენტი შეერთებული შტატების ისტორიაში.
რაც შეეხება რეიგანს, სასაცილოდ მიმაჩნია ის, რომ თურმე მან დაშალა საბჭოთა კავშირი და მისი წყალობით გვღირსებია ჩვენ, ქართველებს, თავისუფლება, ისევე, როგორც დანარჩენ თხუთმეტ რესპუბლიკას. ეს, რა თქმა უნდა, აბსურდია და მეტიც, თუ გავიხსენებთ იმ პერიოდს, როცა ის იყო ხელისუფლებაში, დავრწმუნდებით, რომ რეიგანზე უფრო უჭკუო პრეზიდენტი, თუ ისევ ბუშს არ ჩავთვლით, შეერთებულ შტატებს, ფაქტობრივად, არ ჰყოლია.
…მახსენდება ერთ-ერთი შეხვედრა 80-იანი წლების დასასრულს, როცა შევარდნაძემ მას პირდაპირ ჰკითხა, როგორი იქნება ჩვენი მომავალი ურთიერთობა, დაიძრებით თუ არა თქვენ საბჭოთა კავშირის წინააღმდეგო. მაშინ რეიგანმა ცალსახად განაცხადა, რომ ეს იყო გამორიცხული, რადგან, მისივე თქმით, ამერიკა არ აპირებდა თავისი გავლენის სფეროების გაფართოებას აღმოსავლეთის მიმართულებით. გავიდა რამდენიმე წელი და აღმოჩნდა, რომ ის ტყუოდა, ვინაიდან იმ დღიდან მოყოლებული, რაც დაიშალა საბჭოთა კავშირი, ნატომ ინტენსიურად დაიწყო შემოსვლა ამ სივრცეში და ეს პროცესი გრძელდება დღესაც. აი, სწორედ ასეთ ტყუილებზე იყო აგებული ამ ადამიანის პოლიტიკა და ასეთივე ტყუილებს ეფუძნება დიდწილად დღესაც თეთრი სახლის სტრატეგია. საკმარისია, ხუთი წუთით ჩართოთ ტელევიზორი, ამ ტყუილების ნიაღვარი მაშინვე მოედინება და როგორც კი იწყება ამერიკა-საქართველოზე საუბარი, არის ბევრი სიცრუე, რაც პრაქტიკაში არც ყოფილა და არც იქნება…
_ ბოლო დროს ამერიკელი მაღალჩინოსნებისგან ისეთი განცხადებები ისმის, ის მოსაზრება, რომ სააკაშვილს ვაშინგტონისგან ერთპიროვნული მხარდაჭერა აქვს, გარკვეულწილად უკვე წარსულს ჩაბარდა. მაგალითად, ამასწინათ ამერიკის სახელმწიფო მდივნის მოადგილემ უილიამ ბერნსმა განაცხადა, 2012-13 წლების არჩევნების შედეგად უნდა მოხდეს ხელისუფლების სრულიად დემოკრატიული გადაცემაო. თქვენ როგორ ფიქრობთ, ნიშნავს თუ არა ეს ყველაფერი იმას, რომ ამ ხელისუფლებას «თეთრი სახლისგან» ადრინდელივით ღია მხარდაჭერის იმედი არ უნდა ჰქონდეს?
_ თავისთავად ცხადია და დიდი მიხვედრა არ სჭირდება იმას, რომ 2008 წლის აგვისტოს ომის შემდეგ სააკაშვილი უკვე აღარ არის ამერიკისთვის იმდენად მისაღები, როგორც ეს იყო მანამდე. მეტიც, დღეს თამამად შეიძლება ითქვას, რომ ეს ადამიანი უკვე პრობლემაა ვაშინგტონისთვის. ამდენად, საკმარისია, ქვეყანაში ისეთი ვითარება შეიქმნას, რომ აქ ხელისუფლების შეცვლა გარდაუვალი იყოს. ვფიქრობ, ამერიკა ამ პროცესს არ შეაფერხებს. ეს ძალიან კარგად ესმით თვითონ ხელისუფლების წარმომადგენლებსაც, ამიტომ ახლა ისინი ყველაფერზე წავლენ. ვშიშობ, მათი უკანასკნელი გაბრძოლება საზოგადოებას შეიძლება ძვირადაც დაუჯდეს, ვინაიდან ამ რეჟიმს, როგორც ჩანს, მართლა ძალიან ძნელად ეთმობა ძალაუფლება.
