საქართველოს პარლამენტის საგარეო ურთიერთობათა კომიტეტის თავმჯდომარე ირაკლი ბერაიამ რამდენიმე დღის წინათ ტელეკომპანია “იმედის” პირდაპირ ეთერში ქართულ–ამერიკულ ურთიერთობებზე ისაუბრა და აღნიშნა, რომ ორ ქვეყანას შორის სტრატეგიული პარტნიორობა, როგორც მასშტაბით, ისე ხარისხობრივი თვალსაზრისით, უმაღლეს ნიშნულზეა. მისი თქმით, ეს მიღწევები პარტნიორობით განსაზვრული ყველა მიმართულებით აისახება, თუმცა განსაკუთრებული პროგრესი პოლიტიკურ და სამხედრო თანამშრომლობაშია, რომელიც, ერთი მხრივ, მტკიცე ორპარტიულ მხარდაჭერაში, ხოლო, მეორე მხრივ, მრავალმილიონიან ფინანსურ დამხარებებში გამოიხატება. “თავდაცვის სფეროში ეს მოიცავს ორმხრივ სამხედრო კონსულტაციებს, მოიცავს უპრეცენდენტო მასშტაბის სამხედრო დახმარებებს, მათ შორის უსაფრთხოების ჩარჩო შეთანხმებებს. ასევე გამოვყოფ თანამშრომლობას განსაკუთრებით პოლიტიკურ სფეროში, რომელიც მოიცავს ორპარტიულ მტკიცე მხარდაჭერას და ეს ასახულია არაერთ სამართლებრივ აქტში. ასევე მნიშვნელოვანია თანამშრომლობა სავაჭრო–ეკონომიკურ სფეროში. ამერიკის უცხოური ინვესტიციები საქართველოში 2019 წელს აღემატებოდა 100 მილიონ დოლარს და წინა წლებში ჩვენ ასევე სტაბილურად მზარდი დინამიკა გვქონდა პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების”.
შეგახსენებთ, რომ ამერიკის შეერთებული შტატების კონგრესის წარმომადგენელთა პალატამ დაამტკიცა საგარეო ოპერაციებისა და მათთან დაკავშირებული პროგრამების კანონ-პროექტი, რომელშიც საქართველოზეცაა საუბარი. დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ საქართველო 2021 წელს დახმარების სახით არანაკლებ 132 მლნ დოლარს მიიღებს, თუმცა იქვე ხაზგასმულია, რომ ამ დახმარების 15%-ის გადაცემა ქვეყანას შეუჩერდება, სანამ ამერიკის სახელმწიფო მდივანი დაადგენს და ასიგნებების კომიტეტს წარუდგენს ანგარიშს იმის შესახებ, ახორციელებს თუ არა ეფექტიან პოლიტიკას ხელისუფლება დემოკრატიული ინსტიტუტების გასაძლიერებლად…
როგორია დღეს ქართულ–ამერიკული პარტნიორული ურთიერთობები, რა სახის თანამშრომლობას მოიცავს კონკრეტულად და რა მოაქვს ამ ყველაფერს საქართველოსთვის _ ამ და სხვა მნიშვნელოვან საკითხებზე გვესაუბრება უფლებადამცველი ნანა კაკაბაძე.
_ ქალბატონო ნანა, ამას წინათ სატელევიზიო ეთერში პარლამენტის საგარეო ურთიერთობათა კომიტეტის თავმჯდომარის, ირაკლი ბერაიას, გაკეთებულ განცხადებას თუ დავიჯერებთ, ქართულ–ამერიკული სტრატეგიული თანამშრომლობა უმაღლეს ნიშნულზეა. მან განაცხადა, რომ სამხედრო სფეროში უპრეცენდენტო მასშტაბების თანამშრომლობა ხორციელდება. რეალური და ადკვატურია ეს განცხადება? რა სახის თანამშრომლობაა დღეს თბილისსა და ვაშინგტონს შორის და რის მისცემს ეს რეალურად საქართველოს?
