მამა დავით ისაკაძე: ორასამდე მეჩეთია რეგისტრაციაში გატარებული, გახმაურებული კანონპროექტის შემოღების შემდეგ

«საქართველო და მსოფლიოს» ესაუბრება მამა დავით ისაკაძე.
 _ მამაო, პირველ ყოვლისა, მადლობა მინდა გადაგიხადოთ, რომ დაგვთანხმდით საუბარზე და პირველი კითხვა აუცილებლად მინდა დაგისვათ იმ «პოეტურ შედევრთან» დაკავშირებით, რომელიც მეუფე კალისტრატემ მიუძღვნა პრეზიდენტ სააკაშვილს და რომელმაც მთელი საინფორმაციო საშუალებები მოიცვა… თავისთავად იმაში, რომ სასულიერო პირი ლექსს წერს, ცუდი არაფერია, მაგრამ მაშინ, როდესაც არიან სასლიერო პირები, რომლებიც ლექსს წერენ, ხანდახან გაზაფხულზე, თუნდაც სიყვარულზე, თუ პირად ტკივილზეც და ამის გამო მათ მკრეხელობაშიც კი ადანაშაულებენ და ლამის შეაჩვენონ, ამ დროს მღვდელმთავარი გამოდის და ასეთ ლექსს წერს პრეზიდენტზე… მამაო, გულწრფელად მითხარით, ეს რა არის? 
 
_ უპირველეს ყოვლისა, მივესალმები თქვენი გაზეთის მკითხველს და მოხარული ვარ თქვენთან შეხვედრით, რადგან გამოყავით დრო, ისეთ მნიშვნელოვან და აქტუალურ თემებზე სასაუბროდ, რომლებიც მნიშვნელოვანი და აქტუალურია ჩვენი ეკლესიისთვის, სამშობლოსთვის და საერთოდ, საზოგადოებისთვის. მე ამ საკითხს მივუდგები ისევ და ისევ ეკლესიის სწავლებიდან გამომდინარე. ეკლესიის სწავლება ჰიმნოგრაფიასთან, საეკლესიო მწერლობასთან მკაფიოდ და კარგად ჩამოყალიბებული და გარკვეულია. საღვთისმსახურო წიგნებში ხდება განდიდება ღმერთისა და ან ქება-დიდება, ხოტბის შესხმა წმინდანებისა, რომელთაც საოცარი ღვაწლით იღვაწეს. იყვნენ უდიდესი ჰიმნოგრაფები, როგორიცაა იოანე დამასკელი, სვიმეონ ახალი ღვთისმეტყველი, იოანე მინჩხი, მიქაელ მოდრეკილი, რომელთა ნაშრომებშიც გადმოცემულია უფლის დიდება და წმინდანის ღვაწლის აღიარება და მათდამი ლოცვა-ვედრება. აი, ასეთ პოეტიკას ვიცნობთ ჩვენ ეკლესიაში.
 
ახლა კი, რაც შეეხება პიროვნების განდიდების ამ კონკრეტულ შემთხვევას. უპირველეს ყოვლისა, ის მინდა აღვნიშნო, რომ წმინდა მამები ბრძანებდნენ _ სადაც გაქებენ, იქიდან უნდა გაიქცეო. ასე რომ, ჩვენ ყოველთვის უნდა მოვერიდოთ ადამიანის შექებას, ის რომც იმსახურებდეს, რომ არ ჩავაგდოთ ხიბლში, პატივმოყვარეობასა და ამპარტავნების ცოდვაში და, რა თქმა უნდა, ამას ეკლესიის მღვდელმსახური, განსაკუთრებით კი დიდი იერარქი, ამას არ უნდა აკეთებდეს. მას უნდა ესმოდეს, რომ არ შეიძლება ცოცხალი ადამიანის ასე განდიდება და პირში ქება. რაც შეეხება ტაძრების მშენებლობას, რომლის გამოც ასე განადიდებს თავის სათაყვანებელ პიროვნებას ამ ლექსში თუ «პოეტურ შედევრში», როგორც თქვენ უწოდეთ, მავანნი დღეს თავს იწონებენ, რომ აშენებენ ტაძრებს, მართლმადიდებლურ ეკლესიებს, მაგრამ ჩვენ როსტომ ხანის და ევდემოზ კათალიკოსის ეპოქაც ვიცით. როსტომ ხანი ერთი ხელით მართლმადიდებლურ ეკლესიებს აშენებდა, მეორე ხელით _ მეჩეთებს და ჰარამ-ხანებს. ასე რომ, ეს თემაც დასაფიქრებელია ყოველთვის. მარტო ტაძრის მშენებლობა არ ნიშნავს იმას, რომ ადამიანი უკვე ღირსეული ქრისტიანია, მთავარია ქრისტიანული საქმეები. კიდევ ვიმეორებ, როცა ერთი ხელით აშენებ მართლმადიდებლურ ტაძარს და მეორეთი მეჩეთს, რომელ მამულიშვილობაზე და აღმშენებლობაზეა ლაპარაკი? იცით, რომ ორასამდე მეჩეთია ახლა ამ ბოლო დროს რეგისტრაციაში გატარებული, ამ გახმაურებული კანონ-პროექტის შემოღების შემდეგ? ასევე, არა ერთი სქიზმატური დაჯგუფება იღებს საქართველოში რეგისტრაციას. ეს ყველაფერი ისევ და ისევ ჩვენს ეკლესიასა და ჩვენს ხალხს დაუბრუნდება ძალიან ცუდად. ამიტომ კარგად უნდა გავაცნობიეროთ განსაკუთრებით სასულიერო პირებმა ყველაფერი, რასაც ვამბობთ და ვაკეთებთ და დავიკავოთ ეკლესიის პოზიცია, მისი სწავლების მიმართ მორჩილება და სწორი დამოკიდებულება. ასე მინდოდა მეპასუხა ამ კითხვაზე.
_ მე ვფიქრობ, მამაო, რომ განსაკუთრებით ამ კანონ-პროექტის შემდეგ საზოგადოებისა და მრევლის ძალიან დიდი ნაწილის დამოკიდებულება ეკლესიის, წმინდა სინოდის მიმართ მკვეთრად უარყოფითი გახდა და მთავრობის მიმართ კი ეს უარყოფითი დამოკიდებულება პიკს აღწევს. ასეთი ლექსის გამოქვეყნება გამიზნული ქმედება მგონია საზოგადოების ამ უარყოფითად განწყობილი ნაწილის პროვოკაციაზე წამოსაგებად…
_ მე არ მინდა, ვინმეს ცილი დავწამო, ამიტომ, რაც არის რეალობა ეკლესიის სწავლებით ამ კონკრეტულ საკითხთან დაკავშირებით, ისე გადმოგეცით. დღევანდელ დღეს, რა თქმა უნდა, არაფერია გამორიცხული…
_ აქ საზოგადოების განსაკუთრებული აღშფოთება გამოიწვია ფრაზამ «დაგჭირდეს _ დაღვარე სისხლიო». ხალხი ამან მართლა გააოგნა _ ამაზე მეტი სისხლი რაღა უნდა დაღვაროს, რაც დაღვარა, და ამაზე მეტი რაღა უნდა დაიხოცოსო. მე და არა მხოლოდ მე მივიჩნევთ, რომ, მგონი, ასეთ დაძაბულ ვითარებაში დიდ იერარქს ცოტა მეტი დაფიქრება მართებს, რომ ადამიანების ის ნაწილი, რომელიც ძალიან აგრესიულადაა განწყობილი ხელისუფლების მიმართ და არც თუ უსაფუძვლოდ, განკითხვასა და მრისხანებაში არ ჩააგდოს. თქვენს გამოსვლებსა და ქადაგებებში ხშირად მომისმენია, რომ ეკლესია მხოლოდ ეპისკოპოსი, მხოლოდ იერარქია არაა, ეკლესია არის მრევლი, მრევლის გარეშე ეკლესია არ არსებობსო.
