6 ივლისს ურეკში ივანიშვილ–უსუფაშვილის ტანდემის შეხვედრამ «ნაცმოძრაობის» ერთ–ერთ ქორთან _ დავით ბაქრაძესთან, მიმდინარე კოაბიტაციას ფრთები შეასხა და ყბადაღებული თანაცხოვრების ახალ ეტაპს მისცა დასაბამი. ამ შეხვედრის შემდეგ თითქოს რაღაც შეიცვალა, «მეოცნებეთა» თვალებში სამართლიანობის წყურვილი გაქრა, ცეცხლი განელდა. მეტიც, კოალიციის ლიდერმა თანაგუნდელებს მძაფრი განცხადებებისგან თავშეკავებისკენ მოუწოდა, მართლმსაჯულება კი გრძელვადიან «შვებულებაში» გაისტუმრა და 1 ოქტომბრის შემდეგ დაწყებულ ფართომასშტაბიან საგამოძიებო პროცესზე საყოველთაო მორატორიუმი გამოაცხადა. მმართველი გუნდის ამგვარმა პოლიტიკამ საზოგადოებაში არაერთგვაროვანი რეაქცია გამოიწვია. ზოგი თვლის, რომ ხელისუფლება წინამორბედს შეეკრა და მასთან შეთანხმებულად მოქმედებს; ზოგი კი ამ ყველაფერს «ქართულ ოცნებაზე» დასავლეთის ზემოქმედებას უკავშირებს. რა მოლოდინები ჰქონდა 1 ოქტომბრამდე საზოგადოებას და რამდენად ადეკვატურია დღეს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკა, «საქართველო და მსოფლიოს» ესაუბრება უფლებადამცველი ნანა კაკაბაძე.
_ ქალბატონო ნანა, როგორ აფასებთ ხელისუფლების მიერ სამართლებრივ პროცესზე გამოცხადებულ მორატორიუმს?
_ ეს ჩემთვის აბსოლუტურად გაუგებარია, აუხსნელი და ამაზე კომენტარის გაკეთება მიჭირს. რას ნიშნავს მორატორიუმი, თუ კი ჩადენილია დანაშაული და არსებობს მისი გახსნის შესაძლებლობა, როგორ მოვიქცეთ, პირში წყალი ჩავიგუბოთ?! საერთოდ, ამ ხელისუფლებას, ბოლო დროს რომ ვაკვირდები, რეალობის შეგრძნება დაკარგული აქვს. სხვა რა უნდა დავარქვათ იმას, რომ დამნაშავეებს, ჯალათებსა და კაცისმკვლელებს, ფაქტობრივად, მშვიდობას სთავაზობ, ურიგდები და საშუალებას აძლევ, ისევ გააგრძელოს თავისი ბინძური საქმიანობა.
_ ხელისუფლება ამ ყველაფერს იმით ხსნის, რომ მიმდინარე სამართლებრივი პროცესი მას შეიძლება წინასაარჩევნო კამპანიად ჩაუთვალონ.
_ ეს არის იმდენად უსუსური არგუმენტი, რომ, მგონი, თვითონ ივანიშვილსაც აღარ სჯერა საკუთარი თავის. ყოველ შემთხვევაში, სამართლიანობასთან, სამართლებრივ მიდგომასთან და ქვეყნის ინტერესებთან ამ ე. წ. მორატორიუმს საერთო არაფერი აქვს. პირიქით, ეს ძალიან ცუდად აღიქმება საზოგადოებაში და არანაირ დადებით განცდას არსებული ხელისუფლების მიმართ არ აჩენს. მით უფრო, რომ დღესდღეობით «ნაცმოძრაობის» წარმომადგენლები თავს არა თუ დამნაშავეებად არ გრძნობენ, მორალურ პასუხისმგებლობასაც გაურბიან. ასე რომაა, იმიტომ აქვთ პრეტენზია მთავარ ოპოზიციურ ძალად ჩამოყალიბებაზე, თორემ, ამათ რომ სინდისი ჰქონდეთ, არჩევნებისთვის კი არ უნდა ემზადებოდნენ, თავქუდმოგლეჯილები უნდა გარბოდნენ ქვეყნიდან.