_ სამწუხაროდ, ბოლო წლებში ერთგვარ პოლიტიკურ ტრადიციად იქცა ხელისუფლების წარმომადგენლების მხრიდან ლოზუნგების ჰაერში სროლა ისე, რომ არ ასაბუთებენ ამ ლოზუნგების მართებულობას. მაგალითად, სააკაშვილი ისროდა ლოზუნგს, რომ ჩვენ ვართ პროდასავლური ძალა. ამ დროს რეალურად “ნაცმოძრაობაზე” უფრო ანტიდასავლური ძალა, თავის “ღირებულებებით”, თავისი რეაქციული და რეპრესიული პოლიტიკით, უბრალოდ, არ არსებობდა; კიდევ ისროდნენ ხოლმე ფრაზას, რომ დემოკრატიული განვითარების გზაზე საქართველომ წარმოუდგენელი ნაბიჯები გადადგა, თუმცა რა ჰქონდა იმ ცხრაწლიან სისხლიან მმართველობას დემოკრატიასთან საერთო, უბრალოდ, გაუგებარია… რაც შეეხება პარლამენტის საგარეო ურთიერთობათა კომიტეტის თავმჯდომარის განცხადებას იმის თაობაზე, რომ თურმე დღეს საქართველო-ამერიკის სტრატეგიული პარტნიორობა უმაღლეს ნიშნულზეა. სიმართლე გითხრათ, არ მომისმენია ეს განცხადება, მაგრამ კარგი იქნება, თუ ჟურნალისტები მივლენ მასთან და დაუსვამენ შეკითხვას, კონკრეტულად რაში გამოიხატება ეს “უმაღლეს ნიშნულზე” აყვანილი თანამშრომლობა და, რაც მთავარია, რა შედეგი მოუტანა ან მოაქვს დღეს ამ ყველაფერს ჩვენი ქვეყნისთვის…
_ გინდათ თქვათ, რომ ბატონ ბერაიას განცხადებაც ისეთივე ჰაერში ნასროლი ლოზუნგია, როგორსაც თავის დროზე სააკაშვილი ისროდა?
_ რა თქმა უნდა, ეს არის უსაფუძვლო, უარგუმენტო და უმართებულო განცხადება. რა არის სტრატეგიული პარტნიორობა? ის, რომ მართლმსაჯულებას გიშანტაჟებენ და გეუბნებიან, დამნაშავეები არ უნდა დასაჯო?! ის, რომ სასამართლოს თითის ქნევით აშინებენ და ცხრაწლიანი რეჟიმის კრიმინალებს პოლიტპატიმრებად გვათავისუფლებინებენ?! ამას თუ გულისხმობენ, ეს ნამდვილად არის უმაღლეს ნიშნულზე. სხვა დანარჩენი, რაში ჩანს ჩვენი პარტნიორობა და მოკავშირეობა, გვაჩვენონ. სხვათა შორის, ხელისუფლების წარმომადგენლები ხშირად უსვამენ ხოლმე ხაზს, რომ საერთაშორისო უსაფრთხოების მისიებში ჩვენი სამხედრო კონტინგენტის მონაწილეობა არის უმთავრესი, რის გამოც დღეს საქართველოს ვაშინგტონის მტკიცე მხარდაჭერა აქვს. ჯერ ერთი, ნებისმიერი ობიექტური სამხედრო ექსპერტი გეტყვით, რომ ამ მისიებში მონაწილეობა ჩვენს ბიუჯეტს ძალიან მძიმე ტვირთად აწევს და შედეგად პრაქტიკულად არაფერს ვიღებთ. მეორე, რასაც ესენი თეთრი სახლიდან მხარდაჭერას ეძახიან, სინამდვილეში არის განცხადებების დონეზე გამოხატული რაღაც ვერბალური თანადგომა, რომელსაც რეალურ პოლიტიკაში არსებითი ეფექტი ნაკლებად აქვს. ეს ძალიან კარგად გამოჩნდა 2008 წლის აგვისტოში, როცა განცხადებები კეთდებოდა, მაგრამ რუსეთის სამხედრო მოქმედებებისთვის ხელი არ შეუშლია. თუმცა, ეს უკვე სხვა თემაა.