_ მე გამოვხატავ ჩემს პატივისცემას ღირსეული მღვდელმთავრების, ღირსეული სასულიერო პირების და ასევე ღირსეული მრევლის მიმართ, მაგრამ უნდა განვაზოგადოთ, რომ სიტყვა ეკლესია ითარგმნება ასე _ სასულიერო პირებისა და ერის ადამიანების ერთობა, ამის გარეშე ეკლესია არ არსებობს. კი, რა თქმა უნდა, სადაც ეპისკოპოსი არ არის, იქ ეკლესია არ არის, მაგრამ, სადაც ასევე არ არის მღვდელმსახურები და არ არის მრევლი, ისიც არ არის ეკლესია. ამიტომ ჩვენთვის ძალზედ მნიშვნელოვანია, რომ მღვდელმთავრებმა მოგვცენ მაგალითი ეკლესიის სწავლების დაცვის, სამშობლოს სიყვარულისა და ზნეობის. ჩვენ მათგან ასეთ მაგალითს ველით.
_ კარგია, თუ ეს მოლოდინი გაგვიმართლებს და ეს მოლოდინი მოლოდინად არ დარჩება. ახლა კი მინდა, შეგეკითხოთ პარლამენტარ დარჩიაშვილის ინიციატივასთან დაკავშირებით, რომელიც გულისხმობს სომხური და აზერბაიჯანული ენებისთვის რეგიონული სტატუსის მინიჭებას. მამაო, ამ ინიციატივას მრევლი და საზოგადოება ცალსახად აფასებს, როგორც ქართული სახელმწიფოებრიობის წინააღმდეგ მიმართულ ნაბიჯს.
_ აბსოლუტურად სწორი შეფასებაა. ამაში ორი აზრი არ არსებობს. თვითონ დარჩიაშვილი არის თავისუფლების ინსტიტუტის წარმომადგენელი და, ბუნებრივია, რომ მის გამონათქვამებსა და ქმედებებშიც აისახება ასეთი დამოკიდებულება საქართველოს მიმართ. სომხური და აზერბაიჯანული ენებისთვის რეგიონული ენების სტატუსის შესაძლო მინიჭება ძალიან დიდი საფრთხეა, ეს არის ახალი აფხაზეთი და სამაჩაბლო, ეს არის ძალიან დიდი ნაღმის ჩადება საქართველოს წინააღმდეგ და თან ეს არის იგნორირება საკუთარი ქვეყნისა და საკუთარი ხალხისა! აბა, ერთი გავბედოთ ჩვენ და მოვითხოვოთ საინგილოში ან სომხეთში ანალოგიური რამ, გაგვიკეთებენ ამას? საინგილოში პირჯვარი ვერ გადაუწერია ადამიანს გაბედულად, ამას წინათ  საინგილოში დედაენა შეიტანეს და თვალწინ დაუხიეს ხალხს, ქართულად საუბრისაც კი ეშინიათ იქ.
_ მამაო, კახის წმინდა გიორგის ტაძარში აღდგა მღვდელმსახურებაო…
_ დიახ, აღდგა. ყოველთვის იყო იქ მღვდელმსახური, ეს სიახლე არ არის. მხოლოდ წირვის ჩატარების უფლებას აძლევენ და, აბა, გაბედოს მრევლმა და დაესწროს წირვა-ლოცვას. რა მრევლი? რაზეა ლაპარაკი? იქაური უშიშროება დგას და, აბა, ვინმემ გაბედოს პირჯვრის გადაწერა. მოსაჩვენებლად შეიძლება რამდენიმე ადამიანი თვითონ შეიყვანონ. საშინელი მდგომარეობაა საინგილოში და ანალოგიურია ჯავახეთშიც. საზოგადოებამ იცის იმ შემთხვევის შესახებ, სამსარში რაც მოხდა რამდენიმე წლის წინ _ სტუდენტებს ადგილობრივმა მოსახლეობამ ქვები რომ დაუშინა. იქ, კუმურდოში, ვერ შეხვალ ტაძარში, თუ პოლიცია არ გახლავს თან. სომხები როგორც კი დაინახავენ მართლმადიდებელ ქართველ ქრისტიანებს, მაშინვე იძაბება სიტუაცია. ასეთი მდგომარეობა გვაქვს საქართველოში და ამის ფონზე, რა ენის სტატუსზეა ლაპარაკი? ეს არის დანაშაული! დანაშაული ეკლესიისა და ქვეყნის წინაშე! საერთოდ ამ თემაზე საუბარიც კი არ შეიძლება. სომხებმა არა ერთი ტაძარი წაგვართვეს იერუსალიმშიც, მათ შორის _ წმინდა იაკობის სახელობის ტაძარი. ჩვენ ფობია კი არ გვაქვს სომხების მიმართ, მაგრამ ჩვენ გვიყვარს ჩვენი სამშობლო, ისევე, როგორც მათ უყვართ თავიანთი სამშობლო და, თუ ჩვენ ჩვენი სამშობლო გვიყვარს, მაშინ უნდა დავიცვათ იგი და ჯერ ჩვენსას უნდა ვუპატრონოთ. არც სომხებს და არც აზერბაიჯანელებს არასოდეს არანაირი პრობლემა არ ჰქონიათ საქართველოში, როგორც კი რელიგიური მუხტი შემოვიდა, მაშინვე დაიძაბა მდგომარეობა.
ავიღოთ ქვემო ქართლის რეგიონი. თითქმის ყველა დიდ აზერბაიჯანულ სოფელში აშენდა უზარმაზარი მეჩეთები. ბოლნისის სიონის გასწვრივაც უზარმაზარი მეჩეთია. ამ დროს შვეიცარიაში, სადაც ოთხასი ათასამდე მუსლიმანი ცხოვრობს, მხოლოდ ოთხი მეჩეთი აქვთ. კიდევ ორი მეჩეთის აშენება უნდოდათ და ხალხი წავიდა წინააღმდეგი _ რეფერენდუმი ჩატარდა და ვერ ააშენეს. ბერლინში უნდათ მეჩეთის აშენება და მთელი ბერლინი მოფენილია ფოტოთი, რომელზეც გადახაზული მეჩეთია გამოსახული. ხალხი სასტიკი წინააღმდეგია. მაგრამ ვერც შვეიცარიელს და ვერც გერმანელს ვერავინ გაუბედავს ამის გამო არადემოკრატიულობაში ბრალის დადებას…
საკმარისი მეჩეთები აქვთ აქ მცხოვრებ მუსლიმანებს, თუ თავიანთი რელიგიური მრწამსისთვის ეს მათ დასჭირდებათ. აღარაა საჭირო მეტის აშენება.
_ მამაო, თქვენ ქართველი მართლმადიდებლების მიმართ სომხების უარყოფით დამოკიდებულებაზე ისაუბრეთ _ სადმე სხვაგან კი არა, ჩვენს საკუთარ მიწაზე პოლიციის გარეშე მრევლი ტაძარში მოსალოცად ვერ შესულა. ამ ყველაფრის ფონზე განსაკუთრებით მძაფრად მახსენდება «მრავალეროვანი საქართველოს» თავმჯდომარის _ არნოლდ სტეფანიანის ცნობილი განცხადება, რომ ის მოხარულია იმ ზნეობრივი კომისიის შექმნით, რომელიც სინოდის გახმაურებულ სხდომაზე შეიქმნა, რადგან ეს კომისია მისი პარტნიორი იქნება იმ მღვდელმსახურთა დასჯაში, რომლებიც «ანტისომხურ პროპაგანდას» ეწეოდნენ, მათ შორის, თუ არ ვცდები, თქვენც მოიაზრებოდით. ტრაგედია არაა, რომ ეს ადამიანი ასეთი განცხადების გაკეთების უფლებას ანიჭებს საკუთარ თავს _ საპატრიარქოს თავის მხარდამჭერად მოიაზრებს?
_ მოკლედ და კონკრეტულად მინდა ვთქვა: მე არ ვიცნობ, ვინაა ეს ადამიანი, ვინმე სტეფანიანი და მის გამონათქვამებზე, მის განცხადებებზე ჩვენ, მღვდელმსახურები კომენტარს არ გავაკეთებთ. მითუმეტეს, რომ სახეზეა, რომ მუდმივად ცდილობს, პროვოკაციაზე წამოაგოს ქართველი საზოგადოება.
