Home რუბრიკები პოლიტიკა გურამ ოდიშარია: დანაშაულია, ხალხს ისტორიული ბაგრატის ტაძარი წაართვა და სრულიად სხვა ძეგლი...

გურამ ოდიშარია: დანაშაულია, ხალხს ისტორიული ბაგრატის ტაძარი წაართვა და სრულიად სხვა ძეგლი დაუბრუნო

515

ცნობილი ქართველი მწერალი გურამ ოდიშარია ჩვენი გაზეთის სტუმარი არაერთხელ ყოფილა. ბატონი გურამი აქტიურად მოღვაწეობდა სახალხო დიპლომატიის მიმართულებით და აფხაზებთან და ოსებთან გაწყვეტილი ურთიერთობის აღდგენას ცდილობდა. დღეს კულტურის მინისტრის რანგში ჩვენი პირველი ინტერვიუა, თუმცა კვლავინდებურად მიაჩნია, რომ მთავარი ადამიანების სიყვარულის დაბრუნებაა და დაკარგული კავშირების აღდგენაში სწორედ კულტურა და ხელოვნება დაგვეხმარებაკულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროს პრორიტეტებსა და მიმართულებებზე, ბაგრატის ტაძრის ირგვლივ მიმდინარე მოვლენებზე და საერთოდ, როგორი იქნება ახალი მთავრობის კულტურული პოლიტიკა «საქართველო და მსოფლიოს» საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მინისტრი გურამ ოდიშარია ესაუბრება.

_ ბატონო გურამ, ახლახან აღმოჩნდა, რომ ბაგრატის ტაძარი მსოფლიო კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლთა სიაში აღარ არის, ვინაიდან რესტავრაციის პროექტი იუნესკოსთან შეთანხმებული არ ყოფილა. მიუხედავად იმისა, რომ ბაგრატის ტაძრის სარესტავრაციო სამუშაოების არასწორი მიმდინარეობის შესახებ საუბარი ჯერ კიდევ ზაფხულში დაიწყო, პატრიარქმა შესაბამისი ბრძანებაც გასცა, შედეგი არ შეცვლილა. ვინ არის ამ ყველაფერში დამნაშავე?

_ სააკაშვილის ხელისუფლებისთვის დამახასიათებელი იყო ნაჩქარევი ნაბიჯები და არამარტო ძეგლებთან მიმართებაში. ყველაფერი სწრაფად და უხარისხოდ შენდებოდა, რამაც სავალალო შედეგებამდე არაერთხელ მიგვიყვანა. ამჯერადაც ბაგრატის ტაძრის სარესტავრაციო სამუშაოების უხარისხოდ ჩატარების მთავარი მიზეზი, შესაძლოა, ეს სისწრაფე გახდა, ვინაიდან, როდესაც მე ვესაუბრე იტალიელ არქიტექტორს, ანდრეა ბრუნოს, და სხვა მაღალი რანგის პროფესიონალებს, ყველა მათგანი მიზეზად რესტავრაციის პროცესის დაჩქარებულ ტემპებს ასახელებს.

ალბათ, პრესაში დაწერენ და გვისაყვედურებენ კიდეც, რომ ეს თანამედროვე პარამეტრებით აგებული, სახედაკარგული ტაძარია და მართლებიც იქნებიან. ვინაიდან ეს არ იქნება ის ბაგრატის ტაძარი, რაც იყო. არადა, შეიძლებოდა ყველაფერი აუჩქარებლად, ხარისხიანად და იუნესკოს რეკომენდაციების გათვალისწინებით გაკეთებულიყო. ამას გარდა, როდესაც ასეთ დიდ ისტორიულ პროექტს ახორციელებ, პროცესი უფრო გამჭვირვალე უნდა იყოს, აუცილებელია, საზოგადოების აზრი გაითვალისწინო. ყოფილი ხელისუფლება ასე რომ მოქცეულიყო, ამით ბევრ პრობლემას ავიცილებდით თავიდან და საზოგადოებაც იგრძნობდა, რომ ისიც ამ პროცესების თანამონაწილეა.

_ კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტოს ხელმძღვანელმა ნიკა ვაჩეიშვილმა თანამდებობა დატოვა. როგორ ფიქრობთ, არის თუ არა ის პასუხისმგებელი ამ ყველაფერზე?

_ რა თქმა უნდა, ყველა პასუხისმგებელია, ვინც ტაძრის რესტავრაციის პროცესში მონაწილეობდა. შეიძლება ნიკა ვაჩეიშვილს ვინმე აძალებდა სარესტავრაციო სამუშაოების სწრაფად დასრულებას, მაგრამ ვაჩეიშვილი ისეთი მაღალი რანგის პროფესიონალია, რომ პასუხისმგებელია თუნდაც იმაზე, რომ ვერ დაიცვა თავისი გასაკეთებელი საქმე და, უხეშად რომ ვთქვათ, ვიღაცის «თამაში ითამაშა».