_ პასუხისმგებლობა რადგან ახსენეთ, მთელ რიგ მნიშვნელოვან თანამდებობებზე, მათ შორის ძალოვან უწყებებშიც, პოლიცია იქნება ეს თუ სხვა, ისევ წინა ხელისუფლებისდროინდელი კადრები რჩებიან. თქვენი აზრით, რატომ არ ინტერესდება მმართველი გუნდი ამ საკითხით?
_ მაგას ვკითხულობ დღიდან ამ ხელისუფლების მოსვლისა და ჩვენ პირველები გამოვედით ინიციატივით, რომ რეჟიმი გასამართლდეს. ამ მოთხოვნით რეზოლუციაც გავუგზავნეთ პარლამენტს, მაგრამ დღემდე რეაგირება არ მომხდარა, არადა, ეს საშუალებას მისცემდა ხელისუფლებას, პოლიტიკური ველი გაეწმინდა.
_ შეიძლება, მაგრამ დასავლეთი ამას, ალბათ, პოლიტიკურ დევნად შეაფასებდა.
_ ის, რომ დასავლეთიდან ასეთი განცხადებები გვესმის, ამაშიც გარკვეულწილად ხელისუფლების ბრალეულობას ვხედავ. კერძოდ, რას ვგულისხმობ: როდესაც «ქართული ოცნების» წარმომადგენლები გამუდმებით გაიძახიან, «ნაციონალური მოძრაობა» არის ერთადერთი პოლიტიკური ძალაო და შემდეგ ამ ძალის ლიდერებს აპატიმრებენ, ბუნებრივია, ამას შენი ოპონენტები გამოიყენებენ…
_ თქვენი აზრით, «ნაცმოძრაობა» არ არის რეალურად ოპოზიციური ძალა?
_ არა ერთხელ ვთქვი და ახლაც ვიმეორებ: იმ შემზარავი კადრების მერე, რომლებიც ვიხილეთ, იმ ფარული ჩანაწერებისა და ფაილების, პარლამენტის მიერ 189 კაცის პოლიტპატიმრად ცნობის, უამრავი ფაქტისა და ბურუსით მოცული საქმის გამომზეურების ფონზე როგორღა შეიძლებოდა საუბარი იმაზე, რომ ესენი არიან ოპოზიცია?! მე, იცით, კიდევ რა მაინტერესებს: პოლიტიკური პასუხისმგებლობააო, რომ იძახიან, ეს თავისთავად რას გულისხმობს?! ეტყობა «ნაციონალურ მოძრაობას», რომ რაიმე პასუხისმგებლობას გრძნობს?!
_ მათი აზრით, პოლიტიკური პასუხისმგებლობა იყო არჩევნებში დამარცხება.
_ რა სისულელეა, პოლიტიკური პასუხისმგებლობა კი არა, ეს არის განაჩენი, რომელიც შენ ხალხმა გამოგიტანა, იმიტომ, რომ სხვა გზა არ ჰქონდა; ან იარაღი უნდა აეღო მოსახლეობას და დაეხოცა ესენი ან არჩევნებში უნდა დაემარცხებინა. რაც შეეხება იმ პასუხისმგებლობას, ეს გულისხმობს იმას, რომ მინიმუმ პოლიტიკიდან უნდა წასულიყო «ნაცმოძრაობა». ბაქრაძე რომ გამოდის ახლა და თავს იმართლებს, არაფერი ვიცოდიო, მე ვიცოდი, რა ხდებოდა ციხეებში და რა უბედურება ტრიალებდა, იმის მიუხედავად, რომ საკნებში კაციშვილს არ უშვებდნენ, პარლამენტის თავმჯდომარემ არ იცოდა?! თუ არ იცოდა, მით უარესი… ამ უსირცხვილო არაკაცს კიდევ პრეზიდენტობა უნდა, რა სინდისით, ვისი პრეზიდენტი უნდა გახდეს ეს ნამუსგარეცხილი?!
_ სხვათა შორის, ამას წინათ სააკაშვილმაც განაცხადა, აქტიურ პოლიტიკაში ვრჩებიო. რა შანსები აქვს მას ამისთვის, როგორ ფიქრობთ?