…იცოდეთ, ეს ჩვენი უნიათობის ბრალია და არა ვინმე სტეფანიანების.
_ როდესაც მეჩეთებისა და სქიზმების მომრავლებაზე ვსაუბრობთ, ვფიქრობ, ისიც უნდა გავითვალისწინოთ, რომ ეს დიდწილად იმის ბრალია, რომ ჩვენ არ გვაქვს ჭეშმარიტი რწმენა, მთელი გულით არ ვემსახურებით უფალს, ჩვენ არ ვსასოებთ უფალს წრფელად, ვერც მრევლად ვვარგივართ. ალბათ, ჩვენს ლოცვას უფალი არ იწირავს _ არც ერისას და არც ბერისას… არ მიიჩნევთ, რომ ეს ასეა?
_ რა თქმა უნდა, ასეა… ჩვენ არ გვაქვს საკმარისი რწმენა, მთლიანად _ ჩვენს ერს. თორემ უფლისთვის არაფერია შეუძლებელი, მთელმა ერმა რომ გულმხურვალედ «უფალო შეგვიწყალენ» თქვას, ერთ წამში შეიცვლება ყველაფერი სიკეთისკენ _ ვინ დაუდგება ერს წინ, ან ეკლესიას? ნამდვილად გეთანხმებით იმაში, რომ გვაკლია ეკლესიური განათლება, გვაკლია სარწმუნოებრივი მხურვალება და სიყვარული. ჩვენ ერთმანეთიც არ გვიყვარს… აქედან გამომდინარეა ეს ამდენი განსაცდელი.
_ მამაო, თუკი სიყვარულია უზენაესი და ამ სიყვარულს ვკარგავთ, მაშინ უფალთან როგორ მივალთ და როგორღა შეგვეწევა იგი?
_ დიახ, სწორედ ამაშია საქმე. შეიძლება ადამიანმა ყოველ დღე იაროს ეკლესიაში და ხშირად აღსარებაც თქვას და ეზიაროს კიდეც, მაგრამ, თუ ღმერთის, მოყვასის  სიყვარულისკენ არ გაქვს ლტოლვა, მაშინ რაღა აზრი აქვს ასეთ ეკლესიურობას? მოდით, ისიც ვაღიაროთ, რომ შეიძლება ადამიანმა მთელი ცხოვრება განვლო და ამას ვერ მიაღწიო, რადგან რჩეულთა ხვედრია, ასეთი სიყვარული რომ იქონიო. მაგრამ, თუ  მიზნადაც არ გვაქვს დასახული, გვქონდეს სიყვარული, მაშინ ბუნებრივია, ჩვენ ვერ შევდექით როგორც ქრისტიანები, ამიტომაც გვაქვს ამდენი განსაცდელი.
_ ამ ბოლო დროს მრევლის და საერთოდ საზოგადოების ძალიან დიდი ნაწილი მიიჩნევს, რომ ხელისუფალთა ეროვნების საკითხი არ წამოიჭრებოდა, მათ ქართული საქმე რომ ეკეთებინაო. მართლაც, ქართული საქმე რომ ეკეთებინათ, ეკლესიის მიმართ ამხელა აგრესია რომ არ ყოფილიყო, ხალხს არც არასოდეს გაუჩნდებოდა, ალბათ, ვინმეს ეროვნების გარკვევის სურვილი. ეკლესიის მხარში დგომა ეპისკოპოსებისთვის მხოლოდ ჯიპების ჩამორიგებით ხომ არ გამოიხატება? ყველაფერი ხომ სათავიდან იწყება? იქნებ მართლა მაგალითი გვაკლია დიდი იერარქების მხრიდან? და რადგან ეკლესიაა საყრდენი ქართული სახელწიფოებრიობისა, სწორედ ეკლესიის დალაგებით ქვეყანასაც ეშველოს? იქნებ სახელმწიფოს მოხელეთა მხილების ნაცვლად უღირს სასულიერო პირთა მხილებით უნდა დაგვეწყო?
_ ეს ჯიპებიც უფრო პროვოკაციისთვის ჩამოურიგეს მღვდელმთავრებს, რომ შემდეგ მათ მიმართ საზოგადოების აგრესია გამოეწვიათ.
…რა თქმა უნდა, სახელწიფოს საყრდენი ეკლესია უნდა იყოს სუფთა და მყარი… სახარებისეული სიტყვებით გეტყვით _ მკურნალო, განიკურნე თავი შენიო. საკუთარი თავიდან უნდა დავიწყოთ ყველამ. ასევე ფიქრობს, ალბათ, ყველა ის მღვდელმსახური, რომელმაც კარგად იცის, როგორ ცხოვრობს, რას აკეთებს. ალბათ, ჩვენ თვითონ ვერ ვართ ისეთები, როგორებიც უნდა ვიყოთ. როგორც მღვდელმთავარი, ასევე მღვდელი, მრევლი, ერის ადამიანი _ ყველა უნდა დაფიქრდეს იმაზე, რომ ისინი არიან ეკლესიის სახე, ამიტომ ჩვენ უნდა გამოვიყურებოდეთ ღირსეულად და უნდა შევძლოთ, რომ სხვას მაგალითი მივცეთ და არ დავაბრკოლოთ.
…ხელისუფლებაც და სხვადასხვა სტრუქტურების წარმომადგენლებიც ხომ ძირითადად ჩვენი ნაწილი არიან და ჩვენ მათაც უნდა მივცეთ მაგალითი და, თუ ისინი არ დაიწყებენ ეკლესიურ, რწმენით ცხოვრებას, ფიქრს სამშობლოზე, ქვეყანაზე, ყოველ შემთხვევაში, ღვთის წინაშე ვიქნებით მართალნი, რომ მათ სწორი მაგალითი მივეცით, მაგრამ მათ არ შეისმინეს, არ დააკვირდნენ, მაგრამ ეს მაგალითი ხომ ვიღაცამ უნდა მისცეს ერს? ეს, პირველ რიგში, ჩვენ, სასულიერო პირებმა უნდა გავაკეთოთ…
_ ის, რომ დღეს ყველაფერი ქართული რღვევისკენ არის მიმართული, იქიდანაც ჩანს, რომ სკოლაში მისული ბავშვის გარდაქმნა და «ახალ ადამიანად», «ახალ ქართველად» ჩამოყალიბება მიმდინარეობს, თუმცა ის როგორი ქართველი იქნება ან საერთოდ თუ იქნება ქართველი, საკითხავია. ასე ძალუმი ბრძოლა ყოველგვარი ქართულის წინააღმდეგ მე არ მახსოვს. ახლა ახალი კანონის ამოქმედებას აპირებენ, რომელიც მიცვალებულის კრემაციას ითვალისწინებს. რა თქმა უნდა, გეტყვიან, რომ, თუ გინდა, ტრადიციულად დაასაფლავე მიცვალებულიო, მაგრამ ალტერნატივას არ გიტოვებენ. ალბათ, საფლავების ფასი ისე გაიზრდება, რომ ადამიანი, რომელსაც დღეს პურის ფულიც არ აქვს და შიმშილობის ზღვარზეა, უბრალოდ, ვერ შესწვდება. ფაქტია, რომ, რაც მოინდომა სახელმწიფომ, ყველა კანონი მიიღო და ეკლესიის წინააღმდეგ თითქმის ყველა ბრძოლა «მოიგო»… ამან გაახელა და წააქეზა უფრო მეტი არაქართული ქმედებისკენ… ნუთუ ამაზეც უნდა დადუმდეს ეკლესია, უფრო სწორად, წმინდა სინოდი?
