რა ხდება დღეს “ქართულ ფილმში”? რატომ არ ინტერესდება ხელისუფლება “ქართული ფილმის” გამოწვევებითა და გეგმებით? რისი გაკეთება შეძლეს და როგორია კინოსტუდიის გეგმები? ამ საკითხებზე სააქციო საზოგადოება “ქართული ფილმის” დირექტორი (დორექტორთა საბჭოს წევრი) ხათუნა ხუნდაძე გვესაუბრება.
_ რა ხდება დღეს “ქართულ ფილმში”?
_ “ქართული ფილმის” დირექტორთა საბჭოსთვის, რომლის წევრებიც გახლავთ, გიროგი ხარებავა, ერეკლე ბადურაშვილი და მე, დიდი პატივია ის, რომ ვართ შედარებით ახალგაზრდა თაობა, ვისაც გვანდეს ხელმძღვანელობა. ჩემთვის დიდი პატივია ისიც, რომ პირველად არის ქალი “ქართული კინოს” ხელმძღვანელი. მერაბ კოკოჩაშვილის სტუდენტი ვიყავი და მან მთხოვა, რომ მხარში ამოვდგომოდი. საჯარო სექტორში მუშაობის გამოცდილებაც მქონდა, რადგან ვმუშაობდი კულტურის სამინისტროში, 4 კვირა მინისტრის მოადგილეც კი გახლდით, მერე ვიყავი საერთაშორისო დეპარტამენტის ხელმძღვანელი და ამ სამწლიანი გამოცდილებითა და ჩემი უცხოური კონტაქტებით მოვხვდი ბატონ მერაბთან, როგორც ქართული კინოს განვითარების ცენტრის დირექტორის მოადგილე. ძალიან უცნაური სტრუქტურა აქვს კინოსტუდიას, ძალიან ბევრი იერარქიისგან შედგება, რაც სიმართლე გითხრათ, ძალიან გვირთულებს მუშაობას.
_ რას გულისხმობთ?
_ “ქართული ფილმი” ეკონომიკის სამინისტროს ეკუთვნის, კერძოდ, მის სსიპს _ ქონების მართვის ეროვნულ სააგენტოს, რომლის ქვემდებარეც არის მათ მიერვე დაარსებული ორგანიზაცია შ.პ.ს. “ქართული კინოს განვითარების ცენტრი”, რომელსაც ხელმძღვანელობს ბატონი მერაბ კოკოჩაშვილი.ამ ორგანიზაციას აკონტროლებს ჩვენი სახელოვანი რეჟისორებისგან შემდგარი 9-კაციანი ბორდი. სახელმწიფო “ქართული კინოს განვითარების ცენტრს” სამართავად აძლევს “ქართული ფილმის” აქციების 100%-ს და ცენტრი სამართავად აძლევს სააქციო საზოგადოება “ქართულ ფილმს”. სააქციო საზოგადოება “ქართული ფილმი” ამ აქციებს, სამართავად აძლევს შპს “უძრავი ქონება ქართულ ფილმს” და, ფაქტობრივად, ამ ბოლო ინსტანციაზე არსებული დივიდენდითა და კოსტიუმების და რეკვიზიტის გაქირავებით უნდა იარსებოს ყველა რგოლმა. ეს არის აბსურდული სქემა და, მგონი, ეკონომიკის სამინისტროში ამ მიმართულებით საიმედო ძვრებია და ვიმედოვნებთ, რომ შეიცვლება სტრუქტურა, უფრო გამარტივდება და შევძლებთ აქტიურ მოქმედებას. იმსი გამო, რომ კინოსტუდია “ქართული ფილმი” არის არასაბიუჯეტო სახელმწიფო ორგანიზაცია, არ გვაქვს უფლება, მონაწილეობა მივიღოთ რომელიმე სახელმწიფო გრანტის მოპოვებაში, ან ტენდერში, რადგან გრანტები კერძო სექტორის ხელშესაწყობადაა და ჩვენ კერძოდ არ მოვიაზრებით, მიუხედავად ყველაფრისა.