_ თუ ასე გააგრძელებს «ქართული ოცნება», ამ რაღაც ამორფული, დრეკადი პოლიტიკით ქვეყნის მართვას, რა თქმა უნდა, მას ამის შანსი ექნება. როგორ, რანაირად, ცალკე საკითხია, მაგრამ ის დარჩება. დღეს ბევრს ჰგონია, რომ «ნაციონალური მოძრაობა» საბოლოოდ დამთავრდა, წარსულს ჩაბარდა. მერწმუნეთ, ჯერ ადრეა ამაზე საუბარი. თუ ამათ პასუხი არ მოეთხოვათ ჩადენილი დანაშაულისთვის, თავიანთი ნებით არ წავლენ და არ ჩაჯდებიან ციხეში, ამიტომ გვაინტერესებს, რას აკეთებს ხელისუფლება სამართლიანობის აღსადგენად, თორემ სააკაშვილის კრიმინალური ხროვისგან რასაც უნდა ველოდეთ, ყველამ კარგად ვიცით…
_ რაც შეეხება ისევ სამართლებრივ პროცესს, ჯერჯერობით რასაც ვხედავთ, ხელახალი გამოძიება მხოლოდ გახმაურებულ საქმეებზე ჩატარდა. იმ ასობით და ასეულათასობით მოქალაქეს კი, რომელთა უფლებებიც წლების მანძილზე სხვადასხვა ფორმით ირღვეოდა, აქამდე საკუთარ თავზე არ უგრძვნია კანონის უზენაესობა. როგორ ფიქრობთ, რა უშლის დღეს სახელმწიფოს ხელს, რომ სამართლიანობა სრულად აღადგინოს?
_ სამწუხაროდ, რასაც თქვენ ამბობთ, სრული სიმართლეა, ეს ე.წ. სამართლებრივი პროცესი ისე წარიმართა, რომ, ერთის მხრივ, ხალხი თითქოს კმაყოფილი დარჩა, მაგრამ, მეორე მხრივ, ამ ყველაფერმა მიიღო რაღაც ელიტური ხასიათი. კერძოდ, რას ვგულისხმობ: თქვენ იცით, რა ხდებოდა ქვეყანაში 2005 წლიდან _ როცა «ნაცმოძრაობამ» მონოპოლიების შექმნა დაიწყო, წვრილი და საშუალო ბიზნესი მოსპო, მცირე მეწარმეებს ქონება ჩამოართვა; ვისაც დაუტოვა, იმას ისეთი პირობები შეუქმნა, თვითონ დაანება თავი. მოკლედ, პირდაპირი რეკეტი წავიდა. შუაღამით მოვარდებოდნენ, ჯიხურს იღებდნენ და მიჰქონდათ. წივილი, კივილი, ერთი ამბავი იყო, მაგრამ კაცი სამართალს ვერ პოულობდა. ამ განუკითხაობამ ხომ საბოლოოდ უამრავი ადამიანი შეიწირა, არც ერთ მათგანს დღემდე სამართლიანობა არ შეხებია. ვერავინ მანახებს რიგით მოქალაქეს, რომლის უფლებებიც აღდგა. მე არ ვგულისხმობ იმას, რომ «ქართულმა ოცნებამ» იქ თანამდებობები იშოვა, სავარძლებს დაეპატრონა და თავისი ხალხი დაასაქმა. სხვას ვის შეეხო ეს პროცესი?! სამსახურიდან პოლიტიკური ნიშნით გათავისუფლებული თუნდაც ერთი კაცი მანახეთ, რომელიც ისევ აღადგინეს. ვერ იპოვით ქვეყანაში ასეთ ადამიანს…
_ ისე, ათ თვეში ამაზე მეტის გაკეთება შეიძლება?