_ ვფიქრობ, რომ აუცილებლად უნდა მოხდეს ამაზე დიდი რეაგირება, რადგან ეს ქრისტიანული წესის წინააღმდეგ წასვლაა! ალბათ, ჩვენი წინაპრები მიწაში გადაბრუნდებიან, როდესაც მათი სულები გაიგებენ, თუ რა საშინელება მზადდება ადამიანის დაწვის სახით. განა ჩვენს წინაპრებს არ უჭირდათ? მათაც ჰქონდათ ძალიან დიდი განსაცდელები, მაგრამ, ალბათ, არასოდეს უფიქრიათ, რომ მიცვალებული დაეწვათ, არასოდეს! ამის კანონად შემოღება კი არა, აზრად გავლებაც კი დანაშაულია. რა თქმა უნდა, ეკლესიამ უნდა გამოხატოს ამასთან დაკავშირებით თავისი მკვეთრი და ცალსახა პოზიცია, რომ ეს მიუღებელია! მე გეტყვით, რომ ეკლესიის წიაღში არიან ღირსეული სასულიერო პირებიც და მრევლიც და ისინი თავიანთ პოზიციას ყოველთვის ხმამაღლა აფიქსირებენ, მაგრამ, რა თქმა უნდა, უფრო ავტორიტეტული იქნება წმინდა სინოდის განცხადება ამ საკითხთან დაკავშირებით, რომ ქართველი, მართლმადიდებელი ადამიანის დაწვა მიუღებელია და დაუშვებელი!
_ მამაო, სინოდის განცხადებებს ძალიან ბევრ საკითხზე მრევლი, უკვე დიდი ხანია, ელოდება. როცა მორწმუნე მრევლი ასე დაბნეულია ბიომეტრიულ პასპორტებთან დაკავშირებით, როგორ ფიქრობთ, აღარ დადგა დრო, რომ წმინდა სინოდმა ამაზე განცხადება გააკეთოს და თავისი მკვეთრი პოზიცია დააფიქსიროს? თუკი საბერძნეთმა თქვა უარი ამ პასპორტებზე და ათონის მთის კინოტმაც ძალიან მკვეთრად უარყოფითი განცხადება გააკეთა ამასთან დაკავშირებით და მეტიც, დიდი ბრიტანეთის მთავრობამ უარყო და არ მიიღო ეს ბიომეტრიული პასპორტები, ჩვენთან რა ხდება? რას ელოდება ეკლესია? როდემდე იყოს მრევლი დაბნეული?
_ დარწმუნებული ვარ, რომ ეკლესია ამასთან დაკავშირებით აუცილებლად გააკეთებს განცხადებას და დააფიქსირებს თავის პოზიციას, რათა ხალხი არ იყოს დაბნეული. ძალიან ბევრ ქვეყანაში არის ალტერნატიული საპასპორტო საშუალებები, მინიმუმ ასე მაინც შეიძლება გაკეთდეს. მე მინდა განვაცხადო, რომ ეს არ არის ანტიქრისტეს ნიშანი, მაგრამ ეს არის მაქსიმალური კონტროლის საშუალება ადამიანზე _ მე მერთმევა თავისუფლება, ანუ ის უფლება, რომელიც უფალმა მომანიჭა და, როცა «დიდი დემოკრატები» დღეს აცხადებენ, რომ ადამიანის უფლება უნდა იყოს ხელშეუხებელი, დაცული, სად არის ჩემი უფლება ხელშეუხებელი? ამ საპასპორტო საშუალებით ხომ მე არა მხოლოდ მაკონტროლებენ, არამედ კრიმინალს შეუძლია გამძარცვოს! არის ასეთი სკანერები _ პასპორტთან, ჩიპთან მიიტან და მთელი მონაცემები მოდის სკანერზე. ამაზე ერთი ამერიკული ფილმიცაა გადაღებული. ამ ფილმში ძალიან კარგად ჩანს, რა ადვილად შეიძლება მოხდეს ეს, ანუ კრიმინალმა ჩაიდინოს ჩემს წინააღმდეგ დანაშაული _ შეიტყოს ჩემი ანგარიშები, შემოსავალი, გასავალი, ყველაფერი აბსოლუტურად, ანუ მე მერთმევა თავისუფლება. ვიღაცას, ალბათ, ჰგონია, რომ ამ ბიომეტრიული პასპორტების შემოღებით ინგლისსა და სხვა ქვეყნებზე, რომელთაც ალტერნატიული საპასპორტო საშუალებები შემოიღეს, უფრო დემოკრატიულ ქვეყანას ააშენებს!
_ მამაო, ამ ყველაფრის მერე ერთი აზრი მებადება: როდესაც ხმამაღლა წამოგვძახებენ ხოლმე ჩვენი სახელმწიფო მოხელეები, რომ მეტი რაღა გინდათ ამ მართლმადიდებლებს, მართლმადიდებლობა ხომ პრივილეგირებულია საქართველოშიო, მივდივარ დასკვნამდე, რომ საქართველოში ყველა ეროვნებისა და რელიგიური აღმსარებლობის უფლებებია დაცული, ქართველი მართლმადიდებლების გარდა.
_ ზუსტად ასე ვფიქრობ მეც! დღეს საქართველოში ყველაზე მეტადაა მართლმადიდებლების უფლებები დარღვეული და მეტიც _ იმ ინციდენტის გამო, რომელიც ტელეკომპანია «კავკასიის» ეთერში მოხდა, როცა ბიჭები დაიჭირეს მრწამსის გამო, ჩვენ რწმენის პატიმრებიც გვყავს. ამაზე მეტი უფლებების შელახვა რაღა გინდათ?
_ მამაო, რა მოხდა მაშინ ტელეკომპანია «კავკასიის» ეთერში?
_ მე რამდენადაც ვიცი და ყველა პროცესს ვესწრებოდი, მიწვეული მართლმადიდებელი სტუმარი, სკოლის მოსწავლე სტუდიაში სცემეს. სტუმარი სცემეს! და ამის შემდეგ, როდესაც ჩვენ ვითხოვდით სახალხო დამცველის მიბრძანებას იქ, სამი ადამიანი კიდევ იქვე აიყვანეს. სახალხო დამცველის მისვლას კი იმიტომ ვითხოვდით, რომ პოლიცია იდგა იქ და არაფერს აკეთებდა. «კავკასიის» ეთერში ერთი ადამიანი იღებდა და ორნი, ვინც მერე დააპატიმრეს, ჩვეულებრივად საუბრობდნენ. ამ ტელეკომპანიის შესასვლელი არ არის დაცული, ვერც გაიგებ, იქ ვინ შედის და გამოდის. იქ დაცვა არ დგას და, როდესაც დავინახეთ ეს დასისხლიანებული ბავშვი და პოლიცია უმოქმედოდ იყო, მერე ვითხოვეთ, რომ გაეღოთ კარი, რომ გაგვეკეთებინა განცხადება, რომ სახალხო დამცველი მოსულიყო. იქიდან გაისმა ხმა _ გაუღეთო. ასე აღმოჩნდნენ იქ ადამიანები და ასე გაკეთდა განცხადება პოლიციელებთან ერთად. ალბათ, იქვე გაიცა მათი დაჭერის ბრძანება. სამი ახალგაზრდა იქვე დააკავეს, მერე _ დანარჩენებიც. არჩევდნენ სამმართველოსთან, ვინ დაეჭირათ და ვინ არა!
მთავარი ამ ამბავში ისაა, რომ ეს ბიჭები სარწმუნოების დამცველები იყვნენ. გახსოვთ, ალბათ, დეისაძის ის ავადსახსენებლი წიგნი («საიდუმლო სირობა». _ შ.ს.), ამას აპროტესტებდნენ, ამის წინააღმდეგ მიდიოდა საუბარი, ამის გამო რვა ადამიანია დაჭერილი.
_ დეისაძე, სამწუხაროდ, პირველი არ ყოფილა, ვინც ქართველისთვის სათაყვანებელს და წმინდას შეეხო _ მანამდე წმინდა თამარ მეფე გაგვილანძღეს, არც «ქართლის დედისთვის» დაუკლიათ… ამ დეისაძემ კი თავისი წიგნით მორწმუნე მართლმადიდებლებს შეურაცხყოფა მოგვაყენა. წარმოიდგინეთ, რომელიმე მუსლიმანურ ქვეყანაში ეს რომელიმე მუსლიმანს რომ გაეკეთებინა საკუთარი რწმენის მიმართ, რას უზამდნენ.