სამწუხაროდ, არც ეგრეთ წოდებული “ტაქს რიბეითი” ვრცელდება ჩვენზე, ეს სრული გაუგებრობაა.
_ რას აკეთებს სახელმწიფო “ქართული ფილმის” გასავითარებლად?
_ “ქართულ ფილმს” სახელმწიფოსგან არც ერთი თეთრი არ მიუღია, მაგრამ ჩვენ გვაქვს კინოსტუდიის განვითარების გეგმა, რომელიც მას სახელმწიფოსგან ფინანსურად დამოუკიდებელს გახდის, მაგრამ გვჭირდება სახელმწიფოს ნება, არსებული სტრუქტურის შესაცვლელად.
_ რით არსებობთ?
_ ვარსებობთ უძრავი ქონებიდან შემოსული დივიდენდებით, კოსტიუმებისა და რეკვიზიტის გაქირავებით, ვცდილობთ, პაწაწინა პროექტების განხორციელება მაინც შევძლოთ “ქართული ფილმის” შენობა-ნაგებობებში ფართობისა და პავილიონების გაქირავებით შემოსული თანხებით. ამ თანხის ძირითადი ნაწილი ხმარდება კინოსტუდიის კეთილდღეობას, დანარჩენილი მცირედი თანხა მიდის ხელფასებში.
_ რა შეიქმნა ბოლო წლებში “ქართული ფილმის” მიერ?
_ იმ თანხებით, რომლებიც ჩვენ დივიდენდების სახით შემოგვდის, რაიმე პროდუქციის შექმნა გამორიცხულია. თანაც ჩვენი მოსვლის მომენტში კინოსტუდიას ვალი ჰქონდა და იმ ვალის გასტუმრებას მოვუნდით და აი, როგორც იქნა, ნულამდე დავიდა დავალიანება. დიდი ხნის განმავლობაში ხელფასებიც არ აგვიღია, რადგან ჩვენთვის მნიშვნელოვანი იყო, დავალიანება გაგვესტუმრებინა, ფირსაცავი გადაგვეხურა და საკოსტიუმერო დაგვეარსებინა, დღეს ამ მხრივ სიტუაცია უკეთესია. რაც შეეხება ამას წინათ თქვენს გაზეთში დაბეჭდილ სტატიას, რომ არნახულ თანხად გაიყიდა ჩვენი იდეა და ა.შ., ეს იყო კინოცენტრში მოგებული კოპროდუქცია _ 180 ათასი ლარი, რაც მთელი ბიუჯეტის ათი პროცენტია, ამ თანხით რაღაც ჯადოქრობა შეძლეს ბიჭებმა და ფილმის დიდი ნაწილი გადაიღეს. რა თქმა უნდა, ეს ხდება იმის ხარჯზე, რომ ერთმანეთს ყველანი მხარში ვუდგავართ, ყველა ვთამაშობთ ამ ფილმში, ჰონორარი რომ არ ავიღოთ და მსახიობებში არ დახარჯოს ერეკლე ბადურაშვილმა თანხა. კოსტიუმებითაც მაქსიმალურად ვუწყობთ ხელს.
_ ეს ხომ კლავს დარგის განვითარების პერსპექტივას?
_ რა თქმა უნდა, ეს კლავს შემოქმედებას. ამიტომ დავრბივართ, რომ დაფინანსება მოვიპოვოთ. გარდა ამ პროექტისა, წელს ორი მოკლემეტრაჟიანი ფილმი შევიტანეთ კინოცენტრში და ორივეზე ავიღეთ დაფინანსება.
_ დამფინანსებელი ვინ არის ამ შემთხვევაში?