_ ჩვენ მარტო იმაზე კი არ ვსაუბრობთ, რა გაკეთდა ან შეიძლებოდა გაკეთებულიყო, აქ არანაკლებ მნიშვნელოვანია, რის გამკეთებლები არიან მომავალში. 190-მდე პოლიტპატიმარი გამოუშვეს ციხიდან, არც ერთ მათგანს დღემდე ნასამართლეობა არ აქვს მოხსნილი. ამიხსენით, რა უშლით შესაბამის სტრუქტურებს ხელს, რომ ეს საკითხი დააყენონ დღის წესრიგში. ვანო მერაბიშვილსა და ნაძირალა ახალაიას რომ გიცხადებენ პოლიტიკური ნიშნით დაკავებულად, რა პასუხს აძლევ იმ შენს ევროპელ და ამერიკელ ე.წ. პარტნიორებს?! რით არწმუნებ შენს სამართლიანობაში? უმოქმედობით?! პირდაფჩენილი რომ დაგისვია ეს 85 კაცი პარლამენტში, მათი ბრტყელ–ბრტყელი განცხადებებით?!
_ თქვენ ფიქრობთ, რომ დასავლეთს საკმარისად არ უხსნიან აქ მიმდინარე პროცესებს?
_ ყოველ შემთხვევაში, ქართველი ხალხი შეურაცხყოფილი დარჩა იმის გამო, რომ მმართველმა გუნდმა ამა თუ იმ უცხოელ ე.წ. ცნობილ სახეს, ექსპერტსა და პოლიტიკოსს ვერ გასცა ადეკვატური პასუხი. ეს ძალიან მნიშვნელოვანი საკითხია და ამას საზოგადოება მტკივნეულად აღიქვამს. ის რეიტინგის ვარდნაც, რომელსაც დღეს «ქართული ოცნება» განიცდის, სწორედ ამითაა განპირობებული. ამიტომ ხელისუფლება ერთ რამეს უნდა მიხვდეს, _ დრო ახლა მის სასარგებლოდ კი არ მუშაობს, პირიქით _ მის საზიანოდ და, რაც უფრო დიდხანს იქნებიან ამ მდგომარეობაში, უფრო მეტად გაუარესდება მათი პოზიცია.
_ რას ფიქრობთ ივანიშვილისა და უსუფაშვილის შეხვედრაზე დავით ბაქრაძესთან? ამის შემდეგ პრემიერი კუბლაშვილსაც შეხვდა.
_ ძალიან დიდი მითქმა-მოთქმა გამოიწვია ამ შეხვედრამ და ეს სავსებით ბუნებრივია. იმის ნაცვლად, რომ დამნაშავეების დასჯაზე იყოს დღეს საუბარი, შენ მიდიხარ და «ნაციონალების» მთავარ ჯალათს, კუბლაშვილს რაღაცაზე ესაუბრები, მერე კი მის ხელქვეითებს, ასევე ჯალათ მოსამართლეებს ხელფასებს უმატებ, ცხადია, ხალხი ამას არ მიიღებს. ჩვენ ყველა ძალიან კარგად ვხედავთ, რა ხდება ქვეყანაში, მაგრამ ცოტა ვინმე თუ რეაგირებს ამაზე. ამიტომ, ყოველთვის ვამბობ და ახლაც ვიმეორებ, რომ მთავარია, საზოგადოება იყოს აქტიური. როგორც ჩანს, ხალხი ჯოხით ხელში თუ არ დაადგა ამათ თავზე, ქვეყნისთვის რამე სასიკეთოს გამკეთებელი არ არიან. რეჟიმი უნდა გასამართლდეს და ამოიძირკვოს, მაგრამ კიდევ ვიმეორებ: თუ ჩვენ მარტო ვიქნებით ამ მოთხოვნის უკან, იმის მიუხედავად, რომ საკმაოდ მრავალრიცხოვანია ჩვენი მოძრაობა, რეალურად ვერაფერს მივაღწევთ.
_ არის საუბარი იმაზეც, რომ «ქართულ ოცნებას», შესაძლოა, «ნაცმოძრაობის» მეორე ძალად ჩამოყალიბება სურდეს.