_ ძვირად დაჯდომაში კონკრეტულად რას გულისხმობთ?
_ ჩვენ გვახსოვს 2007 წლის 7 ნოემბერი, გვახსოვს, როგორ შეიჭრა სპეცრაზმი ტელევიზიაში და ბოლოსდაბოლოს გვახსოვს 26 მაისის სისხლიანი ტრაგედია, რომლის მსგავსიც აქამდე არ ყოფილა საქართველოს ისტორიაში. ამ ყველაფრის შემოქმედი იყო ეს ხელისუფლება და სწორედ იმის თქმა მინდა, რომ ასეთი ხელისუფლების პირობებში, უბრალოდ, არაფრის გამორიცხვა არ შეიძლება. მით უფრო, რომ დღეს სააკაშვილს ძალაუფლების შესანარჩუნებლად ერთადერთი გამოსავალი აქვს და ეს გამოსავალი მდგომარეობს იმაში, რომ საზოგადოება უნდა ამყოფოს მუდმივი წნეხისა და ტერორის ქვეშ. ცალკე პრობლემაა ისიც, რომ, თავის მხრივ, საზოგადოებაც უკიდურესად დაქსაქსულია და დღემდე ვერ ხერხდება მოსახლეობაში იმ სოლიდარობის მიღწევა, რომელიც ხალხს აქცევდა სერიოზულ, ანგარიშგასაწევ ძალად ნებისმიერი პოლიტიკური დაჯგუფებისთვის.
_ დასასრულს, ნატოზეც გკითხავთ: ამასწინათ რასმუსენმა რეფორმები შეგვიქო და თქვა, რომ ალიანსის კარი ჩვენთვის კვლავ ღიაა. როგორ ფიქრობთ, ეს განცხადება არ ნიშნავდა ხელისუფლების მხარდაჭერას?
_ მოდით, ასე შევხედოთ ამ ყველაფერს, წარმოგიდგენიათ, რასმუსენს საპირისპირო შინაარსის განცხადება გაეკეთებინა და ეთქვა, ნატოში არასოდეს მიგიღებთ, ამაზე არც იოცნებოთო? ეს ხომ გამორიცხულია?! გარდა ამისა, რა განცხადება სჭირდება იმას, რომ საქართველო ვერასოდეს გახდება ალიანსის წევრი; ისედაც ყველასთვის ნათელია, რომ ამ ხელისუფლებისა და მისი პოლიტიკის პირობებში ჩვენი გაწევრიანების პერსპექტივა არა მარტო ნატოში, ნებისმიერ დასავლურ ორგანიზაციაში, სტრუქტურაში ნულია…
_ კი მაგრამ, მაშინ რით აიხსნება ალიანსის წარმომადგენელთა ასეთი გახშირებული ვიზიტები ჩვენს ქვეყანაში?
_ ნატოს წარმომადგენლები საქართველოზე არანაკლებ ხშირად ისეთ ქვეყნებსაც სტუმრობენ, რომელთა ალიანსში გაწევრიანების საკითხი საერთოდ არც კი დამდგარა არასოდეს, მაგრამ რეალურად ეს არაფერს ნიშნავს. ასე რომ, რამდენიც უნდა იტრაბახოს სააკაშვილის რეჟიმმა, ნატო აღფრთოვანებულია ჩვენი რეფორმებითო, ფაქტი ერთია, _ ამ რეფორმების შედეგად ჩვენ საბოლოოდ დავკარგეთ ალიანსში შესვლის ის მინიმალური შანსიც კი, რომელიც მანამდე გვქონდა და დღეს, ფაქტობრივად, ნატოსთან მიახლოებაზე საუბარიც ზედმეტია.
აი, ეს არის რეალურად ამათი გაუაზრებელი, წინდაუხედავი პოლიტიკის შედეგი, რამაც აქამდე მიგვიყვანა და დაგვაშორა აბსოლუტურად ყველა დასავლურ ღირებულებას, ფასეულობას, რაც კი მნიშვნელოვანი იყო ჩვენი, როგორც ჭეშმარიტად დემოკრატიული, სახელმწიფოს ჩამოყალიბებისა და განვითარებისთვის.
ესაუბრა ჯაბა ჟვანია