რაც შეეხება დაფინანსებასა და ფულად დახმარებებს, ის, რომ ხელისუფლება აქაც იტყუება და ქვეყანა რეალურად დახმარებას კი არა, უმძიმეს ვალდებულებებს იღებს დასავლეთის წინაშე, ამ დღეებში კიდევ ერთხელ გამოჩნდა. მხედველობაში მაქვს ის, რომ ამერიკის კონგრესმა პირდაპირ განაცხადა საქართველოსთვის დახმარების გაწევის პირობებზე და, სხვათა შორის, საკმაოდ გასაგებად, დიპლომატიური მიკიბვ-მოკიბვის გარეშე ითქვა ყველაფერი. მოგეხსენებათ, საუბარი იყო 132 მლნ დოლარის დახმარებაზე და პირდაპირ გვითხრეს, რომ ვერ მიიღებთ ამ დახმარებას, თუ გარკვეულ დემოკრატიულ რეფორმებს არ გაატარებთო… წარმოიდგინეთ, რა ხდება? სასამართლო ხომ თავზე დაგვამხეს, კრიმინალები გამოგვაშვებინეს, “ნაცრეჟიმს” მწვანე აუნთეს და ახლა უკვე არჩევნებამდე სულ რაღაც სამი თვით ადრე პოლიტიკურ შანტაჟს იწყებენ: ამას თუ არ იზამთ, დაფინანსებას ვერ მიიღებთო. ადრეც ვთქვი და კიდევ გავიმეორებ: ჩვენ რომ ნორმალური სახელმწიფო ვიყოთ და ღირსეული ხელისუფლება გვყავდეს, მსგავსი განცხადების შემდეგ იმ ქვეყნის დიპლომატიურ წარმომადგენლობას დაიბარებდნენ საგარეო საქმეთა სამინისტროში და საპროტესტო ნოტას გადასცემდნენ. მაგრამ ჩვენ ხომ სახელმწიფო არ ვართ და არც ხელისუფლება გვყავს ნორმალური. ეს ჯერ კიდევ მაშინ გამოჩნდა, როცა უკრაინაში სააკაშვილის დანიშვნას თანამდებობაზე არანაირი საპასუხო ნაბიჯები არ მოჰყოლია.
_ რა უნდა მოჰყოლოდა?
_ ვფიქრობ, სულ ცოტა, სავაჭრო მიმართულებაზე მაინც უნდა ასახულიყო ეს ყველაფერი, თუნდაც უარი გვეთქვა უკრაინიდან პროდუქციის შემოტანაზე. აგერ არის ბელარუსი და თავისუფლად შეიძლებოდა, ბელარუსული პროდუქციით ჩანაცვლება უკრაინულის. თუმცა ხელისუფლება, რომელსაც არანაირი პასუხისმგებლობა არ გააჩნია და მისი ერთადერთ საზრუნავი ძალაუფლების შენარჩუნებაა, რასაც დასავლეთის მონური მორჩილებით ახერხებს კიდეც, ცხადია, ასეთ ღირსეულ ნაბიჯს ვერ გადადგამდა, ამიტომაც ვართ დღეს, ფაქტობრივად, პატივაყრილი სახელმწიფო და ყველა _ დასავლეთი იქნება, სამხრეთი თუ ჩრდილოეთი, თავს გვახვევს თავის პოლიტიკას. თუმცა არ მგონია, ხელისუფლებაში ვერ ხვდებოდნენ, რომ ამ მონობითა და ლაქიაობით დასავლეთთან საზოგადოების თვალში სულ უფრო კოტრდებიან. საზოგადოებას უკვე გული ერევა ამ პოლიტიკაზე და არა მხოლოდ პოლიტიკაზე, მთლიანად პოლიტიკურ სპექტრზე, რომელსაც ერთი პროცენტიც არ აქვს ნორმალურ, ობიექტურ არჩევნებში გამარჯვების შანსი…