_ კოალიცია ძალიან მრავალფეროვანია, იქ ისეთი ძალებია, რეალურად ვის რა ინტერესები აქვს, ვერ გაიგებ და ვერაფერს გამორიცხავ, მაგრამ კიდევ ვამბობ: ჩვენ, ყველა _ უფლებადამცველები და ჟურნალისტები, უნდა დავირაზმოთ იმისთვის, რომ ეს არ დავუშვათ. მეორე ძალად ჩამოყალიბება კი არა, ამ ადამიანებს პოლიტიკური საქმიანობა საერთოდ უნდა აეკრძალოთ, თანაც ერთი და ორი წლით კი არა, დიდი ხნით. მათ ყველაფერზე პასუხი უნდა აგონ, ყველა დანაშაულზე _ დაწყებული ტერიტორიების დაკარგვით, დამთავრებული არჩევნების გაყალბებითა და ასეულათასობით მოქალაქის გაუბედურებით.
_ სამართლებრივ პროცესზე და მიმდინარე გამოძიებებზე ბევრი ვისაუბრეთ. ამას წინათ ნატოს გენერალური მდივანი იყო ჩამოსული და მერაბიშვილის დაპატიმრებასთან დაკავშირებით საუბრისას რამდენიმე მკაფიო მინიშნება გააკეთა. მან თქვა, რომ, თუ საქართველოს სურს სწრაფვა ევროატლანტიკური სტრუქტურებისკენ, ხელისუფლებას სიფრთხილე მართებს. როგორ გაიგეთ თქვენ მისი განცხადებები?
_ ჩემი აზრით, რაც რასმუსენმა იკადრა, ეს არ იყო, უბრალოდ, განცხადებები, ეს უფრო იყო თითის ქნევა და გაფრთხილება, თუ ჭკუით არ ვიქნებით, რაც მოგვივა, ვნახავთ. მე საბჭოთა კავშირის პერიოდში ვიცხოვრე და ბრეჟნევიც კი არ ერეოდა საქართველოს მართვაში ასეთი დამამცირებელი ფორმით, როგორც ამერიკელები. რა არის ეს, სიმართლე გითხრათ, ბოლომდე არ მესმის, შეფასებაც მიჭირს. ამისთვის ვიბრძოდით ჩვენ?! ესაა დამოუკიდებლობა?! არასოდეს ისტორიის მანძილზე ასეთი დამცირებული არ ყოფილა საქართველო, როგორც დღეს. ამისთვისაც პასუხი უნდა აგოს წინა ხელისუფლებამ, პოლიტიკურადაც და სამართლებრივადაც.
_ პირადად სააკაშვილის პასუხისმგებლობის საკითხის დაყენება თუ წარმოგიდგენიათ? ამ შემთხვევაში არა მარტო პოლიტიკურ, სისხლისსამართლებრივ პასუხისმგებლობასაც ვგულისხმობ.
_ თუ ამ ქვეყანაში, სამართალი კი არა, ელემენტარული სამართლიანობა არსებობს, რა თქმა უნდა, მიხეილ სააკაშვილი, მთელი თავისი ხროვით, უნდა აღმოჩნდეს სასამართლოს წინაშე. ეს გარდაუვალია, თუ არადა, მე პირადად, როგორც ერთი რიგითი მოქალაქე, ჩავთვლი, რომ «ქართული ოცნება» იგივე «ნაცმოძრაობაა». შაშკინი, კალმახელიძე და მთლიანად ეს ჯალათები, დღეს რომ თავისუფლად დადიან და გვმოძღვრავენ, რა, არ არიან პასუხისმგებლები იმაზე, რაც ციხეებში ხდებოდა?! მე ვეკითხები ხელისუფლებას: თუ ახალაიაა დამნაშავე, ესენი სად იყვნენ იმ დროს?! რატომ არ ხდება მათ მიმართაც შესაბამისი ზომების მიღება?! კალმახელიძე საერთოდ არავის უხსენებია, რა ვიფიქროთ ახლა, ანგელოზია?! მაშინ გამოუშვან ახალაიაც და ეგაა, ისიც უდანაშაულო ყოფილა…
_ დასასრულს, მომავალ საპრეზიდენტო არჩევნებზეც გკითხავთ: რას ელოდებით ამ არჩევნების შემდეგ? როგორ წარმოგიდგენიათ მომდევნო პროცესები?