_ ისევ კინოცენტრი, სხვა ალტერნატიული წყარო საქართველოში, სამწუხაროდ, არ არსებობს. ძალიან მინდოდა, კინოსტუდიის ბაზაზე შეგვექმნა და, ასე ვთქვათ, საბავშვო კინონიშა დამეკავებინა, რადგან საბავშვო კინო საქართველოში არ არსებობს. გავგზავნე განაცხადი კულტურის სამინისტროში საბავშვო სცენარების კონკურსისთვის, ამერიკის საელჩოდანაც მქონდა სიტყვიერი მხარდაჭერა და თუ კულტურა დაგვიდგებოდა გვერდში,საელჩო უზრუნველყოვდა გამოცდილი სცენარისტების ჩამოყვანას და კინოსტუდიის ბაზაზე საბავშვო კინოსცენარების დახვეწას. სამწუხაროდ, მომივიდა უარი.
_ მიზეზი რა იყო?
_ არ უნდათ და მორჩა! არ არის ეს მათი პრიორიტეტი. სამინისტროსგან ვითხოვდით მხარდაჭერას, რომ დაეინანსებინათ საბავშვო სცენარების კონკურსი, რომელიც მერე უკვე შეიძლებოდა სახელმწიფო პრიორიტეტში ჩაგვესვა და სახელმწიფოსთვის გადაღების მხარდაჭერა გვეთხოვა, ან კოპროდუსერები მოგვეძებნა (მქონდა ამ განხრითაც საუბრები) , საბავშვო კინოზე ძალიან დიდი მოთხოვნაა მსოფლიოში, მაგრამ…
ამ პროექტის განხორციელება ჩემი ოცნებაა. მინდა, საბავშვო ფილმებიც ვაკეთოთ. მერე, თუკი იქნებოდა მხარდაჭერილი საბავშვო სცენარების კონკურსი, გამოვაცხადებდით კონკურსს გადაღებაზეც, მაგრამ, სამწუხაროდ, ასე არ მოხდა. დღეს, ამ სტრუქტურით, რომლითაც კინოსტუდია არსებობს, რთულია რომ პროექტები თვითონვე დააფინანსოს, სახელმწიფოსგან კი რაიმე მხარდაჭერა ჩვენთვის იქნებოდა ძალიან მნიშვნელოვანი. ერთადერთი, რასაც აუცილებლად გამოვყოფ, ეს არის თავდაცვის სამინისტროს დიდი საჩუქარი _ უტილიზაცია უნდა მომხდარიყო ძველი ფორმების და ნახევარი მილიონი ლარის ოდენობის ქონება გადმოგვცა _ ფორმები და აქსესუარები. ახლა სხვადასხვა ეპოქის 300-კაციანი ბატალური სცენებს გადაღებას შევძლებთ, მაღალ დონეზე
_ რა მდგომარეობაშია ქართული ფილმების არქივი?
_ ახლა რუსეთიდან ქართული ფილმების სრულად წამოღებას რომ აპირებენ, არ არის აუცილებელი, ყველა ფილმი წამოვიღოთ, რადგან ჩვენს არქივში დაცული ფირები კარგ მდგომარეობაშია. რატომ უნდა დაიხარჯოს 3-4 ათასი დოლარი მის კოპირებაზე, როცა შეიძლება ჩვენს არქივში დაცული ფირი დამუშავდეს და გაიწმინდოს? მიუხედავად იმისა, რომ არქივი ძალიან ცუდ მდგომარეობაში იყო, აწვიმდა და ათოვდა საცავს, მდგომარეობა ფირების ხარისხის თვალსაზრისით, საკმაოდ კარგია. ახალხან გერმნიის საგარეო საქმეთა სამინიტროს მხარდაჭერით ჩვენი ფირსაცავში დაცული ფირებით ბოლონიაში არდგა 2 ფილმის, დიდი მწვანე ველი და ინტერვიუ პირად საკითხებზე, ორივე ფილმი მზადაა ნებისმიერი ფესტივალისთვის.. ჩვენთან გადმოვიყვანეთ სტუდია “მემატიანე”, რომელიც ჩვენი შვილობილია და იქ დოკუმენტური კინო ინახებოდა და ერთად ვუვლით ქართულ კინოფირებს. მოკლედ, გვაქვს არქივი, რომლის მდგომარეობა გაუმჯობესებულია. ასევე სავალალო მდგომარეობაში იყო ჩვენი უნიკალური საკოსტიუმერო, რომელიც სრულად მოვაწესრიგეთ.