_ სწორედ ამაშია საქმე. იყო არა ერთი ასეთი ფაქტი, როდესაც მუსლიმანური ქვეყნიდან გაქცევაც კი მოუხდათ ადამიანებს, რომლებმაც მსგავსი მკრეხელობა ჩაიდინეს. მსგავსი შემთხვევები იყო ევროპის ქვეყნებშიც _ ყველგან მოჰყვება ამას პროტესტის გრძნობა. სწორედ ის მინდა ვთქვა, რომ მაოცებს ადამიანების მარლმადიდებლობა, რომლებიც ასეთ რამეზე პროტესტს არ გამოხატავენ. დეისაძის წიგნის პრეზენტაცია სადმე კერძო დაწესებულებაში ან სახლში კი არ ჩატარებულა, არამედ  _ ილიას უნივერსიტეტში.
მთელმა საქართველომ იცის, ილიას უნივერსიტეტი რას წარმოადგენს და რა ანტიქართულ, ანტიმართლმადიდებლურ საქმიანობას ეწევა, ამიტომაც სწორედ იქ ჩატარდა ღვთის გმობის შესახებ გამოცემული წიგნის პრეზენტაცია.
_ მამაო დავით, გულწრფელად მითხარით, არ გქონდათ შეგრძნება, რომ ამ ბრძოლაში მარტო იყავით?
_ დიახ, გამიჩნდა ასეთი გრძნობა. მეტიც, ადამიანებმა, რომელთაც არ იცოდნენ ზუსტად საქმის ვითარება, წარმოიდგინეს, რომ ჩვენ ვიყავით დამნაშავეები და დებოშის ამტეხები. ამ დროს მეტი შეურაცხყოფა რაღა უნდა მოგვაყენონ? ღვთისმშობელი შეგვიგინეს!
_ მამაო, საპატრიარქოს ამაზე განცხადება არ უნდა გაეკეთებინა?
_ პატრიარქმა გააკეთა განცხადება იმით, რომ დამაჯილდოვა მიტრით და გამშვენებული ჯვრით. ეს განცხადებაზე მეტი იყო! ამასთან ერთად, როგორც კი ციხეში გადაიყვანეს ბიჭები, ისინი პირველივე დღეს მოინახულა უწმინდესმა. იმ დაპატიმრებულთაგან ერთი სკოლის მოსწავლე იყო, ერთი ოთხი შვილის მამაა. მათ ოთხწელიწად-ნახევარი აქვთ მისჯილი.
კიდევ ერთხელ ვიტყვი, მე ის ხალხი მაოცებს, ვინც ამ საკითხებით არ ინტერესდება, იმ ხალხს ვგულისხმობ, ვისაც მართლმადიდებლები ჰქვიათ.
_ მამაო, თქვენს ერთ-ერთ ინტერვიუში ბრძანეთ, რომ საზოგადოებამ უფრო აქტიურად უნდა მოითხოვოს მუზეუმებში დაპატიმრებული ხატების ეკლესიისთვის გადმოცემა. როგორ ფიქრობთ, რაც უნდა ხმამაღლა იყვიროს და მოითხოვოს მრევლმა, სანამ საპატრიაქრო არ მოითხოვს, ამ სიწმინდეებს დააბრუნებს სახელმწიფო?
_ სიწმინდე უნდა იყოს ეკლესიაში და სახელმწიფო ვალდებულია, მას შესაფერისი პირობებიც შეუქმნას და დაიცვას. ეს ის სიწმინდეებია, რომლებიც თავის დროზე ბოლშევიკებმა დააპატიმრეს. ისევ ტყვეობაში რჩებიან დღესაც იმ უსუსური ახსნა-განმარტებით, რომ თითქოს ჩვენ ვერ დავიცავთ მათ.
უშუალოდ უწმიდესს არა ერთი სიწმინდის გადმოცემა მოუთხოვია, თუმცა კარგი იქნება, რომ მთლიანად სინოდმა მოითხოვოს ეს.
უფლის იმედი მაქვს, მხოლოდ მისი შემწეობის!…
_ მამაო, როდესაც ისეთ უმნიშვნელოვანეს საკითხებთან, როგორიცაა მართლმადიდებლობა, ეროვნული ფასეულობები, სინოდს ერთიანი პოზიცია არ აქვს, მაშინ, რაც უნდა იძახონ, რომ სინოდი ერთიანია, არავინ დაიჯერებს…
_ კიდევ ერთხელ ვადასტურებ ჩემს პატივისცემას წმინდა სინოდის იმ ღირსეული მღვდელმთავრების მიმართ, რომლებიც უფლის წყალობით იქ არიან. მაგრამ ერთი რამ მინდა გითხრათ _ ამას წინათ საბერძნეთის, ელადის ეკლესიის სინოდმა გააკეთა განცხადება, სადაც ის თავის ერს, ქვეყანას სთხოვს პატიებას იმიტომ, რომ თავის დროზე არ გამოიჩინა ძალისხმევა იმ მოვლენებთან დაკავშირებით, რომლებიც დღეს საბერძნეთში ხდება. პირდაპირ არის ნათქვამი ამ განცხადებაში, რომ საბერძნეთი დღეს არის უმძიმეს მდგომარეობაში როგორც სულიერად, ისე ფიზიკურად. მღვდელმთავრები პირდაპირ ამბობენ _ შენდობას გთხოვთ თქვენ, ხალხო! ამის ტექსტი არსებობს და მერე მოგაწვდით. ეს არის ელადის წმინდა სინოდის განცხადება.
…ჩვენ, ყველანი ადამიანები ვართ, ადამიანები არიან ის მღვდელმთავრებიც და შეიძლება რაღაც შეცდომები და ადამიანური სისუსტეები ჩვენც გვქონდეს, მაგრამ, როცა ამას მიხვდები, მაშინვე უნდა გააკეთო განცხადება ამასთან დაკავშირებით და ამის მაგალითს გვაძლევს პატრიარქი. ერთ შემთხვევას შეგახსენებთ _ ეკუმენური საბჭოდან საქართველოს ეკლესიის გამოსვლასთან დაკავშირებით მან შენდობა ითხოვა, შესანიშნავი მაგალითი მოგვცა. ასეთ მაგალითებს უნდა მივბაძოთ ჩვენც.
სექსუალური აღზრდა არ უნდა ისწავლებოდეს სკოლებში და ამის წინააღმდეგ ჩვენი მრევლი და მართლმადიდებელ მშობელთა კავშირი ძალიან აქტიურად გამოხატავდა პროტესტს. ღმერთის შეწევნით, სექსუალური სწავლება ჯერჯერობით შეჩერდა. ყველაფერ ამაზე, რა თქმა უნდა, ეკლესიამ რეაგირება უნდა მოახდინოს და თავისი პოზიცია დააფიქსიროს _ განუმარტოს მრევლს, რა არის კარგი თუ ცუდი და რატომ.
_ და როგორ ფიქრობთ, რატომ დუმს ხშირად ეკლესია, წმინდა სინოდი? ხანდახან მრევლს რჩება შთაბეჭდილება, რომ პატრიარქი მარტოა…
_ დიახ. შეიძლება ეს ასე ჩანდეს, მაგრამ კიდევ ერთხელ ვაფიქსირებ, რომ წმინდა სინოდში არიან ღირსეული მღვდელმთავრებიც, რომლებიც ყოველთვის დედაეკლესიის, სამშობლოს სადარაჯოზე დგანან და ხმამაღალ განცხადებებს აკეთებენ საჭირბოროტო საკითხებზე…
თუმცა თქვენ მართალი ხართ _ ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს იმას, რომ ეს განცხადებები კრებითად მოხდეს, ეს იყოს წმინდა სინოდის ერთიანი ხმა, რომ ეს განცხადება იყოს უფრო ავტორიტეტული, ძლიერი, რომ ხალხს სჯეროდეს ეკლესიის ერთიანობის, ეკლესიისა და ერისთვის მნიშვნელოვან საკითხებთან მიმართებაში!