_ ის, რომ რამე მნიშვნელოვანი ცვლილებები მოხდება, არ მჯერა და ვფიქრობ, მსგავსი ილუზია არც უნდა გვქონდეს. სამწუხაროდ, აქ ერთი რეალობა გამოიკვეთა: აშკარაა, რომ ეს ხელისუფლებაც იმავე ძალის მონაა, რომელსაც «ნაციონალური მოძრაობა» ემორჩილებოდა. ამაში გამოიხატება რეალურად ის ყბადაღებული კოაბიტაციაც. ასე რომ, პირველ რიგში უნდა დადგინდეს, რა ძალაა ეს და რა ინტერესები აქვს მას საბოლოოდ. ასევე, როცა გამოძიებაზეა საუბარი, იქ ძალიან სერიოზული საქმეა შარაძის მკვლელობა, რომელიც ჯერჯერობით გაუხსნელია…
_ გვპირდებიან, რომ ეს საქმე და ასევე ზურაბ ჟვანიას მკვლელობაც მალე გაიხსნება.
_ რა გახსნა უნდა ამას, აქ ხომ ყველაფერი ნათელია. უბრალოდ, პოლიტიკური ნება არ აქვს ხელისუფლებას; არიან კოაბიტაციაში კრიმინალებთან და უდანაშაულო მოქალაქეები, რომლებიც წლების მანძილზე რეპრესირებულები იყვნენ, დარჩნენ ისევ იმ მდგომარეობაში. ზოგჯერ უფრო შეურაცხყოფილებიც არიან, იმიტომ, რომ ყოფილი «ნაციონალები» დანიშნეს თანამდებობებზე, რომლებიც ახლა დასცინიან ადამიანებს, ხომ დაგიხეთქეთ თავის დროზე თავები, ხომ გეგონათ, დედას გვიტირებდით, ვინ არიან ისევ ხელისუფლებაშიო.
მოკლედ, რეგიონებში ისეთი მდგომარეობაა, გადაჭარბების გარეშე ვამბობ, ხალხი უკვე ნატრობს სააკაშვილს. ჯერ მარტო ვაკანსიები ნახეთ სახელმწიფო სტრუქტურებში, ყველგან მითითებულია, _ აუცილებელია ბოლო ხუთი წლის გამოცდილება. საინტერესოა, ეს ხუთი წლის გამოცდილება პოლიტიკურად დევნილ ადამიანებს სად უნდა ჰქონოდათ: ქუჩაში? მიტინგებზე? გამოდის, ისევ «ნაციონალური მოძრაობისთვის» ხდება დღეს ახალ ხელისუფლებაში ადგილების გამოთავისუფლება.
_ 19 მაისს თქვენ ერთი აქცია უკვე გამართეთ რეჟიმის გასამართლების მოთხოვნით. რას აპირებთ მომავალში? როგორ დაუპირისპირდებით მთელ ამ უსამართლობას?
_ პირველ რიგში, ჩვენ ახლა დავაყენეთ მოთხოვნა, რომ პრეზიდენტობის ყველა კანდიდატმა ღიად განაცხადოს, _ გამარჯვების შემთხვევაში, აპირებს თუ არა ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნების ჩატარებას. ასევე გვინდა, ცენტრალურმა საარჩევნო კომისიამ მოგვცეს ოფიციალური ფურცლები და შევაგროვოთ მოქალაქეთა ხელმოწერები, რომ ხელისუფლებას ვაჩვენოთ, რამდენ ადამიანს უნდა დღეს ეს არჩევნები. ესაა უახლოესი გეგმები, რაც შეეხება დანარჩენს, არა ერთხელ ვთქვი და კიდევ ვიმეორებ, რომ, სანამ ქვეყანაში სამართლიანობა ბოლომდე არ აღსდგება, არ გავჩერდებით. ბრძოლა არაა ჯერ დამთავრებული, ამიტომ მეტი სოლიდარობაა საზოგადოებაში საჭირო. როგორც ჩანს, არც «ქართული ოცნება» მიხედავს მარტო ქვეყნის საქმეს და არც რომელიმე სხვა პოლიტიკური ძალა, ჩვენი გასაკეთებელი ჩვენ უნდა გავაკეთოთ…
ესაუბრა ჯაბა ჟვანია