ჩვენი ქვეყანა ძლიერია ჩვენი კულტურით და ვფიქრობ, კულტურის სამინისტროს პოზიცია ბევრად უფრო მკაცრი უნდა იყოს ამგვარ საკითხებთან დაკავშირებით. როდესაც საქმე გაქვს ასეთ მნიშვნელოვან ისტორიულ ძეგლთან, ყველა პროცედურა ზედმიწევნით უნდა დაიცვა. არ შეიძლება ხალხს ისტორიული ბაგრატის ტაძარი წაართვა და სრულიად სხვა ძეგლი დაუბრუნო.

_ იუნესკოს გენერალური დირექტორის მოადგილეს, ფრანჩესკო ბანდარინის, შეხვდით, დღეისთვის რაიმე შანსი თუ არსებობს, რომ ბაგრატის ტაძარი მსოფლიო კულტურული მემკვიდრეობის სიაში დარჩეს

_ ამის შანსი არსებობს, თუმცა მინიმალური. აღნიშნულ საკითხზე მსჯელობა მიმდინარეობს. შესაძლოა, ბაგრატის ტაძარი, გელათთან ერთად, საერთო პარამეტრებით დარჩეს სიაში, მაგრამ ეს ორი ძეგლი იმდენად განსხვავდება ერთმანეთისგან, არ ვიცი, რა შეიძლება მოვიფიქროთ, რომ ისინი ერთად განვიხილოთ. სამწუხაროდ, ბაგრატის ტაძარს უკვე განხილავენ, როგორც ნაკლულ ძეგლს და, როდესაც ვიკითხე, გვქონდა თუ არა შანსი, ბაგრატს ძველი სტატუსი დაბრუნებოდა, მიპასუხეს, რომ ვერანაირ გარანტიას ვერ მომცემდნენ…

ამ ყველაფერს საფუძვლიანი გამოძიება სჭირდება და გაირკვევა, ვინ არის დამნაშავე, მაგრამ ეს საკითხი სამაგალითო უნდა იყოს, რათა მსგავსი ფაქტები აღარასდროს განმეორდეს. 

_ გავრცელდა ინფორმაცია, რომ შესაძლოა, გელათმაც ბაგრატის ტაძრის ბედი გაიზიაროს

_ გვითხრეს, რომ გელათი და ბაგრატი იუნესკოს გადასარჩენ ძეგლთა სიაშია და იუნესკო თავისი რეკომენდაციებით თუ მატერიალურად დაგვეხმარება. ვფიქრობ, გელათთან დაკავშირებით ყველაფერი რიგზე იქნება.

_ ხელისუფლების შეცვლის შემდეგ წამოიჭრა საკითხი ოკუპაციის მუზეუმთან დაკავშირებით. რას აპირებთ, გაუქმდება ოკუპაციის მუზეუმი?

_ რამდენიმე წერილი მივიღეთ სამინისტროში, გვთხოვდნენ მუზეუმის გადაკეთებას ან საერთოდ გაუქმებას. ჩემი პირადი დამოკიდებულება ასეთია: მე ოკუპაციის მუზეუმში ვერაფერს ანტირუსულს ვერ ვხედავ. ეს უფრო ანტისაბჭოთა მუზეუმად შეიძლება ჩაითვალოს. საბჭოთა პერიოდში, რეპრესიების დროს ბევრი ქართველი დახოცეს, ამიტომ ამ მუზეუმმა ერთგვარი «განგაშის ზარის» ფუნქცია უნდა შეასრულოს. ეს არის ჩვენი ბრძოლის, ჩვენი გამძლეობის მუზეუმი. ეს ჩვენი ისტორიაა.

_ თუმცა, თუ ისტორიული თვალსაზრისით განვიხილავთ, ამ ლოგიკით, შესაძლოა, ირანის, თურქეთისა და .. ოკუპაციის მუზეუმებიც დავაარსოთ?