_ დასავლეთის მხარდაჭერაზე რადგან ვსაუბრობთ, ბოლო დროს კონფლიქტისპირა რეგიონებში არსებულ მდგომარეობაზე და ამ პრობლემის მოგვარებაში ევროპისა თუ ამერიკის შეერთებული შტატების პოლიტიკურ როლზეც შეგეკითხებით. რამდენიმე დღის წინათ რუსების მიერ სამხრეთ ოსეთის დე ფაქტო საზღვართან საქართველოს მოქალაქის გატაცებას სახალხო დამცველი გამოეხმაურა და განაცხადა, რომ ხელისუფლებამ ყველაფერი უნდა გააკეთოს, რათა საერთაშორისო საზოგადოება ფეხზე დადგეს. მისი თქმით, ამ პრობლემის მოგვარება მხოლოდ დასავლეთის აქტიური თანადგომითა და რუსეთზე მისი მუდმივი ზეწოლითაა შესაძლებელი. ხომ არ ფიქრობთ, რომ დროა, საქართველომ ტერიტორიული პრობლემების მოსაგვარებლად მოსკოვთან პირდაპირ დიალოგზე იფიქროს?
_ სახალხო დამცველ ლომჯარიას განცხადებებსა და შეფასებებზე კომენტარს, უბრალოდ, ვერ გავაკეთებ, იმიტომ, რომ მას არ მივიჩნევ არათუ სახალხო დამცველად, ხანდახან, საერთოდ, მგონია, რომ გასულია ნორმის ფარგლებიდან. არ ვიცი, ეს შეიძლება მისი ჯანმრთელობის პრობლემაა და, წმინდა სამედიცინო თვალსაზრისით, სამკურნალოა, ასეთ შთაბეჭდილებას ტოვებს. რაც შეეხება რუსეთთან პირდაპირ დიალოგს, მე ხელისუფლებაში არ ვარ და არც პრეტენზია მაქვს, რომ მომავალში ვიყო, ამიტომ ამ თემაზე იმ ადამიანებმა ილაპარაკონ, რომელთაც სათავეში მოსვლის ამბიციები აქვთ, თუმცა ერთი რამის თქმა დანამდვილებით შემიძლია: მე რომ ვაპირებდე ხელისუფლებაში მოსვლას, უპირველეს მიზნად დავისახავდი დიალოგს მათთან, ვის ხელშიც არის საქართველოს ტერიტორიული პრობლემების გასაღები…
_ თქვენი აზრით, დღევანდელი ხელისუფლების პირობებში ეს შესაძლებელია?
_ ამ ხელისუფლების პირობებში, სამწუხაროდ, უკვე არაფრის იმედი აღარ მაქვს, იმიტომ, რომ, აგერ უკვე თითქმის 30 წელია, ერთსა და იმავე წრეზე უშედეგოდ ვტრიალებთ. ვერ მივედით იმ დასკვნამდე, რომ ამ ერთსა და იმავე პოლიტიკურ წრეზე ტრიალს აქვს ერთი შედეგი _ ან ნულოვანი ან კიდევ უარესი. სხვა რა გითხრათ _ ან შეგნებულად არ მიდიან ამ დასკვნამდე და ღალატს აქვს ადგილი, ან მათი გონებრივი შესაძლებლობებია სუსტი. ნებისმიერ შემთხვევაში, შედეგი ერთია _ სახელმწიფო ინგრევა და ზარალდება. რაც დრო გადის, სულ უფრო შორს ვართ ყველანაირი სიკეთისგან, მათ შორის ტერიტორიული პრობლემების მოგვარების პერსპექტივისგანაც.
ესაუბრა ჯაბა ჟვანია