ამიტომაც ვამბობ, რომ არ არის აუცილებელი შორს წასვლა, ჯერ ჩვენთან მოვიდეს ვინმე და ნახოს, რას ვაკეთებთ. მოსკოვიდან მოდის ფირები, რომელებსაც სჭირდება გაწმენდა, აციფრვა, სუბტიტრებისა და ხმის დადება, რაც ჩვენს არქივშიც ნორმალურ მდგომარეობაშია, იმ ფირების ჩამოტანაში ფულის გადახდა არ მიმაჩნია მიზანშეწონილად. სულ ოდნავი ხელშეწყობა რომ გვქონდეს სახელმწიფოსგან, აქვე ადგილზე შევქმნიდით არაჩვეულებრივ საწარმოს. დღეს ჩვენი მცირედით მაიც ვაკეთებთ ამას, ვციფრავთ ფირებს 2,5 ფორმატამდე და ვაკეთებთ რესტავრაციას. სულ ახლახან მოსკოვიდან ჩამოტანილი შავ-თეთრი ფირი, ნუცა ღოღობერიძის ფილმი- ბუბა- ავციფრეთ, გავუკეთეთ რესტავრაცია, ფერის კორექცია, ტიტრი და ხმა. ფილმის წარმატებით გავიდა სხვადასხვა ფესტივალზე. ახლა ვმუშაობთ ქართულ ანიმაციაზე და უკევ 3 მულტიპლიკაციურ ფილმს გავუკეთეთ რესტავრაცია. ეს ძალიან შრომატევადი და დროში გაჭიმული პროცესია, რომელიც ძალიან ძვირი ჯდება, ჩვენ კი მინიმალურ თანხებში ვაკეტებთ ამას.
კინოსტუდია ქართული ფილმის ბაზაზე აუცილებლად უნდა გაკეთდეს “პოსტპროდაქშენის” სტუდია და ასევე სარესტავრაციო. ამ განხრითაც გვიდევს მზა პროექტი, რომლის სრულყოფაში ბოლონიელი კოლეგები დაგვეხმარნენ და ისევ საერთაშორისო ოგანიზაციის დახმარებით შევძელით მათი საქართველოში ჩამოყვანა.
სწორი მენეჯმენტისთვის წლის ბოლომდე კინოსტუდია ქართულ ფილმს ფირების დაცვა რესტავრაციის განხრით ISO სერთიფიკატი მიენიჭება.
_ რატომ არის სახელმწიფოს დამოკიდებულება ასეთი ინდიფერენტული?
_ ვერ გეტყვით, ძალიან მიკვირს, “ქართული ფილმი” მხარდაჭერას თუ არა, მეტ ყურადღებას მაინც მოითხოვს.
ერთი წელია, აქ ვარ და, რაც ამ პერიოდში დირექტორთა საბჭომ შეძლო, მერწმუნეთ, არ არის ცოტა. ჩვენი გრძელვადიანი გეგმების შესახებაც თუ ვინმე მოისმენს მთავრობიდან, კარგი იქნება. მოგეხსენებათ, ბევრი გაუგებრობა იყო კინოსტუდიის ბაზის მიმართ, ბევრი დაჯგუფება არსებობდა, მაგრამ დღეს ეს პრობლემები მოხსნილია ჩემის აზრით ახლა ყველა ვმეგობრობთ და ვთანამშრომლობთ მთავარია, სწორი კომუნიკაცია უნდა შედგეს მთავრობასთან. თუ მათი ნება იქნება და მობრძანდებიან ან თუნდაც მოისმენენ ჩვენი გეგმების შესახებ, ძალიან კარგი იქნება. პირველ რიგში, ჩვენი მიზანია, მოვუაროთ იმ განძს, რომელსაც ქართული კინოს სახით ვფლობთ. გვაქვს ძვირად ღირებული სკანერი, რომელიც გაპარტახებული იყო, რომელის გიორგი ხარებავას დიდი ძალისხმევის შედეგად გავმართეთ, თუმცა მხოლოდ ეს არ არის საკმარისი. ფირი რომ შევიდეს სკანერში ჯერ უნდა გაირეცხოს, ეს ძალიან ძვირი პროცესია, კინო ძვირად ღირებული ხელოვნებაა და მინიმალურ ფასად ვაკეთებთ საქართველოში. დააკვირდით, ხელოვნების რომელ დარგს გააქვს საქართველოს სახელი კონტინენტს გარეთ? მე ხელოვნების ყველა განხრა ზალიან მიყვარს და ვაფასებს მაგრამ თამამად ვიტყვი, რომ ქართული კინო საოცრებებს ჩადის.