_ მამაო, პირდაპირ გეტყვით, რომ თქვენს ირგვლივ ძალიან ბევრი განცხადებები და ბრალდებები ისმის ერთხმიან გალობასთან დაკავშირებით და, ბუნებრივია, ამ თემას გვერდს ვერ ავუვლით. გდებენ ბრალს, რომ ქართული მრავალხმიანი გალობის წინააღმდეგი ხართ, რომ ქართულ პოლიფონიურ გალობას არ ცნობთ. მამაო, იქნებ განგვიმარტოთ უფრო მკაფიოდ, რა ხდება? რას ითხოვთ თქვენ და რას გედავებიან? ან რატომ ხართ ქართული მრავალხმიანი გალობის წინააღმდეგი?
_ რაც შეეხება საეკლესიო გალობას, ეს ეკლესიის კანონიკური საკითხია, გალობას აქვს ძალიან დიდი ისტორია, ამ თემაზე რომ ვრცლად ვისაუბროთ, ალბათ, ამას ერთი საგაზეთო პუბლიკაცია არ ეყოფა, თუმცა შევეცდები, მოკლედ მაინც გიპასუხოთ. უპირველეს ყოვლისა, ერთხმიანი გალობა ყველა ადგილობრივ ეკლესიაში იგალობება იქაურ ენებზე. ეს არის სლავურადაც, ბერძნულადაც, არის არაბულ ენაზეც. მე მოსმენილი მაქვს ინგლისურად, ფრანგულად. თავიდანვე ეს ერთხმიანი გალობა საქართველოშიც იყო. ჩვენი პოზიცია ასეთია, რომ ორივე სახის გალობას აქვს არსებობის უფლება. ჩვენი პირადი თუ ეკლესიის მტრები, განსაკუთრებით ამ ბოლო დროს, ხშირად საბაბად იყენებენ ამ თემას, რათა, ალბათ, ამ თემით გადაფარონ თავიანთი ეკლესიური, ეროვნული თუ ზნეობრივი ცდომილებები და დაგვიპირისპირდნენ იმიტომ, რომ ჩვენ ყოველთვის აქტიურად ვიცავთ ეკლესიურ სწავლებას. ჩვენ გაცნობიერებული გვაქვს ეს ყოველივე და ამიტომ კიდევ ერთხელ ვაცხადებ, რომ ორივე გვარის გალობას აქვს არსებობის უფლება.
მე ჯერ კიდევ მედავითნეობის დროს მქონდა საშუალება, მომეძია არაერთი წიგნი და კარგად შემესწავლა ეს საკითხი _ რვა ხმათა სისტემა. შემდეგ ვასწავლიდი ლიტურგიკას სასულიერო აკადემიაში და სემინარიაში, მოსმენილი მაქვს არა ერთ ენაზე რვა ხმის გალობები და ეს მაძლევს იმის უფლებამოსილებას, რომ განვაცხადო, რომ ქართულ ენაზე ერთხმიან გალობასაც აქვს არსებობის უფლება, ისევე, როგორც ეს ყველა ადგილობრივ მართლმადიდებლურ ეკლესიაშია.
ჩვენ ვგალობთ ერთხმიანსაც და მრავალხმიან გალობასაც.
_ მამაო, მაშინ, როდესაც საქართველოს თითქმის ყველა ტაძარში წირვა-ლოცვა მრავალხმიანი გალობით მიმდინარეობს, თქვენ რატომ გაგიჩნდათ სურვილი ერთხმიანი გალობისა? რით იყო ეს გამოწვეული? არ მოგწონთ ქართული ტრდადიციული მრავალხმიანი გალობა?
_ რათა შესრულებულიყო «რვახმათას» კანონი. რადგანაც პოლიფონიურ გალობას არ აქვს  «რვახმათას» სისტემის კანონი. ჩვენ დღესაც ვითხოვთ, რომ მოგვაწოდონ «რვახმათას» სისტემა, რადგან ყოველ შაბათს იცვლება ხმა, ანუ მელოდია, განწყობა. ეს ყველამ იცის, ამის შესახებ ბევრი დაიწერა და ბევრი ითქვა. საუბარია იოანე დამასკელისეულ «რვახმათა» გალობის სიტემაზე. ჩვენ გვინდა, რომ შევასრულოთ კანონი და ამასთან ერთად არ ვეწინააღმდეგებით მრავალხმიან გალობასაც. უფრო მეტსაც გეტყვით, იმ განჩინებით, რომელიც თავის დროზე სინოდმა მიიღო, ასევე აკრძალულია ევროპული გალობაც, რომელიც მართლაც და უამრავ ეკლესიაში იგალობება _ სამებაში, ქაშუეთში, ყველგან ევროპული გალობაა. დიდ სამებაში ასევე არის ხალხური მელოდიის გალობაც, მაგრამ თითქმის ყველგან, ძირითადად, მაინც არის ევროპული პარტესული გალობა, რომელიც ასევე ამ განჩინებით აკრძალულია, მაგრამ აქ მხოლოდ ჩვენ გვებრძვიან, რადგან ვიღაცას ძალიან არ მოსწონს მამა დავით ისაკაძის აქტიურობა ერისთვის და ეკლესიისთვის საჭირბოროტო საკითხებთან დაკავშირებით.
ეს არ არის ის საკითხი, რომლის გამოც ამხელა დაპირისპირებაც უნდა ხდებოდეს ეკლესიაში. …და თუ მე, როგორც მღვდელმსახურს მხოლოდ ეს დამიპირისპირეს, მაშინ ბედნიერი ვყოფილვარ! მადლობა უფალს!
_ თუკი ეს გალობა კანონიკურია, მაშინ რა არგუმენტებს გიპირისპირებენ, მამაო?
_ არგუმენტები ასეთია, რომ ერთხმიანი გალობა არის ბერძნული, ხოლო მრავალხმიანი გალობა არის ქართული. მე მეტსაც გეტყვით, რომ თვით ბერძნებიც არ ეძახიან ამ გალობას ბერძნულს, ბიზანტიურს ეძახიან და ბიზანტია, მოგეხსენებათ, იყო უზარმაზარი იმპერია, სადაც უამრავი ტომი ცხოვრობდა. თუ ვილაპარაკეთ ქართულად პოლიფონიურ გალობაზე, ასევე არის არა ერთი ქართული ერთხმიანი სიმღერაც, მაგალითად «ურმული» და კიდევ უამრავი. რატომ ჰქვია მაინც და მაინც მრავალხმიან გალობას ქართული? როცა გვაქვს ერთხმიანი სიმღერებიც. მაგრამ კიდევ ერთხელ ვაცხადებ, რომ ჩვენ არავითარ შემთხვევაში არ ვებრძვით ქართულ მრავალხმიან გალობას, ჩვენი გუნდი გალობს ერთსაც და მეორესაც.
ისეთი აზრი მრჩება, რომ როდესაც ეკლესიაში ამდენი მართლაც უმნიშვნელოვანესი პრობლემაა და მრევლის ნაწილი სერიოზულად დაბრკოლებულია მღვდელმსახურთა არაერთი უზნეო საქციელით, და ამ დროს სინოდი აქცენტს აკეთებს გალობაზე, მე სერიოზული ეჭვი მიჩნდება, რომ ამით ძირითადი პრობლემების გადაფარვა ხდება…
_ მამაო, პატრიარქის დამოკიდებულება როგორია ამ საკითხთან დაკავშირებით?
_ პირდაპირ გეტყვით, რომ პატრიარქზე ამასთან დაკავშირებით გარკვეული ზეწოლაც კი ხორციელდება ზოგიერთი მღვდელმთავრის მხრიდან. პატრიარქის დამოკიდებულება ერთხმიანი გალობის მიმართ უარყოფითია, მაგრამ პატრიარქი არ ცდილობს არასოდეს, განსაკუთრებით ამ ბოლო დროს, რომ ამ თემებზე გაამახვილოს ყურადღება. მეტსაც გეტყვით, პირდაპირ მოხდა ზოგიერთი სასულიერო პირისა და ერის ადამიანის ჩარევა ამ საკითხში, იყო პატრიარქს ჩვენზე ზემოქმედება მოეხდინა.