_ რატომაც არა, შეიძლება გაკეთდეს ისტორიის მუზეუმი, ოღონდ ეწოდოს არა ოკუპაციის მუზეუმი, არამედ სხვა სახელი, თუნდაც ეს იყოს ჩვენი გადარჩენის მუზეუმი, რათა მომავალმა თაობებმა იცოდნენ, როგორ უძლებდა და უმკლავდებოდა ჩვენი ქვეყანა როგორც გარეშე ურიცხვ მტერს, ასევე შინაურ მოღალატეებს. ისტორია არ უნდა დავივიწყოთ და ამავე დროს შევეცადოთ მომავალი უკეთესი გავხადოთ. თურქეთის ერთ-ერთ სოფელში ვნახე მთელი ტყიდან ერთადერთი გადარჩენილი ხე, რომელიც ქალაქის მერიამ  დააჯილდოვა და მას აწერია: ეს შენ _ გადარჩენილს ადამიანის უგუნურებას, ნაჯახს, ყინვებს, გვალვას, ქარიშხლებს…

ჩვენ ქრისტიანი ხალხი ვართ და ქრისტე გვასწავლის, რომ უნდა გიყვარდეს მტერი შენი. მტერი შენს მეგობრად უნდა აქციო. არ შეიძლება სიძულვილზე ორიენტირებულმა დააარსო მუზეუმები. მუზეუმი უნდა გააკეთო სიყვარულისთვის, ვინაიდან ერთადერთი ძალა, რომ წინ ვიაროთ, სიყვარულია, რაც ძალიან დაგვაკლდა ბოლო წლებში. ამ ყველაფერმა მიგვიყვანა იქამდე, რომ არჩევნების წინ საქართველო ორად გაყოფილი და დაპირისპირებულ იყო. ხშირად უნდა გავიხსენოთ გრიგოლ ფერაძე, რომელიც მრავალშვილიანი ებრაელი კაცის მაგივრად შევიდა გაზის კამერაში; ალექსანდრე კლდიაშვილი, რომელიც გადაეფარა და დარბევას გადაარჩინა ებრაელთა ოჯახი; იოსებ ჟორდანია, რომელმაც თავისი მაშველი რგოლი სხვას დაუთმო; გია აბესაძე, რომელმაც თავი დაიწვა რუსთაველის გამზირზე და თქვა, დაე, მე ვიყო ბოლო მსხვერპლი, ოღონდ ქართველებმა არ ესროლოთ ერთმანეთსო. დღეს ამ შესანიშნავ პიროვნებას არც ვახსენებთ, მისი გმირობაც არ დავიჯერეთ. ხშირად უნდა გავიხსენოთ ღირსეული ქართველები.

_ ორიოდე თვეა, რაც კულტურის მინისტრი ბრძანდებით. რა იქნება თქვენთვის პრიორიტეტული და რა არ მოგწონდათ წინა მთავრობის კულტურულ პოლიტიკაში, რასაც აღარ გააგრძელებთ?

_ მინისტრები მოდიან და მიდიან, მაგრამ კულტურა მარადიულია და ყველა მინისტრმა, მათ შორის, ვინც ჩემ შემდეგ მოვა, ყველაფერი უნდა გააკეთოს კულტურის პოპულარიზაციისთვის. ძირითადად ორი მიმართულება გვაქვს არჩეული: დავეხმაროთ კულტურას და მომავალ თაობებს გადავცეთ ჩვენი ისტორიული ძეგლები. კადნიერებაში ნუ ჩამომართმევთ, ამბიციური კაცი არასდროს ვყოფილვარ, მაგრამ მიმაჩნია, რომ ქვეყანაში კულტურის სამინისტრო პირველი უნდა გახდეს, რადგან მხოლოდ კულტურული ადამიანი, ღრმად გათვითცნობიერებული საკუთარ ისტორიაში, ადამიანის მოყვარე, თავდაცვაშიც პირველი იქნება, დიპლომატიაშიც და ყველა სფეროში ღირსეულად შეასრულებს თავის მოვალეობას.

წინა მთავრობის კულტურულ პოლტიკაში არ მომწონდა, რომ უზარმაზარი თანხა იხარჯებოდა კონცერტებსა და უცხოელი მომღერლების ჩამოყვანაში. რა თქმა უნდა, კარგია, როცა ბოჩელი ან სტინგი ჩამოგყავს, ისინი სხვა ქვეყნებშიც ჩადიან, მაგრამ ეს ბიუჯეტის ხარჯზე არსად ხდება. ასე აღარ გაგრძელდება.

_ ბატონო გურამ, თქვენ საზოგადოების გარკვეული ნაწილის წინაშე დათმობაზე წახვედით და მოხსენით თქვენი მოადგილეები: იური მეჩითოვი და ხათუნა ხუნდაძე, თუმცა თანამდებობებზე კვლავ რჩებიან წინა ხელისუფლებისადმი ლოიალურად განწყობლი ადამიანები, რომლებიც დღესაც არ მალავენ  დამოკიდებულებას ყოფილი ხელისუფლების მიმართ. მაგალითად, ნინა წკრიალაშვილი და მარინა ბერიძე. თქვენი საქციელი ბევრმა სისუსტის გამოვლინებად ჩაგითვალათ.