ყველაფერს თავი რომ დავანებოთ, კინო ტურისტის მოზიდვის კარგი შესაძლებლობაა.Gრაც შეეხება სხვა სამომავლო გეგმებს, გვინდა ანიმაციის სტუდიის გაკეთება და ძალიან კარგი პროექტიც არსებობს. გვინდოდა პროფესიულ ტექნიკური სასწავლებლის , ეგრეთ წოდებული კოლეჯის, დაარსება და ეს პროექტიც დევს განათლების სამინისტროში, მაგრამ, ფატობრივად, უძრავი ქონება უნდა ჩაგვედო საფასურად და ამას არ და ვერ ვიზამდით. მოკლედ, ისეთი პირობები შეგვიქმნეს, რომ გვირჩევნია, უცხოური ფონდები ვეძებოთ. სხვათა შორის, ჩვენ უცხოელ კოლეგებსაც უკვირთ, როგორ ვვარსებობთ სახელმწიფოს მხარდაჭერის გარეშე.
_ ახსენეთ, რომ ოთხი კვირა იყავით კულტურის მინისტრის მოადგილე, როგორ დაინიშნეთ ამ თანამდებობაზე?
_ პროფესიით პედიატრიც ვარ. 190-იანი წლების ბოლოს წავედი გერმანიაში, ჩავაბარე სამხატვრო აკადემიაში. დავამთავრე თანამედროვე ხელოვნება, ქანდაკება-კერამიკის განხრით და როგორც ხელოვანი საკმაოდ წარმატებით ვმუშაობდი. ვაწყობდი საკუთარი ნამუშევრების გამოფენას, გახლდით გამოფენების კურატორი და მქონდა არაპროფესიონალ მხატვართა გალერეა. პარალელურად ვიღებდი ფილმებს, რომლებიც ნანახი ჰქონდა ბატონ მერაბ კოკოჩაშვილს და დავით გუჯაბიძეს და ერთ წელსაც მათ სახელოსნოში ჩავაბარე კინორეჟისურის ფაკულტეტზე, შ. რუსთაველის სახელობის თეატრისა და კინოს უნივერსიტეტში- დავამთავრე მაგისტრატურა. გერმანიაში ქართულ პროექტებს ვხელმძღვანელობდი. როგორც გავიგე, სწორედ ჩემი იქაური ამბების გამო შესთავაზეს ჩემი თავი ბატონ გურამ ოდიშარიას აღნიშნულ თანამდებობაზე. ჩემთვის სრულიად მოულოდნელი იყო ეს შემოთავაზება, თუმცა ამ საკითხზე ბევრს არ ვისაუბრებ, რადგან ვაპირებ, ფილმი გადავიღო და ახლა ამ სცენარის წერის პროცესში ვარ, ოღონდ არ გეგონოთ, ფილმს ოდნავ მაინც პოლიტიკური ხასიათი ექნება, არა, ეს იქნება ოიმორით დანახული ის ამბები, რაც ჩემს თავს ხდებოდა და დამიჯერეთ, საოცარად აბსურდული ამბები ხდებდა და ამას ფილმში იხილავთ.
ესაუბრა ქეთი აბაშიძე