_ და უწმინდესმა რომ გითხრათ, რომ არ იგალობოთ ერთ ხმაში, მაშინ?
_ ჩვენ ვთხოვთ მას მამაშვილურად, რომ ეს არ იქნება მარტო ჩვენი პრობლემა და, თუ ამის გამო ვინმე დაისჯება, ეს დიდ რეზონანსს გამოიწვევს მსოფლიო მართლმადიდებლურ ეკლესიაში, რადგანაც როგორ შეიძლება ერთხმიანი გალობის გამო ვინმე დაისაჯოს? და თუ ლაპარაკია იმაზე, რომ სინოდი არ ცდება, ისტორიულად არაერთი პრეცენდენტია იმის, რომ სინოდიც შემცდარა და მიუღია მცდარი გადაწყვეტილება, მათ შორის საქართველოშიც, მაგალითად, ახალი  სტილის შემოღება პატრიარქ ქრისტეფორეს დროს, რომელიც შემდგომ სხვა სინოდმა გააუქმა, მრევლმა ის არ მიიღო. ხალხი ახალ სტილზე არ გადავიდა.
_ მამაო, გისმენთ და მრჩება შთაბეჭდილება, რომ ეს საკითხი თქვენთვის ძალიან მნიშვნელოვანია, თორემ ასე ძალიან არ დაიცავდით. ამას ძალიან მნიშვნელოვანი საფუძველიც ექნება, რაც თქვენთვის, ალბათ, საკრალურიც კია…
_ ზემოთაც მოგახსენეთ და ისევ გავიმეორებ, რომ მე მინდა, ეკლესიის ყველა კანონი შევასრულო, ანუ დავიცვა ყველა საეკლესიო დოგმატი და კანონი. ესაა ჩემი, ჩემი მეგობრებისა და ჩემი მრევლის მიზანი. თუ ერთ რამეს დავთმობთ, მერე მეორე წამოვა და ასე შემდეგ და ასე შემდეგ.
…ლაპარაკი იმაზეც კი იყო, რომ დიდ მარხვაში თევზი დაეკანონებინათ და ზოგიერთმა ეს ამბიონიდანაც გამოაცხადა, ანუ სიახლეების კასკადი წამოვა. ლაპარაკია მერვე მსოფლიო საეკლესიო კრების მოწვევაზე, რომელსაც მსოფლიო პატრიარქი, ბართლომეოსი მოიწვევს და რომელზეც სურთ ცოლოსანი ეპისკოპოსების დაკანონება, მარხვების შემსუბუქება და ა.შ. ჩვენ ამიტომ გვინდა, ყველა კანონი დავიცვათ. ჩვენ გვაქვს ერთხმიანი გალობისთვის «რვახმათას» სისტემა და შეგვიძლია ყოველ შაბათს ის ხმა ვიგალობოთ, რომელიც მოცემულია საღვთისმეტყველო წიგნებით, რომელსაც პარაკლიტონი ჰქვია. როდესაც ვითხოვთ, რომ გვაჩვენონ სამხმიანი გალობისთვის ეს «რვახმათას» სისტემა, ჩვენება არ უნდათ და, თუ დააკვირდებით ეკლესიებში, არასოდეს იცვლება, შაბათობით ერთ მელოდიაზე მიდის გალობა. მაშინ რაღა საჭიროა წიგნი, რომელსაც ქვია «რვახმათა», ანუ პარაკლიტონი. ეს იოანე დამასკელის შედგენილია, მაგრამ ეს არის საღვთისმსახურო წიგნი, პრაქტიკულად ამას ვიყენებთ და არის ყველაზე დიდი დატვირთვის მქონე წიგნი «ჟამნთან» ერთად. იქ სულ ხმებზეა ყველაფერი დაწყობილი და ჩვენ გვინდა, რომ ჩვენც ასე შევასრულოთ. ესაა ჩვენი დამოკიდებულება ამ საკითხის მიმართ. თუმცა, კიდევ ვიმეორებ, რომ ჩვენ არ ვებრძვით მრავალხმიან გალობას და ვგალობთ კიდეც, რომელიც შეიძლება რომ ვიგალობოთ. იქ არის ზოგიერთი ისეთი საგალობელი, რომელიც შეიძლება რომ ვიგალობოთ იმ «რვახმათას» სისტემაში. ჩვენ არ ვიცით სამხმიანისთვის «რვახმათას» სისტემა. ამიტომ წირვის რამდენიმე საგალობელს, კვერექსებს სამ ხმაში ვგალობთ, სადაც არაა საჭირო «რვახმათას» სისტემის გამოყენება.
_ მამაო, მერვე მსოფლიო კრება ახსენეთ. როგორ ფიქრობთ, რატომ დადგა ამის აუცილებლობა? ბოლო მსოფლიო საეკლესიო კრება, მგონი, 787 წელს ჩატარდა და ხატმბრძოლთა ერესის მხილება მოხდა…
_ რამდენიმე ხნის წინ შეიკრიბა რამდენიმე ადგილობრივი, ძირითადად, ბერძნული ეთნოსის ეკლესიების წარმომადგენლები, სადაც მსოფლიო პატრიარქმა ბართლომეოსმა გააკეთა განცხადება, რომ მე უნდა ვიყო ყველა ადგილობრივი ეკლესიის კოორდინატორიო. ეკლესიას აქვს სწავლება ადგილობრივი ეკლესიების მოწყობასთან დაკავშირებით. ბართლომეოსი იწოდება მსოფლიო პატრიარქად, მაგრამ რას ნიშნავს ეს? იგი არის თანასწორთა შორის უპირატესი, რადგანაც კონსტანტინეპოლის კათედრა იწოდებოდა ბიზანტიის იმპერიის დედაქალაქად. მას არ აქვს უფლება, სხვა ადგილობრივი ეკლესიის ცხოვრებაში ჩაერიოს. მისი ინიციატივა ნიშნავს იმას, რომ მან ზეგავლენა მოიპოვოს ყველა ადგილობრივ ეკლესიაზე.  ბართლომეოსი რომის აღმოსავლეთის ინსტიტუტის კურსდამთავრებულია. ძალიან ხშირი ერთობლივი, ეკუმენური ლოცვები აქვს რომის პაპთან და ეს მერვე მსოფლიო კრების მოწვევაც მისი იდეაა, რომელიც, პირდაპირ ვიტყვი, რომ იქნება ქვაბ-ავაზაკთა კრება და მას მსოფლიო ეკლესია არ მიიღებს.
_ მე რამდენადაც ვიცი, ეს მერვე საეკლესიო კრება ითვალისწინებს ცოლოსანი ეპისკოპოსების დაშვებასაც. იქნებ იმიტომაც, რომ ძალიან გაუკუღმართთა იგივე მღვდელმთავრების ზნეობრივი ცხოვრება…
_ დიახ, არის ეს საკითხიც, ასევე _ მეორე ცოლის მოყვანის უფლებაც, როცა მღვდელს გარდაეცვლება ცოლი, მას შეეძლება მეორის მოყვანა, რაც ახლა არ შეიძლება; ასევე _ მარხვის გამარტივება, განმოსვის საშუალება…
პირველ საუკუნეებში მართლაც იყვენენ ცოლოსანი ეპისკოპოსები. მაგალითად, სპირიდონ ტრიმიფუნტელი ცოლიანი იყო, მაგრამ, როდესაც შემდეგ შედგა საეკლესიო კრება, მიიღეს გადაწყვეტილება, რომ ეპისკოპოსს არ უნდა ჰყოლოდა ცოლი და უნდა გამხდარიყო აუცილებლად მონაზონი, ბერული აღქმა უნდა დაედო _ უპოვარებისა და უქორწინებლობის და ამის შემდეგ შეძლებდა გამხდარიყო ეპისკოპოსი. აი, ამ ყველა კანონის მოშლას მოემსახურება ის ე. წ. მერვე მსოფლიო საეკლესიო კრება. ეკლესიის მიერ შვიდი მსოფლიო საეკლესიო კრებაა აღიარებული. ბართლომეოსი აშკარად ემსახურება ეკუმენიზმს, მერვე საეკლესიო კრების მოწყობა არის ერთ-ერთი ნიშანი ანტიქრისტეს გამოჩენისა. წმინდა მამები პირდაპირ საუბრობენ ამაზე.