_ არც ერთი მოადგილე არ გათავისუფლებულა, ისინი, უბრალოდ, წარდგენილნი იყვნენ მოადგილის თანამდებობებზე. მათი კანდიდატურები, მთავრობამ არ დაამტკიცა, თუმცა ორივე ღირსეული ადამიანია და ისინი კვლავ კულტურის სამინისტროში მუშაობენ. რაც შეეხება ნინა წკრიალაშვილს და მარინა ბერიძეს, თუ ადამიანი პროფესიონალია და თავის საქმეს აკეთებს, მხოლოდ იმიტომ, რომ სხვა პარტია უყვარს, ვერ გავათავისუფლებ. ჩვენ ხომ ვამბობდით, რომ არ მოგვწონდა სააკაშვილის ხელისუფლების დამოკიდებულება, როცა პარტიული ნიშნით არჩევდნენ ადამიანებს და, ვინც მათთან არ იყო, ყველა მათი მტერი იყო? ბიძინა ივანიშვილის ლოზუნგი, რომ ჩვენ, ყველანი ერთად გავიმარჯვებთ, ჩვენთვის ძალაშია. საერთოდ, ყველაზე მძიმეა, როცა ხელმძღვანელი ხარ და ვინმეს ათავისუფლებ სამსახურიდან, მაგრამ ხელი არ ამიკანკალდება, როცა ვიცი, რომ ადამიანი გასათავისუფლებელია სერიოზული შეცდომების გამო. მაგალითად, გავათავისუფლე მოზარდმაყურებელთა თეატრის მმართველი მიხეილ ანთაძე, რომელსაც დარღვევები აღმოაჩნდა. ასევე დავწერე ბრძანება ნიკა ვაჩეიშვილის გათავისუფლების შესახებ, მიუხედავად ჩემი პატივისცემისა მის მიმართ, როგორც ადამიანისა და პროფესიონალისადმი, ვინაიდან ჩვენი ხედვა ერთმანეთს არ ემთხვევა.

თუმცა გარკვეული დროის შემდეგ რეორგანიზაციის დაწყებას ვაპირებთ და რაღაცები შეიცვლება. რეგიონებზე გავამახვილებთ ყურადღებას, ასევე ვაპირებთ ჩვენი კულტურის მსოფლიო მასშტაბით პოპულარიზაციას.

_ სახალხო დიპლომატიის რანგში აქტიურად მოღვაწეობდით, გამოსცემდით ალმანახს, ამ მიმართულებით მუშაობას, ალბათ, ვეღარ შეძლებთ. თუ აპირებთ კულტურული კავშირების აღდგენას აფხაზეთთან, ოსეთთან, თუნდაც რუსეთთან?

_ რა თქმა უნდა. ეს ჩვენი ერთ-ერთი პრიორიტეტია. უბრალოდ, ქართველებს უცებ გვინდა ყველაფერი. როდესაც აფხაზეთში ქართულ სიმღერას ვუსმენ, როდესაც ვუყურებ ოსურ და აფხაზურ ცეკვებს როგორ ცეკვავენ ქართველები, მიხარია და დარწმუნებული ვარ, კულტურა იქნება ჩვენი პირველი შუამავალი. ამიტომ ვამბობ, რომ კულტურის სამინისტრო პირველი უნდა გახდეს ქვეყანაში, რადგან კონფლიქტების დარეგულირების საკითხშიც ის თავისი ქვეყნის სამსახურში იქნება.

_ ცოტა ხნის წინათ საქართველოში ყველაზე ტოლერანტულ ადამიანად დაგასახელეს. დამთმობი, ტოლერანტული ხასიათი როგორ ეთავსება მკაცრ მენეჯერულ ბუნებას? ეს ტოლერანტობა ხელს არ შეგიშლით მუშაობაში?

_ ვფიქრობ, პირიქით, ხელს შემიწყობს. ხელმძღვანელის რამდენიმე ტიპი არსებობს, ისეთ მკაცრ ხელმძღვანელს, რომლისაც ეშინიათ, როგორც წესი, არც საქმეს უკეთებენ კარგად და არც უყვართ. მე მიმაჩნია, რომ ადამიანს ყოველთვის უნდა დაელაპარაკო და ყველაფერი აუხსნა. ადამიანი არასდროს არ უნდა დაკარგო. ამ პრინციპით ვმუშაობ და უფრო მეტ წარმატებას ვაღწევ. ჩვენ მინისტრებად და დირექტორებად არ ვიბადებით, ეს მხოლოდ ჩვენი გამოცდაა…

ესაუბრა შორენა ცივქარაშვილი

 

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here