_ მამაო, საეკლესიო კრება ახსენეთ. დღეს საზოგადოებაში ძალიან მძაფრად მუსირებს აზრი, რომ ეკლესიის გასაწმენდად აუცილებლად საჭიროა რუის-ურბნისის დონის საეკლესიო კრება, რათა განირჩეს «მწყემის კეთილი» და «სასყიდლით დადგინებული». ეთანხმებით ამ აზრს?
_ მრევლმა, ვინც მართლა მრევლია ეკლისიისა, შესანიშნავად იცის, ვინ ვინ არის და ვისთან უნდა იაროს. თუ მას მრევლი ქვია, ის აუცილებლად მიხვდება ამას.
_ მაგრამ ვინც ჯერ კიდევ არ არის მრევლი და გზაგასაყართან დგას?
_ ცოტახანში ისიც მიხვდება… რაღაც გარკვეული პერიოდის შემდეგ აუცილებლად გააცნობიერებს, რომ იქ არ უნდა იაროს, სადაც ეკლესიური თვალთახედვით არაა საჭირო, რომ იაროს.
_ კრების მოწვევის აუცილებლობას ვერ ხედავთ?
_ შეიძლება მოხდეს ისე, რომ სინოდის სხდომაზე ამა თუ იმ მღვდელმსახურის (ეს მღვდელმთავარი იქნება თუ რიგითი მღვდელმსახური)  საკითხი დადგეს და მე მიმაჩნია, რომ ეს სავსებით საკმარისია. ეს ასე უნდა ხდებოდეს.…რაც შეეხება რუის-ურბნისის დონის კრების მოწყობას, მას სჭირდება არა მარტო ღირსეული მღვდელმთავრების უმრავლესობა, არამედ ღირსეული ხელისუფალიც, ისეთი, როგორიც იყო დავით აღმაშენებელი. ოღონდ ის  მინდა გითხრათ, რომ დავით აღმაშენებელი არ ჩარეულა ამ კრების მუშაობაში, მან მხოლოდ ხელი შეუწყო ამ კრების მოწყობას. დღევანდელ ვითარებაში ეს რამდენად შესაძლებელია, თქვენც კარგად ხედავთ… უნდა ვილოცოთ, რომ ეროვნული მთავრობა მოვიდეს…
ამ ხელისუფლების მხრიდან საეკლესიო კრების მოწვევა ხომ ანომალია იქნებოდა? თუ ადამიანს მრწამსი არ გააჩნია, ეკლესიურად არ ცხოვრობს და საუბარია, რომ  არაქართველია, ბუნებრივია, რომ არ დაინტერესდება ამ საკითხებით…
ძალიან დიდი ძალისხმევა დაგვჭირდა, რომ შექმნილიყო ზნეობრივი კომისია, რომელიც სინოდის ბოლო სხდომაზე შეიქმნა და იმედი გვაქვს, რომ ეს კომისია და სინოდი იშრომებენ და იღვაწებენ იმისათვის, რომ არაერთი უღირსი სასულიერო პირი ჯერ გაფრთხილებული იქნას, მერე მას შეუჩერდეს მღვდელმსახურება…
სინოდში არიან ძალიან ღირსეული მღვდელმთავრები, რომლებსაც მკვეთრად გამოხატული ეროვნული პოზიციები აქვთ და ძალიან უარყოფითად აფასებენ ამ ავადსახსენებელ კანონ-პროექტსაც. მე მათი იმედი მაქვს…
_ მამაო, კარგია, რომ ამ კომისიის იმედი გაქვთ… გუშინ სახელმწიფომ დაამტკიცა ის ავადსახსენებელი კანონ-პროექტი, დღეს კრემაციის დამტკიცება უნდა, კიდევ აზერბაიჯანული და სომხური ენებისთვის რეგიონული სტატუსის მინიჭება სურს, ხვალ, ალბათ, ზე დემოკრატიულობის ნიღბით ერთსქესიანების ქორწინებას დააკანონებს. ხელს ვერავინ და ვერაფერი უშლის… სინოდი არა კი არა, ვერ უწევს წინააღმდეგობას. ალბათ, საფუძველს მოკლებული არაა აზრი იმის შესახებ, რომ ხელისუფლებას სინოდში თავისი დასაყრდენი ჰყავს, ეპისკოპოსები, რომლებიც უკვე საქვეყნოდ დითირამბებს უმღერიან მიშას. საით მივექანებით? და საერთოდ, სად არის ხსნა?
_ ეკლესიამ თავისი ავტორიტეტული სიტყვა უნდა თქვას! ჩვენ, ორმოცდაათმა მღვდელმსახურმა, შევადგინეთ წერილი, რომლითაც თხოვნით მივმართავთ წმინდა სინოდს, რომ საპატრიარქომ, წმინდა სინოდმა გააკეთოს უფრო მკვეთრი შეფასება ამ კანონთან დაკავშირებით. ხელმომწერთა შორის არიან არქიმანდრიტებიც. თქვენთვისაც და საზოგადოებისთვისაც ცნობილია, რომ არაერთი მღვდელმთავარი იზიარებს ამ პოზიციას.
თითოეულმა ადამიანმა უნდა იფიქროს სულის ცხონებაზე, ჯერ უნდა დაიწყოს ფიქრი იმაზე, რომ არ წარწყდეს, არ დაიღუპოს და შემდეგ სხვასაც მისცეს მაგალითი ამისა. მაშინ ქვეყანასაც ეშველება, რაც უფრო მეტი რწმენით მოსილი ადამიანი იქნება, მით უფრო მეტად ეშველება ქვეყანას. ამიტომ მე ამას ვურჩევ ჩვენს საზოგადოებას, ქვეყანას, ხალხს, რომ კიდევ უფრო მეტი და მეტი ნაბიჯი _ ეკლესიისკენ, უფრო მეტი და მეტი მხურვალე ლოცვა.
როდესაც რაღაც ისე არ სრულდება, ჩვენ ხომ გვაქვს უფლება, თხოვნით მივმართოთ მღვდელმთავრებს, რომ ეს კანონი დაიცვან, ამისთვის საჭიროა ცოდნა და განათლება. და როცა ადამიანი ეკლესიაში მხოლოდ იმიტომ მოდის, რომ სანთელი დაანთოს და პირჯვარი გადაიწეროს და არ უნდა სულიერად გაზრდა, მის განათლებაზე, ბუნებრივია, ეკლესია ვერ იფიქრებს. მისთვის გაუგებარი იქნება, რა საფრთხის შემცველია სახელმწიფოს მიერ მიღებული ესა თუ ის კანონი და დაიჯერებს იმას, რასაც ეტყვიან. ამიტომ ერმა უნდა მოიწადინოს, რომ ჯერ თავის სულს უშველოს და შემდეგ _ მთელს ქვეყანას!
ჩვენ, თითოეულმა მღვდელმსახურმა, ჩვენი ცხოვრების წესით უნდა მივცეთ მაგალითი მრევლს, ჩვენ უნდა ვიყოთ ზნეობრივად და სულიერად ამაღლებულები და ჩვენი ცხოვრებით ვიყოთ სამაგალითონი ეკლესიური ცხოვრებისა, ეკლესიური აზროვნებისა, მოყვასისა და სამშობლოს სიყვარულისა. ესაა ჩემი პოზიცია და ამაში ვხედავ ხსნას!
_ დაგვლოცეთ, მამაო…
_ დიდი მადლობა სტუმრობისთვის და საინტერესო საუბრისთვის. ღმერთმა დაგლოცოთ და გაკურთხოთ!
ესაუბრა შორენა სიხარულიძე